Şu günler Wena Merkezi Aziýada saýlawlara bagyşlanan halkara konferensiýa geçirýär. Sebit ýurtlarynyň raýatlarynyň öz isleglerini hakykatdanam beýan etmek mümkinçiligi barmy? Ol ýerde aç-açan we adalatly saýlawlary geçirmäge mümkinçilik barmy? Ýerli kanunlar muňa rugsat berýärmi? Bularyň hemmesi ÝHHG tarapyndan gurnalan konferensiýada ara alnyp maslahatlaşylýar. Foruma gatnaşmak üçin Awstriýanyň paýtagtynda Merkezi Aziýa respublikalarynyň wekilleri, şol sanda Türkmenistan hem geldi.
GDA-nyň Adam Hukuklary Bileleşiginiň maksatnamasynyň utgaşdyryjysy Piter Zalmaýewiň pikiriçe, konferensiýanyň mowzugy - "Merkezi Aziýa we saýlawlar" tötänleýin däl we postsowet giňişliginde bolup geçen soňky syýasy wakalar bilen baglanyşykly:
"Ukrainadaky wakalardan soň Merkezi Aziýa öwrülişik ruhy tolkuny geldi. Meniň pikirimçe, bu saýlaw - demokratiýa temasy häzirki wagtda sebit üçin gaty möhümdir. Myhmanlarymyz Gazagystanyň wekilleri, Gyrgyzystanyň kärdeşleri we beýleki ýurtlaryň wekilleri. Sebäbi olar üçin Wena gelen Ukraina we Gruziýaly kärdeşleri bilen tejribe alyşmak mümkinçiliginiň bolmagy gaty möhümdir."
Duşuşyk üçin Awstriýanyň paýtagty Türkmenistandan gelen delegasiýa hem geldi. Bular ýurduň dürli ýaşlar guramalarynyň wekilleri. Piter Zalmaýewiň aýdyşy ýaly:
"Ilkinji gezek Türkmenistanyň ýaşlary bilen salamlaşmak mümkinçiligimiz bar. Meniň pikirimçe, halkyň islegine, demokratiýanyň başlangyç görnüşleri üçin düýbünden mümkinçiligi bolmadyk ýurtdaky syýasy göreş üçin bu gaty möhümdir. Şol sebäpden, bu ýere gelmekleri, beýleki ýurtlardaky kärdeşleri bilen aragatnaşyk saklamagy, tejribe alyşmagy gaty möhümdir. Türkmenistandaky ýagdaý beýleki ýurtlaryň ýagdaýyndan düýpgöter tapawutlanýar. Bu konferensiýa, Türkmenistanyň ýaşlar demokratik guramalary üçin başlangyç nokat bolup biler. Türkmenistandan gelen kärdeşlerimiz hasabat taýýarladylar we konferensiýada çykyş ederler."
Adynyň efirde tutulmagyny islemedik türkmen ýaşlar guramalarynyň biriniň wekiliniň sözlerine görä, özi we kärdeşleri ÝHHG tarapyndan gurnalan konferensiýa ilkinji gezek geldi. Ilkibaşda bu sapary okuw sapary hökmünde kabul edendiklerine garamazdan, Türkmenistandan gelen delegasiýa derrew halkara derejesinde uly meýilnamalar bilen özüni tanatmak we haýsy wezipeleri goýýandygyny aýtmak isleýär. Olaryň arasynda, mysal üçin, prezident Nyýazowyň ömürlik häkimiýetden aýrylmagy, üstesine-de kanuny ýollar we Türkmenistanda eden-etdiligiň bes edilmegi. Türkmen ýaşlar guramasynyň bir agzasynyň pikiriçe, "häzirki wagtda respublikada aslynda döwlet ýok, onuň ýerine gadymy düzgün". Bu aralykda, "respublikanyň ilatynyň takmynan 50 göterimi 30 ýaşa çenli ýaşlar, Şonuň üçin halka ýolbaşçylyk etmeli ýaşlar, esasanam ýaşlar hereketleri ". Türkmen wekiliýetiniň wekili: "Birnäçe ýyl mundan ozal bir zada umyt baglaýan köp adam şu gün düýbünden biperwaý garaýar we bu şertlerde häkimiýetleriň eden-etdiligi hasam güýçlenip biler, ýöne bolup geçýän zatlara indi asla çydap bolmaýar, Türkmenistanda bu mümkin däl." Ýaşlar delegasiýasy muny Wenada, ÝHHG-nyň konferensiýasynda yglan etmekçi.
Mundan başga-da, ýaşlar guramalarynyň wekilleri Ýewropadaky Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasy tarapyndan goldaw berler diýip umyt edýärler. Şeýle hem, Awstriýanyň paýtagtynda Türkmenistan barada belli bir resminama (belki-de karar) gol çekiljekdigine bil baglaýarlar, bu resmi Aşgabat şäherini öz borçlaryny ýerine ýetirmäge mejbur eder (bilşiňiz ýaly Türkmenistan ÝHHG-nyň bir bölegi) . Türkmen delegasiýasy bu ýa-da beýleki görnüşde, Türkmenistanda demokratik jemgyýet gurmak isleýän halkara guramalary tarapyndan ýolbaşçylyk edilmeli güýç hökmünde özüni yglan etdi.
"Doýçe Welle"
