Türkmenler öýlerinde ýekelikde, ömürlik prezidentiniň golýazmasyndan çykan durmuş üçin gollanma - "Ruhnama" kitabynyň üstünden isleýşi ýaly köşeşip bilerler, emma "okamak ýa-da okamazlyk" - saýlamak hukuklary ýok.

Türkmenbaşy özüniň "mukaddes kitaby" baradaky işi 2001-nji ýylyň sentýabr aýynda tamamlady. Ikinji tom 2004-nji ýylyň sentýabr aýynda neşir edildi. Kitap her bir türkmen raýaty üçin ruhy "ýol görkeziji" bolmak üçin niýetlenendir.

Ýazyjynyň niýetine görä, kitap "özüni alyp barşyň düzgünnamasyna, kanunlaryň we türkmen jemgyýetiniň görkezmeleriniň toplumyna" öwrülmelidir.

Tankytçylaryň pikiriçe, Ruhnama ýalançy halkyň manysyz üýşmeleňinden we bulaşyk taryhy alamatlardan başga zat däl.

Birinji tom, mekdep okuwçylaryndan başlap, ähli kategoriýalaryň hünärmenlerine çenli okap bilýänleriň hemmesi okamaga mejburdur. Şahsy karýerada Ruhnamany bilmek hünär kärlerinden has peýdalydyr. Ruhnamany hatda Gurhan we Injil bilen çalyşmaga synanyşýarlar.

Ruhnama ýapon, urdu, litwa, hytaý, pars we zulu ýaly ondan gowrak dile terjime edildi. Geçen aý ikinji tom iňlis dilinde çykdy. Döwlet habar gullugy beýannamada "Bu ajaýyp edebi eseriň birinji tomuny okan her bir adamyň dowamyna sabyrsyzlyk bilen garaşýar" -diýdi.

Türkmen halkynyň milli we medeni gymmatlyklaryny prezidentiň kitaby ideýalary bilen çalyşmak giňişleýin häsiýet daşaýar. Ruhnama çagalar baglarynda, mekdeplerde we uniwersitetlerde öwrenilýär we ähli döwlet işgärleri bilimleri üçin Ruhnamadan synag berýärler. Türkmen döwlet uniwersiteti hatda "Ruhnamist" hünärmenlerini taýýarlamak üçin fakultet döretdi.

Täze mekdep okuw meýilnamasyna üýtgeşmeler girizildi, indi her sapagyň 15 minudy Ruhnamany okamaga bagyşlanýar. Şol bir wagtyň özünde, sapagyň nämä bagyşlanandygy - takyk ylymlar ýa-da gumanitar ylymlar bilen tapawudy ýok.

Ýöne mekdeplerde we ondan ozal aýratyn "Ruhnama" sapagy bardy we sapaklaryň sanyny köpeltmek üçin bedenterbiýe, daşary ýurt we rus edebiýaty, himiýa, biologiýa, dünýä taryhy ýaly dersler mekdep meýilnamasyndan aýryldy.

Paýtagtyň mekdepleriniň biriniň mugallymy: "Men bir mekdepde 30 ýyldan gowrak wagt bäri işleýärin. - Indi bolsa, çagalarymyzyň diňe “geň” beýnileridigini görýärin. Netijede, birnäçe ýyllap dowam eden şular ýaly propagandadan soň, bizde düýbünden sowatsyz we ideologiki taýdan bezelen nesil bolar. Galyberse-de, çagalar iň ýumşak materialdyr, eken zadyňyz öser; indi adaty bilimiň hasabyna Ruhnamizasiýa ornaşdyrylan bolsa, soň adamlary täzeden taýýarlamak mümkin bolmaz ".

Ene-atalar, mugallymlar ýaly çagalarynyň geljegi barada alada edýärler.

9 ýaşly gyzjagazyň ejesi Swetlana şeýle diýýär: “Gorkýaryn, gyzym, Ruhnamadan bu ideologiýany mekdepde özüne siňdirip, bularyň hemmesini ýeke-täk we jedelsiz hakykat hökmünde tüýs ýürekden kabul edýär. Öýüne gelip, maňa ýa-da kakasyna prezidentimiziň keramatly, Hudaý tarapyndan saýlanan adamdygyny gahar bilen subut edýär. Oňa beýle däldigini, prezidentleriň halk tarapyndan saýlanýandygyny düşündirmek synanyşyklarymyň hiç biri-de başa barmady ".

Ene-atalaryň köpüsi, Türkmenistanda daşary ýurt uniwersitetleriniň diplomlary ykrar edilmese-de, çagalaryny daşary ýurda okamaga ibermäge synanyşýarlar.

Rus uniwersitetiniň talyby Jeren: "Meniň pikirimçe, Ruhnamanyň hemme ýerde mejbury öwrenilmegi halkymyzy, esasanam ýaşlary aldamakdyr. Birnäçe ýyldan türkmenleriň tutuş bir nesli diýen ýaly sowatsyz bolar, sebäbi Türkmenistanda eýýäm düýpli bilim ýok, hemme ýerde diňe Ruhnama bar. Şonuň üçin men Russiýada okaýaryn we institutymyzda ýöriteleşdirilen dersleriň ýerine şeýle “döredijilik” kursunyň öwrediljekdigini göz öňüne getirmek kyn! Hiç kim oňa çynlakaý garamazdy ".

