THF başlygynyň ÝHHG / DGAHB ýygnagynda eden çykyşy.

Biziň hemmämiz hukuklarda we adam mertebesinde deň doguldyk. Her kim goralmalydyr we adam mertebesini peseldýän yzarlamalara, howplara ýa-da hereketlere sezewar edilmeli däldir.

Bu gün men Türkmenistanda din azatlygyny, milli we jyns azlyklaryň erkinligini garşylaýanlaryň haýyşy boýunça çykyş edýärin.

Din azatlygy barada: häzirki wagtda türkmen jemgyýetinde, häkimiýetleriň islegi bilen, meselem, ýaňy din öwrenip başlanlara garşy çydamsyzlygyň artýandygyny görmek bolýar. Ýurtda sözüň doly manysynda din azatlygy ýok. Terrorçylyga garşy göreş bahanasy bilen häkimiýetler daşary ýurda okamak, gazanç etmek we metjide gidýän ýaşlary yzarlaýar.

Ýerli aňtaw gullugynyň başga bir tejribesi bar. Jynazalarda, toýlarda we beýleki maşgala dabaralarynda, baýramy guraýjylaryň çagyrylan garyndaşlary we gadyrly myhmanlary bilen birlikde ýörite hyzmatlaryň işgärleri gelşiksiz gelip, dissidentleri awlaýarlar. Myhmanlaryň arasynda oturýarlar, iýýärler, içýärler we diňleýärler / myhmanlaryň gepleşiklerini diňleýärler. Hatda nägileligiň bir habaryny eşitseler ýa-da myhmanlardan biri häkimiýetler tarapyndan emeli döredilen gündelik kynçylyklardan zeýrenýän bolsa, bu atlary ygtybarsyzlaryň sanawyna goşýarlar. Deň-duşlary hakda aňtaw gullugyna habar bermek üçin bir ýigit işe aljak bolanda köplenç bolýar. Bu boýun gaçyrmak, galp aýyplamalar bilen tussag edilip, köp ýyl azatlykdan mahrum ediler. Bularyň hemmesiniň görkeziş, ýazgy üçin ýerli derejede edilendigini bahana bilen eşidip bilersiňiz. Emma şeýle hereketleriň netijesinde ýüzlerçe adam ejir çekýär. Ýagny, ýerli raýatlar yzygiderli bikanun tussag edilýär. Emma rejim muny gyzyklandyranok.

Ýakynda, dissident ANT web sahypasy bir geý ýigidiň ýerli polisiýa tarapyndan masgaralanmagy we kemsidilmegi barada haýran galdyryjy wideo görkezdi. Olaryň hiç birinde-de durmuşda öz şübheleri, meseleleri we garaýyşlary bilen adam bolmagy mümkin däl. Wideoýazgylarda polisiýanyň nähili duýýandygy görkezilýär: rugsat beriji, jezasyz, doly reňkli hünärsizlik. ÝHHG tarapyndan türkmen polisiýa işgärleri we kazylar üçin geçirilen köp sanly seminara garamazdan, ýerli häkimiýetler ilata ikinji derejeli raýatlar, esasanam geý adamlar hökmünde garamagy dowam etdirýärler. Häkimiýetleriň kömegi bolmazdan, bu adamlaryň özleri birek-birege maslahat we kömek bermeli.

Bu ýerde wekilleri bolan käbir döwletleriň tagallalaryna garamazdan, Türkmenistan çydamlylyk we diskriminasiýa ýollaryndaky borçlaryny doly ýerine ýetirmeýär.

Bu yzarlamalara jogapkär haýsydyr bir resmi jogapkärçilige çekildimi? Resmileriň azyndan biri türkmeniň jeza çäresindäki ýurtlarda adam mertebesini kemsitmek, türmelerde we goşunda jyns taýdan zorlamak üçin jogapkärçilige çekildimi? Bularyň hemmesi onlarça ýyl bäri dowam edip gelýär.

Nämüçindir sanksiýalar dünýäniň käbir ýurtlaryna ulanylýar, ýöne Türkmenistan bilen baglanyşyklylykda diňe egnindäki sypaýy çalşyklary we pişikleri görýäris. Näme üçin Arkadag henizem “el çarpmak” bilen, mysal üçin Germaniýada, Fransiýada, Awstriýada özlerini çydamlylygyň we diskriminasiýa ýol bermeýän ýurtlarda görkezýär.

Täjigül Begmedowa.