Türkmen Helsinki Adam Hukuklary Gaznasynyň Başlygy Tajigül Begmedowanyň, ÝHHG-DGAHB ýygnagynda, Warşawada 2018-nji ýyldaky çykyşynda eden çykyşy.
Türkmenistanda adam hukuklary bilen baglanyşykly meseleler köpden bäri dowam edip gelýär. Halkara synçylar we adam hukuklaryny goraýjylar köp ýyllaryň dowamynda konstitusiýada görkezilen dürli hukuklaryň we azatlyklaryň ýolbaşçylary tarapyndan yzygiderli bozulma ýagdaýlaryny bellediler. Bu esasanam söz, metbugat we maglumat azatlygy üçin has dogrydyr.
Ýaňy-ýakynda meniň bir synpdaşym, indi bölüm müdiri söhbetdeşlikde şeyle diýdi: Meniň watandaşlarym şahsy pikirlerini nädip beýan edip bilerler, hemme ýerde, aýdyşy ýaly, SIRKULÝAR ileri tutulýan bolsa? Ýagny, ýokardan buýruk boýunça. Bu köpçülige, resmi taýdan neşir edilen kanun ýa-da buýruk däl. Bu, ýokardan gelen buýruk. Türkmen dilinde ÝOKARDAN BUÝRUK.
Geliň, gipotetiki taýdan dogry pikirlenýän türkmenleriň gudrat bilen Halk Assambleýasynyň ýygnagyna ýa-da radio - telewideniýä girendigini çaklalyň. Tankyt bilen kabul edeliň, ýöne iň zyýanyny alalyň. Bularyň arasynda lukmançylyk kömeginde ýa-da bilimde ýa-da walýuta konwertasiýasy meselesinde kynçylyklar bar. Mysal üçin, oba hojalygy ekinleri barada şahsy pikirini aýtmak kararyna gelýär. Belli bir oba hojalygynyň hasylyny ösdürip ýetişdirmek we ýygnamak ulgamy bilen kanagatlansa-da, çykyşy senzuradan geçiriler. “Sirkular”-yň habaryna görä, ol rejimi wasp etmeli, ýurduň prezidentiniň pagta, bugdaý ýa-da gök önüm hasylyny ýygnamakdaky möhüm roluna ünsi çekmeli. Bu iň oňat mysal.
Iş ýüzünde, syýasatyň, ykdysadyýetiň, medeniýetiň, edebiýatyň we jemgyýetiň islendik meselesini öz içine alýan ähli ýerli habar beriş serişdeleri ýurduň liderini öwmek we şahsyýetiniň kultyny wasp etmek üçin arslan ýaryşlaryny guraýarlar.
Bu ýagdaý metbugat, maglumat we pikir azatlygynyň ähli meseleleri bilen baglanyşykly. Ilat diňe dogry maglumata eýe däl, erkin metbugat ýok we söz azatlygyna ýol berilmeýär. Islendik tankyt etmek gadagandyr. Islendik kynçylyk ýa-da haýsydyr bir kynçylyk hakda agzamak, kynçylyklara ýol bermezlik yzarlama töwekgelçiligini döredýär.
Bu şertlerde türkmen raýatlarynyň köpüsi ähli umytlaryny halkara jemgyýetçiligine goýýar. ÝHHG-nyň, türkmen häkimiýetleriniň hereketlerine iş ýüzünde işlemeýän wadalara, beýannamalara, aýry-aýry kararlara we kanunlara däl-de, hakyky netijelere esaslanyp baha bermegini teklip edýärler.
ÝHHG we DGAHB, öz görkezmeleriniň ýerine ýetirilişine we ÝHHG-a gatnaşýan döwletleriň borçnamalarynyň ýerine ýetirilişine gözegçilik etmegi maksat edinýär. Hasaba alnan we işleýän garaşsyz habar beriş serişdeleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň sanyna we hökümetiň doly hukukly işleri üçin berýän mümkinçiliklerine esaslanyp, rejime baha bermegi teklip edýäris. Blogçylaryň, erkin işleýänleriň sany ýa-da ýurtdan çykmagy gadagan edilen adamlaryň gara sanawyny aýyrmak, dissidentleriň ýurda girmegine rugsat bermek, türkmen raýatlarynyň adalatsyz aýyplamalara şikaýat etmegi üçin anyk ädimler ...
Diňe şu ýol bilen. Galyberse-de, Türkmenistana baran daşary ýurtly hünärmenler ýagdaýy gowulaşdyrmak umydy bilen rejime oňyn baha bermekde köp ýyl bäri günäkär. Şeýle taktikalaryň işlemeýändigi öňden bäri belli.
Üns bereniňiz üçin sag boluň.
