Türkmenistanda mejbury ýitirim bolmak baradaky ÝB beýany ÝHHG-nyň Hemişelik Geňeşi 2018-nji ýylyň 12-nji apreli
Ýewropa Bileleşigi mejbury ýitirim bolanlaryň ýene iki sanysynyň Türkmenistanda tussaglykda ölendigi baradaky habarlara alada bildirdi. Türkmenistanyň Milli howpsuzlyk komitetiniň derňew bölüminiň öňki başlygy Begmyrat Otuzowyň, Owadan Depe türmesinde daşarky dünýä bilen aragatnaşyk saklamazdan 15 ýyldan gowrak wagt bäri üzňelikde ýaşandan soň, 2018-nji ýylyň fewral aýynyň başynda aradan çykandygy habar berildi. Şeýle hem, Türkmenistanyň Milli howpsuzlyk komitetiniň 4-nji bölüminiň öňki başlygy Allamyrat Allagulyýewiň 16 ýyl azatlykdan mahrum edilenden soň, Balkan welaýatyndaky BLK / 4 hukuk goraýjy edaralaryň öňki işgärleri üçin ýörite koloniýada ölendigi habar berildi.
Gynansagam, bu iki waka Türkmenistanda dowam edýän we eden-etdilikli tussag edilmegi, adalatly kazyýet işiniň bolmazlygy, zor bilen ýitirim bolmak, gynamalar ýa-da beýleki rehimsiz, adamkärçiliksiz ýa-da mertebäni kemsidýän çemeleşme ýa-da jeza adam hukuklarynyň bozulmagynyň gynandyryjy mysaly bolup, giňden ýaýrandyr. “Olary diri görkeziň!” Kampanýasy türkmen türmelerinde 100-den gowrak adamyň üznüksiz ýagdaýda saklanandygyny resmileşdirip görkezdi. Allamyrat Allagulyýewiň ölümi, soňky üç ýylda bir tussagyň azyndan 11-nji ölümi boldy. Türkmen türmelerinde ýitirim bolan başga-da köp adamyň ykbaly näbelli.
ÝB Türkmenistany bu meseläni derrew we netijeli kabul etmek, möhüm wakalary çözmek we mejbury ýitirimleri ýok etmek baradaky berk çagyryşyny gaýtalady. Şeýle hem, Türkmenistany BMG Adam Hukuklary Geňeşiniň we BMG-nyň Gynamalara garşy komitetiniň alada döredýän meseleler boýunça beren tekliplerine, şeýle hem ÝHHG-nyň Moskwa mehanizminiň çäginde professor Emmanuel Dekonyň 15 ýyl ozal çap edilen hasabatynda berlen tekliplere jogap bermäge çagyrýarys.
Ýewropa Bileleşigi adam hukuklarynyň çynlakaý bozulmagyny emele getirýän, esasanam gynamalara ýa-da beýleki rehimsiz, adamkärçiliksiz ýa-da mertebäni kemsidýän çemeleşmelere ýa-da jezalara sezewar edilmezlik hukugynyň ýitirim bolmagynyň öňüni almak ugrundaky berk ygrarlydygyny tassyklaýar. Biziň halkara borçnamalarymyz we ÝHHG borçnamalarymyz düşnüklidir: gynamalaryň ýa-da sütem etmegiň islendik görnüşi ähli ýagdaýlarda we kadadan çykmalarda düýbünden gadagan.
Ýewropa Bileleşigi Türkmenistany öz içine alýan ÝHHG-a gatnaşýan ähli döwletleri zor bilen ýitirim bolmakdan goramak baradaky halkara konwensiýany we Gynamalara garşy konwensiýa goşmaça teswirnamany tassyklamaga we mejbury ýitirimlere garşy amaly çäreleri görmäge çagyrdy. Bu zor bilen ýitirim bolmak baradaky aýyplamalary netijeli derňemegi, jogapkärleri kanuny jogapkärçilige çekmegi we pidalara we olaryň maşgalalaryna öwezini dolmagy öz içine alýar.
Şunuň bilen baglylykda, Prezident Berdimuhammedowyň Türkmenistanda kanunyň hökmürowanlygyny güýçlendirmek barada Mejlisde eden soňky çykyşlaryna üns berýäris. Hususan-da, jenaýat kanunçylygyny we jeza çäresini gowulandyrmak, şeýle hem kazyýet garaşsyzlygyny berkitmek meýilnamalaryna ýokary baha berýäris. Şeýle hem, raýat jemgyýeti institutlarynyň ýagdaýyny gowulandyrmak we demokratik alyş-çalyş meýilnamalaryny goldaýarys.
Ýewropa Bileleşigi Türkmenistan bilen adam hukuklary meseleleri we mejbury ýitirim bolmak ýaly gepleşikleri dowam etdirmäge taýýardyr. Şeýle hem, Türkmenistandaky türmelere diplomatik wekilhanalar we halkara guramalarynyň wekilleri tarapyndan saparlaryň çalt başlamagyna umyt baglaýarys.
Iňlis dilinden terjime - "Gündogar"
www.gundogar.org
