Türkmenistan daşary ýurda gidýän respublikanyň raýatlary üçin täze düzgünleri girizdi. Türkmenistandan ýolagçylaryň ähli howa gatnawyna gözegçilik edýän “Türkmenhowaýollary” döwlet kampaniýasynyň çeşmesi sişenbe güni NW habarçysy Oraz Saryýewe habar berişine görä, kampaniýanyň ýolbaşçylary prezident edarasyndan täze görkezmeler aldy, şoňa görä-de, türkmen raýatlary uçuşdan öň “Türkmenhowaýollaryna” ynanylan ýerlerde işleýän serhetçiler we gümrük işgärlerine ýerli içerki bölümlerden alynan rugsatnamalary bermeli. Içeri işler guramalary hem öz gezeginde arza berijiniň şahsy işini düýpli gözden geçirenden soň ýurtdan uçmaga hukuk berýän kepilnamalar berer. Ilki bilen, ozal iş kesilen, neşe bejeriş hassahanasynda hasaba alnan we Içeri işler ýa-da Milli howpsuzlyk ministrligi rejime biwepalyk edýän "ygtybarsyz" diýilýänleri, ýagny ministrligiň görkezen sanawynda görkezilenlere oňyn jogap berilmez. Çeşmäniň habaryna görä, şu hepde düzgünler güýje girdi we ýolagçylaryň birinji topary olara laýyklykda Aşgabat-Stambul reýsinden düşürüldi.
Öz gezeginde Türkmenistanyň Prezidentiniň edarasyndaky çeşme bu maglumatlary doldurdy we NW habarçysyna diňe türkmen howa menzillerinde däl, eýsem ähli serhet we gümrük postlarynda täze düzgünleriň döredilendigini aýtdy. Indi ýurtdan gitmegi hasaba almagyň tertibi şuňa meňzeýär: öňküsi ýaly, muny etmek isleýän adam ilki gitmek isleýän ýurdundan wiza alýar we şonuň üçin zerur şahadatnamalary berýär. Mundan başga-da, ýerli içerki bölüme arza berýär, jogaby 10 günüň içinde berilýär.
Çeşmä görä, gidişi hasaba almagyň täze düzgünleri ýurduň prezidenti S.Nyýazowyň meýilnamasyna laýyklykda “gaýdyp gelmeýänler” diýilýänleriň, ýagny syýahatçylyk, söwda, bejergi, okuw we ş.m. maksatly gidýänleriň we respublika gaýdyp gelmeýänleriň sanyny azaltmak üçin işlenip düzüldi. Çeşmä görä, Günbatar Ýewropa gidýän syýahatçylaryň arasynda ýarysyndan gowragy islendik bahana bilen şol ýerde galýar. Türkiýede we başga-da birnäçe ýurtda söwda etmäge gidýänleriň arasynda “gaýdyp gelmeýänleriň” göterimi gaty ýokary. Indi häkimiýetler potensial kemçilikleri ýüze çykarmak we olaryň gitmegine rugsat bermek üçin şahsy işleriniçüsss içgin öwrenmeli.
Täze düzgün Russiýa, Täjigistan, Gazagystan, Özbegistan, Gyrgyzystan we beýleki GDA ýurtlaryna syýahat edýänlere hem degişlidir. Alnan maglumatlara görä kadadan çykma Eýran buňa degişli däl. Çeşme, gidýän syýahatçylaryň indi almaly goşmaça resminamasynyň olar üçin has köp çykdajy etjekdigine ynanýar, resmiler, respublikadaky durmuşyň ähli ugurlaryna ornaşanlygy sebäpli, hasaba alynmagy üçin hem goşmaça para alarlar.
Ýaňy-ýakynda häzirki türkmen syýasy rejiminiň tapawutly aýratynlyklaryndan biri “ygtybarsyz” adamlaryň “gara sanaw” diýlip atlandyrylýanlaryň hataryna goşulandygyny ýatlap bileris. Bu resmi däl resminama ähli serhetlerde we gümrük postlarynda ýerleşýärdi we olaryň işgärleriniň oňa girýän islendik adamy tussag etmek we uçuşdan düşürmek borjydy. Türkmenistandan alnan çeşmeler bu sanawda soňky döwürde 2000-den gowrak adyň bardygyny öňe sürýärler. Indi, NW habarçysynyň habar berşi ýaly, öňki görnüşindäki “gara sanaw” geçmişde galdy. Onuň ýeri täze rugsat bilen çalşyrylýar - ýerli polisiýa bölüminiň işgärleri, gitmäge rugsat bermezden ozal Milli Howpsuzlyk Ministrligine we prokuratura hyzmat edýän Içeri işler ministrliginiň maglumat merkezine ýüz tutmaly bolýarlar, kärdeşler arza berijiniň şol bir "gara sanawda" bardygyny ýa-da ýokdugyny barlarlar.
W. Wolkow, O. Saryýew.
"Nemes tolkuny"