Emma kimdir biri Ruhnamany bilmezden orta we ýokary bilim ulgamynyň üsti bilen “syzmagy” başarsa, karýeralarynda has öňe gidip bilmez.

Ähli edaralarda hünär derejesini tassyklamak üçin işgärlere sertifikat bermek we gaýtadan sertifikatlaşdyrmak yzygiderli geçirilýär. Synagdan geçenler üçin Ruhnamany bilmek boýunça ekzamen tabşyrmak hökmandyr. Synag 30-dan gowrak soragy öz içine alýar. Lukmanlar, mugallymlar, aklawçylar we beýleki döwlet işgärleri şeýle synaglardan geçýärler.

Şäher hassahanalarynyň birindäki urolog şeýle tassyklama barada şeýle diýýär: “Hiç kim menden lukmançylyk endiklerim, profilim hakda sorag soranok, diňe Ruhnama bilşim we prezidentimiziň alyp barýan syýasatlary hakda sorag berdi. Synag soraglaryna-da jogap berdim, bu kitapda berlen senelere we sanlara köp üns berildi.

Her guramanyň Ruhnamanyň aýratyn otagy bar, bu ýerde türkmen baýdagy, prezidentiň portreti we, elbetde, Ruhnamanyň birnäçe nusgasy bar. Mundan başga-da, gapynyň garşysynda her ofisde lideriň portreti asylmaly we Ruhnama her işçide bolmaly. Şenbe güni ähli işgärlerden kärdeşleriniň bu "beýik" döredijilik baradaky hasabatlaryny diňleýän "Ruhnama sagadyna" gatnaşmaly.

“Şenbe güni Ruhnama sagadyna gatnaşmasam, berk käýinç alaryn. Mundan başga-da, sapaklary ýitirýänleriň işden çykaryljak ilkinji kandidat boljakdygy bilen haýbat atýarys "-diýip, buhgalter Nurbibi aýtdy.

Emma şenbe güni indi şenbe däl, “Ruhgun” (“Ruhy gün”). Bu gün Türkmenistanyň ähli ýaşaýjylary beýik ýazyjynyň kitabyny okamaly we ruhlaryny ruhy taýdan baýlaşdyrylmaly.

Ruhnama şeýle bir “mukaddes” welin, bu kitabyň bir nusgasy ýurduň metjitlerinde Gurhanyň gapdalynda saklanýar. Sebäbi köp sanly gözlegçiniň pikiriçe, ondaky islendik soraga jogap tapyp bilersiňiz. Prawoslaw ybadathanalaryna ruhanylaryň nusgalaryny almak üçin Ruhnamanyň nusgalary bolmagy hem tabşyrylýar.

Şeýle-de bolsa, yslam dinine uýýanlaryň hemmesi bu ýaradylyşy ähli musulmanlaryň mukaddes kitaby - Gurhan bilen deňeşdirmäge razy däl. Türkmenistanyň öňki ymamy Nasrullah ibn Ibadullah, Ruhnamadan metjitleriň gümmezlerine Gurhanyň süreleri bilen birlikde sitatalaryň ulanylmagyna aç-açan garşylyk görkezdi.

Şeýle hem, Türkmenbaşynyň özüni “Gudratygüýçliniň hakyky habarçysy” diýip yglan etmek baradaky teklibini ret etdi we doga wagtynda “ähli türkmenleriň kitabyndan” parçalar okady, oňa dil ýetirdi, sebäbi bilşiňiz ýaly, Allanyň bir pygamberi - Muhammet bar. Netijede, 2003-nji ýylda Türkmenistanyň musulman ruhanylarynyň başlygy işinden boşadyldy we 2004-nji ýylyň mart aýynda "dönüklik" aýyplamasy bilen 22 ýyl azatlykdan mahrum edildi.

Indi Türkmenistanyň iň uly metjidi, Türkmenbaşynyň dogduk mekany Gypjakda ýerleşýär, onuň diwarlary Türkmenbaşynyň, ejesiniň we doganlarynyň ýüzleri, şeýle hem Ruhnamanyň sitatalary bilen boýalýar.

Goşunda Ruhname hem möhüm rol berilýär. Türkmenistanyň ähli harby bölümlerinde, hepdäniň belli günlerinde Ruhnama boýunça sapaklar geçirilýär. Harby işgärler "Beýik Uçarman" -yň işi barada synagdan geçýärler.

“Ähtimal, maşklar wagtynda lideriň işini içgin öwrenenimizden soň, granatlarymyz nyşana has takyk uçar, tanklar köpburçlukdaky gurçuklar ýaly has şadyýanlyk bilen gidip başlar we esgerler has gowy iýmitlener "- diýip, gülümsiräp, harby bölümleriň biriniň hünärmeni belleýär.

IWPR.