2001-nji ýylyň 11-nji sentýabrynda Amerikanyň Birleşen Ştatlaryna garşy giň gerimli terrorçylyk operasiýasy geçirildi. Terrorçylar tarapyndan bir wagtyň özünde howada alnyp gaçylan birnäçe ýolagçy uçary Nýu-Ýorkuň we Waşingtonuň möhüm zatlaryny weýran etdi. Bu wagşyçylykly hereket parahat ilatyň arasynda (7 müňe golaý) uly ýitgi çekdi. Hüjüm, Amerikanyň ykdysady we harby-syýasy güýjüniň nyşany hasaplanýan - Bütindünýä Söwda Merkezi we Pentagon obýektlerine edildi. Dünýä beýle betbagtlygy köp wagt bäri görmedi. “ABŞ-da terrorçylyk hereketleri: ulgamlaýyn derňew synanyşygy” - Oleg Soskin, Pul dünýäsi, 2001/05
Halkara terrorçylygy, halkara derejesinde sosial taýdan howply hereketleriň toplumy bolup, adamlaryň manysyz ölümine sebäp bolýar, döwletleriň we olaryň wekilleriniň adaty diplomatik işini bozýar we halkara gatnaşyklaryň we ýygnaklaryň durmuşa geçirilmegini şeýle hem döwletleriň arasyndaky transport baglanyşyklaryny kynlaşdyrýar - “Ykdysadyýet we maliýe sözlügi. Glossariý. RU "
Bütin dünýäde ähli zolakdaky terroristlere we olaryň ýaranlaryna, Alkaýeda hereketine we Osama Binladeniň garşysyna söweş yglan edildi. Bigünä adamlaryň ölümi düzedip bolmajak hasrat getirýär we biz hem öz gezeginde terrorçylara garşy söweşijiler bilen haýsydyr bir görnüşde raýdaş bolarys, hiç kimiň bigünä raýatlaryň janyny almaga hukugy ýok. Alkaýidanyň mysaly aç-açan we ara alnyp maslahatlaşylmaly däl, agressiw terrorçy, köpçülikleýin paýlanyş ýaragyna deň bolan gaty bir neşe serişdesini paýlaýjy, bir milletiň genofondyny ýok edip, Yslamyň beýleki dinlere garşy duşmançylygy amala aşyrýan düýbünden manysyz.
Ýöne öz halkyna garşy S.A.Nyýazow (Türkmenbaşy*), tarapyndan kanunlaşdyrylan we giňden ýaýran başga bir mekir, elhenç terrorçylyk görnüşi bar. PARADE žurnalynyň habaryna görä, dünýädäki iň ýigrenji diktatorlaryň arasynda 8-nji ýeri eýeledi. Dünýä azatlygy döwlet gullugynyň reýtingine görä, 159 ýurduň arasynda şahsy erkinlik, ykdysady erkinlik, salgyt ýükleri we ş.m. ýaly görkezijiler boýunça Türkmenistan (154-nji ýer) Demirgazyk Koreýadan soň ikinji ýerde durýar (159-njy ýer). Türkmenistanyň raýatlarynyň bu boýuntyrykdan halas bolmagy ýa-da goragy ýok.
Goragsyz türkmen halkyna we töweregindäki syýasatçylaryň düşünip bolmajak jenaýat biperwaýlygyna tüýs ýürekden gynanýaryn, ABŞ Kongresiniň, ÝHHG, BMG we ş.m. demokratiýa we adam hukuklary üçin we şol bir wagtyň özünde tutuş bir halkyň bir adamyň ýalňyşlygy sebäpli nädip ölýändigine üns bermemek.
Hormatly jenaplar, adaty durmuş hukugy üçin azatlykdan mahrum edilenler fransuz teleýaýlym kompaniýasynyň işgäri Amanglyjew Annagurbany we aktiwist Sapar Hajyýewi şeýle hem, Azatlyk radiosynyň habarçysy Ogulsapar Muradowanyň çagalaryny ölümden halas etmeli. Syýasy tussaglaryň köpüsi Türkmen Gulagynda gynamalardan we ezýetlerden ejir çekýärler we ölümler hem bar.
Amnesty International, Halkara Helsinki federasiýasy, Adam hukuklary guramasy, Serhetsiz habarçylar, žurnalistleri goramak komiteti, Türkmen Helsinki adam hukuklary gaznasy, “Türkmenistanyň adam hukuklary başlangyçlary”, “Türkmenistanda Adam hukuklary erkinligi we adam hukuklary üçin göreşýän Galkynyş hereketi” we başga-da köp guramalar we ýönekeý raýatlar sesleriniň eşdilmesi üçin ýene nämeler etmeli?
Türkmenbaşy bikanunçylyk we eden-etdilik edip, polisiýa döwletini döretdi **; tutuş ilaty gorky astynda ýapyk synaglar geçirýär ***; geroin ýokançlygynyň ýaýramagyny höweslendirýär, ýaşlaryň aňyny peseldýär; we ahyrynda ilatyň adalata bolan ynamyny ýok etdi, ýeke-täk hukugy - şahsyýet kultyny wasp etmek. Näme üçin halk bu wagşylyga göz ýumýar? Jogap tapyp bilemok we gorkýaryn, sebäbi başga biriniň betbagtlygy ýaly zat ýok. Tutuş bir millet onlarça ýyl yza çekilip, gumanitar betbagtçylyga duçar bolanda, arkaýyn synlap bilmersiňiz.
* Zalym (grek turannos), 1) Dr. Gresiýa we orta.as. Demirgazykdaky şäherler we günorta Italiýada häkimiýeti zor bilen ele alan adam (ser. Sinýoranyň zalymlygy). 2) güýji eden-etdilige we zorluga esaslanýan hökümdar; despot. 3) zalym, güýçli adam, gynamaçy - "Sowet ensiklopedik sözlügi 1998."
** Terrorçylyk (lat. Terror gorkusy, elhençlik) - gorkuzmak, syýasy garşydaşlary zorlukly çäreler bilen basyp ýatyrmak syýasaty.
*** Terrorçylyk (Fransuz Terrorçysy (lat; Terrorçylyga serediň)) - 1) yzarlamak, ölüm howpy, zorluk. 2) gorkuzmak, gorky ýagdaýynda saklamak. (Daşary ýurt sözleriniň sözlügi, 18-nji neşir, stereotip.) "Rus dili" neşirýat 1989”.
Adam hukuklaryny goraýjy E.N. Worobýowa.
Adam hukuklary boýunça Türkmen Helsinki gaznasy
