Häkimiýetler Türkmenistanyň taryhynda ilkinji gezek fewral aýynda geçiriljek prezident saýlawlaryna daşary ýurtly synçylaryň gatnaşmagyna rugsat bermäge taýýardyklaryny habar berdiler. Ýerli we sebitleýin synçylar saýlaw meýdançalarynda bolmagynyň öňünden kesgitlenen ýazga laýyklykda amala aşyrylar.

20-nji ýanwarda Ministrler Kabinetiniň mejlisinde Daşary işler ministri Raşid Meredow “ÝHHG we birnäçe halkara guramasy bilen prezident saýlawlaryna synçylaryň wekiliýeti barada ylalaşyk gazanylandygyny” aýtdy.

Saparmyrat Nyýazowyň döwründe saýlawlaradaşary ýurt synçylara respublikanyň içine girmäge rugsat berilmedi. Ýöne gözegçilik ýerli synçylar - ýurtdaky ýeke-täk Demokratik partiýa, Türkmen Milli Adam Hukuklary Institutynyň wekilleri, Ýaşlar we aýallar birleşikleri we häkimiýetlere wepaly beýleki jemgyýetçilik guramalary tarapyndan geçirildi.

NBCA-nyň Türkmenistandaky çeşmesi bu nobatçy synçylaryň eýýäm zerur görkezmeleri alandyklaryny we "prezident saýlawlaryny doly ýaragly garşylamaga" taýýarlanýandygyny belleýär.

Içerki synçynyň biriniň pikiriçe, halkara synçylaryň kabul edilmegi, häkimiýetleriň adalatly saýlaw geçirmek islegi däl-de, saýlawçylar we dünýä jemgyýetçiligi bilen “oýun oýnaýandygyna” meňzeýär.

NBCA-nyň Türkmenistan boýunça hünärmeni Mars Saryýew hem türkmen ýolbaşçylarynyň halkara derejesinde ykrar edilmegine bolan gyzyklanmasy barada çykyş edýär. Saryýew: “Bir tarapdan, daşary ýurtly synçylaryň kabul edilmegi prezident saýlawlaryny kanunlaşdyrar, beýleki tarapdan, täze häkimiýetleriň ÝHHG we beýleki halkara guramalary bilen aragatnaşyklary oppozisiýanyň ýakyn wagtda geçiriljek saýlawlary bikanun diýip yglan etmek mümkinçiligini çäklendirer.”

Türkmenistanyň Raýat Demokratik Bileleşiginiň lideri Wýaçeslaw Mammedow, häkimiýetleriň daşary ýurtly synçylara bu prosese gözegçilik etmäge gatnaşmagyna rugsat berjekdigini we synçylara käbir saýlaw meýdançalarynda “hukugy bolmazdan saýlawçylar bilen habarlaşmaga” rugsat beriljekdigini aýtdy.

“Raýat aktiwistleri bilen duşuşyklaryň öňüni almak üçin her bir synçyny gözegçilikde saklamak üçin şahsy MNB işgärleri belleniler. Raýat aktiwistlerine şeýle ýygnaklaryň islenilmejekdigi barada duýduryş berler” - diýip bilermen nygtaýar.

Türkmen Helsinki gaznasynyň başlygy Täjigül Begmedowanyň pikiriçe, Merkezi saýlaw topary häzirki türkmen rejimine lobbi berjek “öz taraplaryndan” daşary ýurtly synçylar toparyny döreder.

Begmedowa: "Prezident saýlawlary, Türkmenistanyň wagtlaýyn ýolbaşçylygynyň ýolbaşçylygy astynda, demokratiýasy barada gürleşmegiň zerurlygy ýok".

NBCA