“WATAN” teswir: Andreýiň işi barada takmynan üç aý ozal ýazypdyk. Indi ol azatlyga çykdy. Ine, onuň özüniň aýdyp beren hekaýasy.

Gadyrly jenaplar, aýalym Tatýana Mukinanyň web sahypaňyzda çap eden haty üçin size hormatymy we çuňňur minnetdarlygymy bildiresim gelýär, maňa köp kömek etdi we ynanşym ýaly, meniň Türkmenistanyň prezidentiniň ýanyndaky daşary ýurt raýatlaryny hasaba almak boýunça döwlet gullugynyň işgärleri tarapyndan alnyp gaçylandygymy köpçülige mälim etmedik bolsaňyz, şonda meniň ykbalym häzirkiden başgaça bolardy.

Mundan başga-da, hatymda hakykatdanam näme bolandygyny we şu wagt Türkmenistanda bar bolan we Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Daşary ýurt raýatlaryny hasaba almak boýunça döwlet gullugynyň işgärleri tarapyndan ulanylýan para üçin adam alyp gaçmagyň adaty meýilnamasyny suratlandyrmak isleýärin, para almak üçin jenap Islamow tarapyndan döredilen gizlin türme, ol ýerden çykmak üçin kesgitlenen bahalar we kimiň üsti bilen gidýändigi suratlandyrmak isleýärin.

Ýazýan zatlarym hakynda derrew açyklamak isleýärin hut öz gören zatlarymy, başdan geçirenlerimi we diňe bir jümle bilen häsiýetlendirilip bilinjek: "Jähenneme hoş geldiňiz". Bir gün Türkmenistana gaýdyp gelerin diýip umyt edýärin, sebäbi men bu ýurdy gaty gowy görýärin we türkmen halkyna hormat goýýaryn.

2006-njy ýylyň 6-njy iýulynda Döwlet gullugynyň iki işgäri özlerini Türkmenistanyň Milli howpsuzlyk ministrliginiň işgärleri hökmünde tanatdy (özlerini hemmeler bilen şuňa meňzeş tanyşdyrýarlar, megerem, özlerini Türkmenistanyň Milli Howpsuzlyk Ministrliginiň işgärleri hökmünde tanatmak bilen, potensial pidalar, bu ýurduň abraýly raýatlary hökmünde zerur däl soraglar bermezler we awtoulaglaryna münerler öýdýärler), maşgalam bilen ýaşaýan öýmüze gelip, şol bir wagtyň özünde 17200 (on ýedi müň iki ýüz) ABŞ dollary möçberinde serişdämi we resminamalarymyalyp olar bilen gelmegimi talap etdiler. Gelen awtoulagyň belgisi meni şübhä düşürdi, sebäbi 05-16 belgileriniň Türkmenistanyň Milli howpsuzlyk ministrligine ýörite berilendigini pikir etdim, diňe şondan soň prokuratura we raýat gullugynyň hem şeýle belgileriniň bardygyna düşündim. Hemme zat gaty tiz boldy, sebäbi men Türkmenistanda kanuny esaslaryň we Konstitusiýanyň kepili bar, şonuň üçin adamyň alnyp gaçylmagyny hat-da öz öýünden teoretiki taydan pikir hem edip bilemokdym.

Soňra hukuk pudagynyň diňe kagyz ýüzünde bardygyna, konstitusiýanyň kepili diňe konstitusiýanyň kepili bolup durýandygyna düşündim, emma hakykatda jenap Islamow häkimiýeti ele alaly bäri ýurdy dolandyrýar, şol bir wagtyň özünde köp sanly wezipäni özünde birleşdirýär, we diňe Baş prokuror jenap Ogşukow däl, Türkmenistanyň Milli howpsuzlyk komitetiniň başlygy, Türkmenistanyň Içeri işler ministrini agzamaly hem däl, özüne garşy bir zat aýtmakdan gorkýarlar.

