PEN klubynyň Amerikan bölümi Nýu-Ýorka gelen dissident türkmen ýazyjysy Rahym Esenowy sylaglady. Soňky onýyllykda Bütindünýä ýazyjylar hukuklary guramasynyň baýragyny şahsy alan ilkinji dalaşgär boldy.
Esenowa "ýazmak azatlygy" baýragy berildi. PEN Amerikan merkeziniň habaryna görä, 78 ýaşly Esenow 2004-nji ýylyň mart aýynda "Täçli gezelenç" romanyny bikanun getirmekde aýyplanyp tussag edilenden soň, ilkinji gezek häkimiýetlerden daşary ýurda gitmek üçin rugsat aldy.
Amerikaly PEN-iň wekili Barbara Goldsmith, dabarada türkmen ýazyjysynyň barlygynyň soňky minuda çenli şübhelenýändigini aýtdy, sebäbi häkimiýetler ilki çykyş wizasyny bermekden ýüz öwürdiler.
Diplomatlaryň garşylyklaryndan soň Esenowa ABŞ-a gitmäge rugsat berildi. Aşgabat howa menziline barýan ýolda oňa Amerikan ilçihanasynyň işgärleri ýoldaş boldular.
PEN kluby belli jurnalistleriň we ýazyjylaryň birnäçesini sylaglamak niýetini yglan etdi. Hususan-da, "ýazmak azatlygy" baýragyny garaşsyz gazet Le Matin-iň öňki baş redaktory Alžirli Muhammet Bençiku aldy. Bençiku maliýe bozulmalary sebäpli iki ýyl azatlykdan mahrum edilendigi sebäpli türmede. Onuň tarapdarlary bu aýyplamalary syýasy diýip hasaplaýarlar.
Goldsmitiň pikiriçe, Nýu-Ýorkda geçirilen dabarada türkmen edebiýatynyň wekiliniň bolmagy şeýle baýragyň gymmatlydygyny subut etdi we ýazyjylary bogmaga synanyşýan repressiw rejimlere yşyk berdi.
Goldsmith "Adalatsyz tussag edilenleri boşatmak üçin hökümetleri utandyrmak isleýäris" -diýdi.
Esenow özüni watançy hökmünde häsiýetlendirdi we PEN klubynyň baýragynyň hem öz eseriniň, hem-de tutuş türkmen edebi däp-dessurynyň we medeniýetiniň ykrar edilmegini aňladýandygyny aýtdy.
Esenow, garaşsyzlygyň 15 ýylynda Türkmenistanda bolup geçen ýagdaýdan nägile.
Ýazyjy "Reýter" habar gullugyna "Ýazýaryn, ýöne hiç zady çap edip bilemok. Ýurduň garaşsyzlygynyň 15 ýyllygynda hiç bir eserim neşir edilmedi" -diýdi.
Öýünde yzarlanmagynyň mümkindigini aradan aýyrmaýar.
1985-nji ýyldan bäri Türkmenistanda şahsy kult bilen gurşalan awtoritar lider Saparmyrat Nyýazow dolandyrylýar. Nyýazow goşgy we proza ýazýandygyny aýdýar. Käbir eserleriniň ýurtda okalmagy talap edilýär.
Reýter
