29-njy dekabrda Moskwanyň şäher kazyýeti Adam hukuklary merkeziniň ýatyrylmagy barada karar berdi. Ondan öň, 28-nji dekabrda Russiýa Federasiýasynyň Ýokary Kazyýeti “Memorial” halkara taryhy we bilim jemgyýeti bilen baglanyşykly şuňa meňzeş karar kabul etdi.
Sebäb hökmünde - "hökümetiň kararlaryna täsir etmek we jemgyýetçilik pikirini döretmek" maksady bilen "kanunyň yzygiderli bozulmagy we syýasy işleriň durmuşa geçirilmegi"- prokurorlar görkezdiler. Kararlara şikaýat ediler.
Kazyýetde prokuraturanyň wekilleri Adam Hukuklary Merkeziniň maliýe girdejilerini aç-açan ýerine ýetirýändigini, hasabatlarynda "girdejiler we çykdajylar barada doly maglumatyň ýokdugyny" aýtdylar. Şeýle hem, “Adam hukuklary merkeziniň” “ýurdy durnuksyzlaşdyrmaga” gönükdirilen nägilelik hereketlerine gatnaşmagy we “kazyýet ulgamyna negatiw garaýyş” döretmek maksady bilen syýasy tussaglaryň sanawyny düzmek aýyplandy.
Memorial merkeziniň wekili öz gezeginde prokuraturanyň talaplaryny "raýatlary möhüm maglumatlardan mahrum etmek synanyşygy" diýdi.
Bu kararlar diňe bir Russiýanyň içinde däl, eýsem halkara arenasynda-da uly seslenme döretdi.
ABŞ-nyň Döwlet sekretary Entoni Blinken muny "bütin dünýäde adam hukuklarynyň kemsidilmegi" diýip atlandyrdy. German hökümeti rus häkimiýetleriniň hereketlerini "esasy raýat hukuklaryny goramak boýunça halkara borçnamalaryna ters" diýip ýazgardy. Halkara adam hukuklary guramasy Amnesty International, Memorialy gadagan etmek baradaky kararyň ýatyrylmagyny isledi we muny "Gulagyň millionlarça pidasynyň hatyrasyna kemsidiji" diýip atlandyrdy.
Adam hukuklary boýunça Ewropa kazyýeti Russiýanyň häkimiýetlerinden 2013-nji ýylda on bir sany jemgyýetçilik guramasynyň Ewropa kazyýete “daşary ýurt agentleri” kanunyna garşy şikaýatyna garaşýan 2 jemgyýetçilik guramasyny saklamagyny isledi. German diplomaty, Germaniýanyň Russiýadaky öňki ilçisi Ernst-Joerg fon Studnitz Habar beriş serişdelere beren interwýusynda Russiýanyň Sowet döwrüniň elhençli döwürinden soň " Memorial" bu ýurdyň päk ýüregi diýp aýtdy.
Ekspertler häzirki wagtda "Rus taryhynda diňe gahrymançylygy görkezýän we ýalňyşlyklary agzamaýan watançylyk şekili bolmaly" diýip hasaplaýarlar.
Russiýada Halkara “Memorial” we Adam hukuklary merkezi “Memorial” daşary ýurt agentleri hökmünde ykrar edildi".
Ýewropanyň hukuk guramasy bolan Ýewropa Geňeşiniň baş sekretary.
