Waşington / Praga, 2004-nji ýylyň 3-nji marty. Iki habarçy häzirki wagtda Türkmenistanda tussag edilýär. Olar Türkmenistanyň Milli Howpsuzlyk Ministrligi (MNB) tarapyndan Azatlyk Radiosynyň Türkmen gullugynyň agzalaryna garşy azar bermek kampaniýasynda tussag edildi. Radio stansiýasy iki habarçynyň hem türkmen zyndanynda gynalmagyndan gorkýar.
Aşyrguly Baýryýew (50 ýaş) 1-nji martda Aşgabatdaky Milli howpsuzlyk ministrliginde sorag etmek üçin özüne iberilen çagyryşa jogap bereninden soň tussag edildi. Jenaýat kodeksiniň haýsy maddasy ýa-da maddalary bilen tussag edilendigi belli däl, ýöne tussag edilmeginiň esasy sebäbini Azatlyk Radiosynyň Türkmen gullugy bilen hyzmatdaşlygydygyna ynanmaga esaslar bar. Baýryýew 1998-nji ýyldan bäri türkmen gullugy bilen hyzmatdaşlyk edýär. Ozal Türkmen häkimiýetlerinden Azatlyk Radiosy bilen gatnaşyklaryny bes etmek barada birnäçe gezek duýduryş alýardy, emma maglumat materiallaryny lakam bilen ibermegini dowam etdirýärdi.
Rahym Esenow (78 ýaş) 26-njy fewralda Türkmenistanyň Jenaýat kodeksiniň 177-nji maddasyna laýyklykda "sosial, etnik we dini ýigrenji öjükdirmekde" aýyplanyp tussag edildi. 1997-nji ýyldan bäri Azatlyk Radiosynyň Türkmen gullugy bilen işleşen taryhçy we jurnalist Esenow ilki bilen "Täçli gezelenç" romanynyň nusgalaryny ýurda kontrabanda etmekde günäkärlenipdi, ýöne Baýryýewdäki ýaly, tussag edilmeginiň esasy sebäbi Azatlyk Radiosy / RS bilen hyzmatdaşlygydygyna ynanmaga esas bar. Esenow üç gün ozal ýürek keselinden ejir çekenden soň, bejergi alýan Aşakbatdaky keselhananyň reanimasiýa bölüminde bejergi alýarka tussag edildi.Ol tussag edilenden soň, Milli howpsuzlyk ministrliginiň kazyýetden öňki tussaghanasyna äkidildi.
Bu tussag edilmeler 2003-nji ýylyň sentýabr we noýabr aýlarynda Aşgabatda alnyp gaçylanlygy, Azatlyk Radiosynyň Türkmen gullugynyň habarçysy Saparmyrat Öwezberdiewiň görkezilmegi boldy. Sentýabr wakasynda Öwezberdiýew Milli Howpsuzlyk Ministrliginiň suddan öňki tussaghanasynda üç günläp gynaldy we neşe sanjymy edildi. Noýabr aýynda Öwezberdiýew öýünden näbelli iki adam tarapyndan alnyp gaçyldy we ony gonamçylyga äkitdi, agyr ýenjildi, gynaldy we Azatlyk Radiosy bilen hyzmatdaşlygyny dowam etdirse, ölüm howpy abanýardy. Öwezberdiýew soň azar berýänleriň birini MNB işgärleriniň biri hökmünde tanap bilse-de, kazyýet işi gozgalmady.
MNB işgärleri üç habarçynyň hemmesine özleriniň radio ýaýlymynyň Pragadaky ýaýlym merkezinde Azatlyk Radiosynyň Türkmen gullugynyň kärdeşleri bilen e-poçta nusgalarynyň bardygyny aýtdy. Üçüsinden hem Azatlyk Radiosy üçin alyp barýan işleri we beýleki habarçylaryň atlary barada maglumat berilmegi haýyş edildi.
Azatlyk Radiosynyň juralistleriniň türkmen häkimiýetleri tarapyndan yzarlanmagy barada has giňişleýin maglumat üçin habarlaşmagyňyzy haýyş edýäris:
- Ýaýlym direktorynyň orunbasary Roman Traýçewe (trayceyr@rferl.org).
- Ýa-da Azatlyk Radiosynyň Türkmen gullugynyň müdiri Naz Nazara (nazarn@rferl.org).
Waşington faýly.
