"Hukuk goraýjy edaradan adamlar maşgalamy köçä taşladylar ..."

Penşenbe güni Russiýa Federasiýasynyň Döwlet Dumasy Türkmenistanda rus dilli azlyklaryň hukuklarynyň bozulmagy meselesine garady. “Doýçe Welle” radiostansiýasynyň Merkezi Aziýa ýaýlym programmasynyň işgäri Witaliý Wolkow Dumanyň diňlenişigine bilermen hökmünde çagyryldy. Ine, rus deputatlaryna aýdan zady:

Özüme belli bir wezipe goýdum: ýagdaýa hiç hili baha bermezden üç görnüşde görkezilen faktiki materiallary bermek: rus raýatlarynyň hukuklarynyň bozulmagy, şol sanda emläk meselelerine azar bermek baradaky görkezmelerini öz içine alýan ses kasetalarynda adamlary ýaşaýyş jaýlaryndan zor bilen göçürmek. Şeýle hem, kagyz ýüzünde görkezilen görkezmeleri tabşyrdym we Dumanyň şaýatlaryna rus raýatlaryna we umuman rus dilli ilata garşy edilýän repressiýalara çagyrdym. Gynansagam, düzgünler sebäpli olary penşenbe güni diňlemek mümkin däldi, ýöne rus tarapy iň bolmanda beýle adamlaryň hakykatdanam barlygy barada maglumat aldy.

Bu, Witaliý Wolkowyň rus deputatlaryna hödürlän subutnamasy. Bosgunlykda ýaşaýan Russiýanyň raýaty Annadurdy Hajyýew Aşgabadyň öňki ýaşaýjysy:

Hukuk goraýjy edaralaryň güýçli adamlary Aşgabatda bize gelip, maşgalamy köçä taşladylar. Häzirki wagtda şäher häkiminiň görkezmesi bilen mesgen tutan öýümde bir maşgala ýaşaýar.Aýal doganym hut özi ol adamlaryň ýanyna baryp, öýümizden gitmegini haýyş etdi. Emma täze kärendeçiler Türkmenistanyň paýtagtynyň häkiminiň garyndaşlary bolup, öýden çykmajakdyklaryny, indi olara degişlidigini aýtdylar.

Witaliý Wolkowyň pikiriçe rus tarapy görkezilen faktlara we subutnamalara nähili täsir bildirdi:

Diňlenişikde deputatlaryň täsirini yzarlamak mümkin däldi, ýöne diňlenişigiň başynda-da, ahyrynda-da söz berlen Daşary işler ministriniň orunbasary Alekseý Fedotow Doýçe Welle tarapyndan berlen materiallaryň bardygyny aýtdy, hakyky faktlaryň Russiýanyň Daşary işler ministrligine giç gelendiklerine gynanç bildirdiler. Fedotow, Russiýanyň Daşary işler ministrligi ähli maglumatlary alty aý ozal alsa has gowy boljakdygyny aýtdy. Aslynda, Daşary işler ministrliginiň şeýle mümkinçiligi bardy, sebäbi materiallarymyz aç-açan çap edildi we gyzyklanýanlaryň hemmesi üçin elýeterli boldy. Diňlenişikden soňra ministriň orunbasary meniň ýanyma gelip, “Doýçe Welle” -niň materiallaryny diňe Duma däl, eýsem Daşary işler ministrligine hem bermegimizi isleýändigini aýtdy. Fedotow Russiýanyň Daşary işler ministrliginiň bu materiallar boýunça işjeň işlemäge taýýardygyny aýtdy.

Geçen ýyl 25-nji noýabrda Prezident Nyýazowa "kast etmek synanyşygy" diýlenden soňra birnäçe aý türkmen türmesinde oturan ABŞ-nyň raýaty Leonid Komarowskiý Duma diňlenişiginde çykyş etdi. Dumada geçirilen diňlenişige nähili baha berýär:

Meniň pikirimçe, hemmämiz bilelikde deputatlary oýaryp, Türkmenistanda bolup geçýän wakalar barada hakyky maglumatlary olara ýetirmegi başardyk. Umuman adam hukuklary we esasanam rus dilli ilatyň hukuklary bilen ösen katastrofiki ýagdaý hakda gürledim. Atlaryň doly sanawyny berdim, bular 15-den gowrak rus raýaty, ýa-da türkmenleriň gizlin polisiýasynyň gorkuzmagy netijesinde ölen ýa-da yzygiderli ýenjilýän we gynalýan, öz nobatyna garaşýan rus raýatlary. Bu atlaryň Russiýanyň Daşary işler ministrliginde hiç haçan eşidilmändigi we aýdan zatlarymyň olara ylhamdygy hakda pikir aldym.

Witaliý Wolkowyň penşenbe güni geçiriljek Duma diňlenişiginiň Russiýanyň Türkmenistanda rus dilli ilatyň hukuklaryna edýän pozisiýasyna ýetirip biljek hakyky täsiri barada näme pikir edýär:

Häzirki wagtda aýdylan sözleriň hakyky syýasata öwrüljekdigine baha bermek kyn. Şeýle hem, Russiýanyň Daşary işler ministrliginiň ýokary derejeli wekiliniň ýagdaýy çözmek islegini we Duma Halkara gatnaşyklar komitetiniň diňe Türkmenistana garşy käbir çäreleri görmek däl-de, eýsem aç-açan niýetini gördüm, hakykatda hökümete teklipler bermek we Russiýanyň daşary syýasatyny düzetmek. Bu niýetleriň näderejede durmuşa geçirilip bilinjekdigi belli däl, ýöne kabul edilen teklipleriň 9 nokady indi meniň öňümde. Bularyň hemmesi gaty berk we konstruktiw.

http://www.dw-world.de/dw/article/0,1043898,00.html