Türkmenistanyň ilaty gurluşyk ýaly ähli pudaklary boýun egdiren we şol bir wagtyň özünde ýerli işgärleri işe alýan türk firmalarynyň işgärler syýasatyna nägileligini artdyrýar.
Türkmenistanyňň prezidenti Saparmyrat Nyýazow, Türkiýäni ýurduň esasy işewür hyzmatdaşy hökmünde saýlady, ýöne käbir bilermenler ähli girdejili şertnamalary we salgyt ýeňilliklerini alyp, Türkmenistanda türk firmalarynyň gaty gowy ýaşaýandygyny aýdýarlar.
Türkmenistanda işleýän türk firmalarynyň takyk sany belli däl. Dürli çeşmelere görä, olaryň 300 töweregi bar we olarda 15 müňe golaý işgär işleýär. Türk kompaniýalarynyň iň güýçli barlygy gurluşyk pudagynda duýulýar. Türkler Aşgabatda hemme zady diýen ýaly gurýarlar - saýlama ýaşaýyş toplumlary, myhmanhanalar, zawodlar, işewürlik merkezleri, seýilgähler gurýarlar.
Mundan başga-da, türk biznesi derman we dokma ýaly pudaklarda agdyklyk edýär. Ýokary hilli türkmen pagta önümleriniň takmynan 90 göterimi Türkiýä we ol ýerden Ýewropa eksport edilýär.
Türkmenistan bilen Türkiýe iki sany baglanyşykly türk dilli halk bolup, umuman paýlaşjak zady ýok, şonuň üçin olaryň arasyndaky gatnaşyklar adatça gowy ösdi. Türkmen talyplarynyň köpüsi türk uniwersitetlerinde okaýar we türkmen telekeçileri Türkiýede söwda işi bilen meşgullanýar.
Şeýle-de bolsa, Türkmenistanda Türkiýäniň maýasynyň bolmagy, kynçylyk çekýän ýönekeý türkmen raýatlaryna kömek edip bilmeýär. Hakykat, türk firmalarynyň, gurluşyk guramalarynyň we zawodlarynyň işgärleriniň köpüsiniň Türkiýeden ýörite getirilen türklerdigi.
Tahyr ökde inžener. "Türk firmalarynda iş tapmaga birnäçe gezek synanyşdym we meni hemişe ret etdiler" -diýýär. - Olar maňa: "Boş ýer ýok" diýdiler, ýöne men muňa ynanmadym. Galyberse-de, ýüz tutan firmalarym ýaňy açyldy. Soň hemme zada düşündim - Türkiýeden işgär ýazýarlar. Biz türkmenler öz ýurdumyzda işlemek hukugyndan hem mahrum edilýäris "-diýdi.
Türk firmasynda iş tapmak bagtyna eýe bolan az sanly türkmen köplenç az aýlyk alýar we şol bir wagtyň özünde rehimsizlik bilen ulanylýar.
“Ýokary hünärli wezipede bir türkmen işgäri aýda 200 dollar alýar, bir türk şol bir iş üçin 10 esse köp alýar. Şol bir wagtyň özünde, ikisiniňem kärleri we tejribesi birmeňzeş - diýip, tejribeli kran operatory Rejep aýdýar. "8 sagat işlänlerinden soň türkler rahatlyk bilen öýlerine gaýdýarlar we türkmenler iş wagtyndan artyk we goşmaça tölegsiz işlemäge mejbur bolýarlar."
Aşgabat şäheriniň ýaşaýjysy Arslan: "Men Türkmen metbugat öýünde işleýärin" -diýdi. - Gazetleriň kompýuter düzülişi bilen meşgullanýarys. Bu iş agyr we jogapkärlidir. Gazetler gije çykmaga taýýar, şonuň üçin gijeki nobatda işleýäris. Şeýlelik bilen, ähli enjamlarymyz türk bolansoň, türkler çalşyk üýtgemesinde biziň bilen işleşýärler - biziň ýaly şol bir kompýuter ýazuw maşynlary, şol bir işi edýärler we gijelerine. Diňe biz munuň üçin aýda 80 dollar, türk işgärleri bolsa hersi 2 müň dollar alýar. Bizde deň kärler we iş tejribesi bar, näme üçin beýle adalatsyzlyk?
Men türk işçilerine garşy däl, ýöne beýle diskriminasiýa bilgeşleýin olara negatiw garaýyş döredýär. Sebäbi, türk telekeçileri bizi işe alanda, umumy işsizligiň fonunda islendik şertlere razy boljakdygymyzy we ujypsyz aýlyk üçin işlejekdigimizi gowy bilýärler. "
Türkmenistanyň Döwlet statistika gullugynyň işgäri Maral Gurbanowa, türk iş berijileriniň ýerli işgärlere diskriminasiýa syýasatyny alyp barýandygyny boýun aldy.
"Bu uly göwrümli taslamalaryň hemmesi, ýönekeý işçiden inžener ýaly müňlerçe türkmenleri iş bilen üpjün edip biler we şeýlelik bilen bizde işsizligi ýeňip geçer". - Türkmenistanda köp hünärli hünärmenler işsiz oturýarlar, ýöne alyp biljek wezipelerini eýýäm türk hünärmenleri eýeleýär. Türkmenleriň türklere negatiw garaýşy geň däldir, sebäbi olary işsiz goýýarlar. "
Türk iş berijileriniň kemsidiji işgärler syýasatynda türkmen ilatynyň arasynda gahar-gazap barha artýar.
Aşgabatdaky bazarda derwezeban bolup işleýän ýaş türkmen: "Türkleri halamok ... Olar gelip çöregimizi alýarlar" -diýdi.
IWPR.
