Aşgabatly ýaş dokmaçy Maral durmuşynyň hemişelik üýtgändigini ýada salýar.
Bu adaty bir iş günüdi. Hemişe bolşy ýaly Maral we aýal dogany haly dokaýardylar. Iş köneldi, uly türkmen halysyny dokamak üçin iki ýa-da üç haly dokaýjynyň gündelik işine bir aý töweregi wagt gerek. Günde alty sagatdan gowrak işlemek kyn - elleriňiz ýadap, gözleriňiz agyryp başlaýar.
"Kakam çykalga tapdy - çaýymyza tirýek goşup başlady. Hakykatdanam güýç bir ýerden geldi, ol beýle ýadatmady. Bir aýlap eden işimiz iki hepdäniň içinde gutardy. Soň bolsa doza barha köp talap edilýärdi. Ine, şeýdip neşekeş boldum "-diýip Maral gürrüň berdi.
Neşe meselesi barada gürleşmek islemeýän korrumpirlenen işgärleriň kömegi bilen Türkmenistanda neşekeşlik tolkuny başdan geçirildi, pidalary Maral we aýal doganydy.
Sowet Türkmenistanda neşe serişdeleri milli mesele däldi. Garaşsyzlyk, netijede jenaýat, jelepçilik, neşekeşlik bilen köpçülikleýin işsizligi we ilatyň garyplaşmagyny getirdi.
Resmi statistikalara görä, Türkmenistanyň her onunjy ýaşaýjysy takmynan neşe serişdesini ulanýar, ýöne hünärmenleriň pikiriçe, bu görkezijä kän bir ähmiýet berilmeýär. Häkimiýetler hakykata ýüz tutmak islemeýärler, ýurduň milli betbagtçylygyň bosagasynda durýandygyny boýun almak islemeýärler.
"Türkmenistan garaşsyz döwlet bolmak bilen, demokratiýa we bazar gatnaşyklary däl-de, neşekeşlik we neşe gaçakçylygy ýoluna başlady" -diýip, bir türkmen syýasatçysy adynyň aýdylmazlygy şerti bilen IWPR-a aýtdy.Türkmenistanda iň meşhur iş neşe söwdasy. Ol hemme ýerde diýen ýaly satylýar. Ýaşlar neşe söwdasyna işjeň gatnaşýarlar. Häkimiýetler çynlakaý çäreleri görmese, hereketsizligi resmi pozisiýa hasaplap bolar".
BMG-nyň bu sebitdäki, Merkezi Aziýa ýurtlarynda we esasanam Türkmenistanda neşe serişdelerine gözegçilik we jenaýatyň öňüni alyş gullugynyň habaryna görä, neşe gaçakçylygy we neşekeşlik meselesi Owganystandan bikanun getirilmegi bilen güýçlenýär. Şol bir wagtyň özünde, kontrabandaçylar çig tirýek däl-de, ony gaýtadan işleýän önüm - geroini import edýärler.
Ilatyň umumy garyplygy neşe serişdelerini daşamak ýa-da paýlamak arkaly pul gazanmak isleýänleriň hemişe boljakdygyny aňladýar.
Resmi däl maglumatlara görä, diňe Aşgabatda 20 000 töweregi adam neşe söwdasyna gatnaşýar. Neşe serişdelerini hemme ýerde satyn alyp bolýar: bazarlarda, diskotekalarda, mekdeplerde we uniwersitetlerde. Neşe söwdasy barha açyk bolýar.
"Neşekeşleri ýazgarýaryn we olar bilen aragatnaşyk saklamazlyga synanyşýaryn, olar umytsyz adamlar. Bir tarapdan, olara gynanýaryn"-diýip paýtagtyň uniwersitetleriniň biriniň talyby Döwran: "Men 19 ýaşymda. , klasdaşlarymyň, dostlarymyň, goňşularymyň ýarysy diýen ýaly tejribeli neşekeş. Olaryň käbiri ogurlyk üçin wagt sarp edýär."
Döwlet, neşe söwdasyna polisiýanyň hem gatnaşýandygyna ynanýar. "Her etrapda öz öýünde neşe satýan ýa-da neşekeşleri ogurlanan harytlara çalyşýan öz" adamlary " bar. Polisiýa her bir dileri gowy bilýär, ýöne olara degenok, ýöne adaty bir neşekeş" statistika üçin" ýeterlik. Elbetde, bu ýerde hemme zat pul bilen baglanyşykly, sebäbi bilşiňiz ýaly neşe serişdeleri gaty girdejili "iş", polisiýa işgärleri hem paýda.
Ýaşaýyş we bilim derejesi uly şäherlere we sebit merkezlerine garanyňda has pes bolan obalarda neşekeşlik meselesi hasam ýiti. Ýerli däp-dessurlar hem ony hasam agyrlaşdyrýar, sebäbi neşe we tirýek bu ýerde asyrlar boýy dermanlyk maksatly halk serişdesi hökmünde ulanylýar.
Çary-aga, eýýäm 80-den geçen, ikinji nesil agtyklaryny terbiýeleýär. Ol: "Obamyzda neşe serişdesini-geroin, tirýek ýa-da mariuana ulanmaýan ýekeje hem maşgala ýok" -diýdi.
"Maşgalada köplenç neşekeşler kakasy we ogly bolýar, ene gündiz neşe satýar, agşam bolsa girdeji bilen erkeklere dozany getirýär".
“Men agyrysyz seredip bilemok, sebäbi bu adamlara indi durmuşda hiç zat gerek däl. Ine, şunça ýyl bäri işläp, geljegimize, ymtylýan zatlarymyz. Men beýle dünýäde ýaşasym gelenok!"
Myhmanlara neşe serişdesini ulanman, ýekeje oturylyşyk, ýekeje toý hem doly däl. Munuň üçin hatda ýörite otag berilýär, bu ýerde atalar we ogullar begenmek ýa-da has güýçli bir zat ulanmak üçin "bolgusyz" çilim çekýärler.
Gyzlara durmuşa çykjak adam ýokdy. Uly gyzyň kakasy zeýrenýär: "Gyzym 25 ýaşynda. Türkmenleriň kanunlaryna görä, men ony köp wagt öň durmuşa çykarmalydym, ýöne gabat gelýänleri iberenleriň hemmesi neşekeş bolup çykdy. Men gyzymy oňa şeýle "bagt" arzuw etmek üçin ýetişdirmedim Asla durmuşa çykmazlyk we kakasynyň öýünde ýaşamak has gowudyr.
IWPR
