Türkmenler öz Watanynda okamaly.
1-nji iýundan başlap, Türkmenistanda, Türkmenbaşy Saparmyrat Nyýazowyň karary bilen, soňky on ýylda alnan daşary ýurt uniwersitetleriniň diplomlarynyň hemmesi hakyky däl diýlip yglan edildi.
Diňe bir aý öň, 5ballow.RU web sahypasynyň aýtmagyna görä 1993-nji ýyldan soň ýokary bilim diplomlaryny alanlar iş ýerinde: "Diplomyňyz nädogry, işden kowulýarsyňyz we ýerli iş edarasyna ýüz tutmaly" diýen habary tapyp geň galdylar. Raýatyň takyk okan ýeri möhüm däl - Moskwa döwlet uniwersitetinde, Oksfordda ýa-da Garwardda. Şeýlelikde, türkmen stilinde bilim reformasy başlandy.
Indi birnäçe ýyl bäri Türkmenistandaky mekdepler rus on bir ýylyň ýerine dokuz ýyl okaýarlar. Rus bilim standartlaryna eýerýän ýeke-täk mekdep Puşkin mekdebidir. Russiýa bilen Türkmenistanyň bilelikdäki işi. Okuwy gutarandan Rusça berilýän diplomlar, bu hepde hakyky däl doldy.
Ýerli uniwersitetleriň az sanlysy (olardan diňe 17-si bar) ekzamen bolmazdan işe alynýar, ýöne ýörite sanawlara görä. Ähli türkmenleriň atasy, bir türkmen uniwersitetiniň talyplary üçin her kandidaty hut özi saýlaýar we tassyklaýar. Mundan başga-da, mugt ýokary bilimden düýbünden ýüz öwürmek meýilnamalary bar. Başga bir täzelik okuwyň dowamlylygydyr. Türkmenbaşynyň pikiriçe, watandaşlarynyň diplomly hünärmen bolmagy üçin iki ýyl ýeterlik. Bäş-alty ýyllap okaýan beýleki ýurtlardaky ýaly däl. Ýöne her bir dalaşgäriň bilmeli esasy zady Beýik Saparmyrat Türkmenbaşynyň "Ruhnamasy". Awtoryň kimdigi adyndan belli, bu kitaby Moskwa Döwlet Uniwersiteti ýa-da Oksford öwrenmeýär. Diýmek, belki, bu türkmenleriň ýokary biliminiň aýratynlyklarynyň sebäbi bolup biler?
Häzirki wagtda 5ballow.ru-nyň habaryna görä, Türkmenistandan ýedi müň okuwçy Moskwada okaýar. Emma 1-nji iýundan başlap, kepillendirilen işsizler üçin okaýarlar. Bu, Türkmenbaşynyň alma materiniň uçurymlaryna-da täsir eder. Galyberse-de, ol ýokary bilimi Türkmenistanda däl, Leningradda aldy.
1962-nji ýylda respublikan dolandyryşyň ýolbaşçylygynda Saparmyrat Nyýazow Leningrad politehniki institutyna (häzirki Sankt-Peterburg politehniki uniwersiteti) maksatly görnüşde okuwa alyndy. Uniwersitetiň işgärleri, "beýik akyldaryň" talyp günleri barada aýdyp, Nyýazowyň iň kyn bölümde - Fizika we mehanika fakultetinde okandygyny ýatladýarlar. Üçünji ýylda, ýene-de iň "kyn geçýän" bölümi - mehanika we gözegçilik prosesleri, hünär - tehniki ulgamlara gözegçiligi saýlady.
Synpdaşlarynyň köpüsi ýaly, Nyýazow hem ýokary matematikany düşünmekde kynçylyk çekdi. Beýleki dersler bilenem kynçylyk çekýärdi, olar üçin gaty kyndy.
- Ol ökde we gowy okuwçy däldi, - diýip, uniwersitet mugallymlarynyň biri Nyýazowy ýatlaýar, iň bolmanda hiç haçan bäşligi ýokdy. Esasanam, onuň diplomynda üçlüklerhas köpdü. Şeýle-de bolsa, Saparmyradyň okamaga yhlasly garaýşy, maksadyna ýetmekde tutanýerliligi bilen köplerden tapawutlanandygyny aýtmamak mümkin däl. Kärdeşler arkalaşygynyň işini gowy görýärdi: talon paýlamak we beýleki möhüm meseleler oňa uly lezzet berdi. Mundan başga-da, şol ýyllardaky bähbidi sypaýyçylyk we yhlasydy. 1967-nji ýylda "ähli türkmenleriň atasy" fizik-inžener derejesini aldy.
Bir ýyl öň, 2003-nji ýylyň maý aýynda, Sankt-Peterburgyň 300 ýyllygy mynasybetli geçiriljek dabaralara gatnaşýan mahaly, Türkmenistanyň prezidenti Saparmyrat Nyýazow dogduk almamateriň mugallymlary bilen duşuşdy. Jenap Nyýazow dilden berlen wadalara we pula gandyrylmady. Mugallymlary "Türkmenistanyň talyplyk ýyllaryny geçiren uniwersiteti we Sankt-Peterburgyň beýleki ylmy guramalary bilen gatnaşyklaryny berkitmek we giňeltmek üçin elinde baryny etjekdigine ynandyrdy. Duşuşygyň ahyrynda Türkmenistanyň prezidenti öz uniwersitetine 100 müň ABŞ dollary üçin çek sowgat etdi. Türkmenbashy: "Bu pul meniň şahsy tygşytlamalarym, bu" agyr ýyllarda ýetimler öýüniň okuwçysy we ene-atamyň ornuny tutan uniwersitet mugallymlaryna çäksiz minnetdarlygyň nyşanydyr "-diýdi. "
Şeýle-de bolsa, 1-nji iýundan başlap bu diplom hem hakyky däl boldy.
RG-nyň Moskwadaky türkmen ilçihanasynda aýdylyşy ýaly, diplomyny kanunlaşdyrmak isleýänler bu meselä garamak üçin ýüz tutmaly we dil bilimi we mukaddes Ruhnama boýunça degişli synagdan geçmeli .... Belki, hünär boýunça synaglar zerur bolar. Ilçihanadaky söhbetdeşimiz "Bu tejribe ähli ýurtlarda bar" -diýdi. "Bir türkmen Russiýa göçüp gelen bolsa, diplomyny hem kanunlaşdyrmaly we rus dilini bilmek üçin ekzamen tabşyrmaly". Işden aýrylmak baradaky maglumatlar ilçihanada bize tassyklanmady. Emma olar muny inkär etmediler.
"Rossiyskaýa Gazeta"
