Türkmenistan migrasiýa çäklendirilendigini inkär edýär.
Türkmenistan daşary ýurda syýahat etmek we ýurduň içinde hereket azatlygy baradaky çäklendirmeleri ret edýär. Bu, Türkmenistanyň BMG-nyň Adam hukuklary komitetine 2020-nji ýylda hödürlenen üçünji döwürleýin hasabatynda beýan edilýär.
Hasabatda COVID-19 epidemiýasyndan öňki ýagdaýlar jemlenýär. Soňra yzygiderli gatnawlaryň bardygyna garamazdan, Türkmenistanyň raýatlaryna k öplenç düşündiriş bermezden daşary ýurda uçmaga rugsat berilmedi. Eýýäm bilet satyn alan adamlar uçara münüp biljekdigini anyk bilmeýärdiler.
Hasabat bu maglumatlary ret edýär. "Türkmenistanyň her bir raýatynyň Türkmenistany terk edip, Türkmenistana girmäge hukugy bar" diýilýär. Mundan başga-da, "Migrasiýa barada" Kanunyň 30-njy maddasy getirilýär, onda raýatyň gitmeginiň wagtlaýyn çäklendirilmeginiň sebäpleriniň sanawy bar. Olaryň arasynda “gitmegi onuň janyna we saglygyna howp salýar”, “Türkmenistanyň raýatynyň adam söwdasynyň pidasy bolmagy ýa-da daşary ýurtda bolmagynyň gulçulygyna öwrülmegi” ýaly şübheli adamlar bar we ahyrynda, "onuň gitmegi Türkmenistanyň milli howpsuzlygynyň bähbitlerine ters gelýär" (bu döwlet syrlary bolan adamlar hakda däl - sanawda olar üçin aýratyn bir zat bar).
Şeýle hem hasabatda BMG komitetiniň içerki migrasiýany çäklendirmegiň serişdesi hasaplaýan propiska instituty barada düşündirişler bar. Theaşaýyş rugsadynyň "diňe sosial häsiýetlidigi" we sosial ýeňillikler, lukmançylyk we bilim hyzmatlaryny almak üçin zerurdygy nygtalýar. Hasabatyň awtorlary, ýaşaýan ýerinde ýa-da bolýan ýerinde hasaba alynmak talaplarynyň bozulmagynyň administratiw jenaýat hasaplanýandygyny boýun alýarlar (Administratiw kodeksiň 369, 371-nji maddalary). Şeýle-de bolsa, “ýokardaky makalalary bozandygy üçin tussag edilenleriň ýokdugy” nygtalýar.
COVID-19 epidemiýasy dünýäde başlansoň, hereket azatlygy bilen baglanyşykly ýagdaý has çylşyrymlaşdy. Türkmenistanyň häkimiýetleri koronawirusyň ýurda aralaşmagyny inkär edýärler, ýöne muňa garamazdan öňüni alyş çäreleri hökmünde berk sanitariýa çäreleri görýärler. Halkara gatnawlar 2020-nji ýylyň mart aýyndan başlap ýatyryldy. Beýleki ýurtlarda galan raýatlar üçin eksport gatnawlary diňe awgust aýynda gurnalyp başlandy we olara çykmak aňsat däl.
Gämi duralgalarynyň arasyndaky hereket gaty çäklidir. 50 ýaşdan uly adamlara adatça ýaşaýan ýerlerinden gitmek gadagan edilýär we ýaşlar gitmek üçin ýörite komissiýa tabşyrmaly. Awtobus we demir ýol baglanyşyklary kesildi we köp ýol ýapyldy. Komissiýanyň rugsady alnandan soň gämi gatnawyndan çykmagyň ýeke-täk kanuny ýoly içerki uçuşlardyr. Şeýle hem, sebitleriň arasynda bikanun taksiler hereket edýär.
Adam hukuklary boýunça Türkmen Helsinki Fondy.