Soňra, Aşgabat şäheriniň Içeri işler müdirliginiň başlygy Tyllaýew arkaly Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň Içeri işler müdirliginiň kabul ediş merkezinde Yslamow üçin gizlin türmäni kanunlaşdyryldy. Hemme zat gaty ýönekeý, kabul ediş merkezine ýerleşdirmek prokuroryň sanksiýasyny talap etmeýär, bu türme ýa-da kazyýetden öňki tussaghana däl. Alnyp gaçylandan soň 11 günläp maşgalamdan meniň bu ýerdedigimi gizlediler we menden hiç hili pul alyp bilmejekdiklerine we meniň rus içalysy, çeçen terrorçysy, ganhor we diňe kezzapdygym barada boýun almajakdygymy bilenlerinde, azajygam bolsa bir zady boýun aldyrmak üçin meni gynamak kararyna geldiler. Kabul ediş merkeziniň resminamalaryna görä, 2006-njy ýylyň 6-njy iýulynda kabul ediş merkezine getirilendigime garamazdan, gözegçilik gündeliginde 17-nji iýulda ýazylýar, ýöne geň ýazgy bu däl, Özbegistanyň raýaty Stas Starkow hakykatda 2005-nji ýylyň 16-njy noýabrynda gelendigine garamazdan 2006-njy ýylyň maý aýyndan bäri kabul ediş merkezinde görkezilýär (kanuna görä, kabul ediş merkezinde 72 sagatdan köp saklanyp bilinmez).

Döwlet gullugynyň işgärleriniň yzygiderli maslahaty bilen (gynansak-da, meniň bilen 4 gezek habarlaşanlarynda hiç haçan atlaryny we wezipelerini aýtmadylar, megerem bu hem işiň bahasydyr) meni 2-nji kamerada ýerleşdirdiler, bu tussag kamerasy (köpçülikde gynamalar otagy), haýsydyr bir jenaýat edenlikde güman edilýän adamlar şol ýerde ýerleşdirilendigi sebäpli, prokuror tussag edilmegine rugsat bermeýänligi sebäpli, wagtal-wagtal ol ýerden alnyp gidilýär we olar bilen işleşleýärler (özlerine garşy jenaýat jogapkärçiligini öz üstüne alýança), kanuna görä, meni eýýäm jenaýat ýazgysy bolan adamlar bilen kamerada saklamaga hukugy ýokdy, ýöne olary näme etmeli we hatda neşekeşler bilenem ?Öýjük 3,5 metrden 5 metre çenli, ýaşaýjylaryň sany ortaça 25-27 adam (beýlekilerde 28-den 34-e çenli has köp). Dem aljak howa ýok, sebäbi gapy ýapyk we penjire 40 sm 80 sm, daşyndaky temperatura +45 C, öýjükde belki + 60 C bolýar, şonuň üçin çyglylyk hakda gürlemezlik has gowudyr, hemmeler ýekeje içki eşikde çygly oturýarlar. Inçekesel hakda pikir etmezlik has gowudyr, diňe forma açyk bolsa, her kim bilelikde oturar, soň lukman talap etse, howluda oturmagyna rugsat berler (muny başdan geçirenleriň 60% inçekesel bilen çykýar, Türkmenistan bu kesele garşy göreşmek üçin özüni borçlandyrana meňzeýärdi). Hajathana günde 3 gezek 10 minutlap gitmäge rugsat berilýär, içimlik suwuň ýokdugyny we her kimiň Garagum kanalyndan tehniki suw içýändigini nazara alsaň, içgeçme aradan aýrylmaýar. Iýmit hakda asla gürleşmerin, sebäbi düýbünden ýok (resmi taýdan kabul ediji 45 adama iýmit alýar, ýöne 255 adama paýlaýar) we hatda size beren zatlaryny-da iýip bilmersiňiz, sebäbi çemçe ýok.

Şeýle kamerada hukuklaryňyz ýok, diňe jogapkärçiligiňiz bar, 5 günden soň ýoldaşlaryňyz bilen näme bolýandygyny synlaýarsyňyz, hiç haçan bu ýerden gitmejekdigiňize ýa-da iň gowusy maýyp boljagyňyza, ýöne öýüňize däl-de, eýsem zona, jezalandyrmak üçin bahana iň soň taparlar, esasy zat adam bar. Ýönekeý mysal: Bagyrdan (Aşgabadyň etegi) Ahmet atly bir oglan meniň bilen kamerada otyrdy; Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň Jenaýat agtaryş bölüminiň işgärleri ony Bagyrdaky bir garrynyň öldürilmegini öz üstüne almaga mejbur etdiler, sagat 20-00-da Içeri işler ministrliginiň ony Žitnikowa alyp gitdiler we onuň bilen işleşdiler, daňdan sagat 3-4-de getirildi we kamera özi girmedi, süýrenip getirdiler, bu 8 günläp dowam etdi. Onuň bilen şeýle işiň 5-nji gününde, islendik zada gol çekmäge taýýardy, sebäbi faşistler hem, Jenaýat agtaryş bölüminiň işgärleriagzalary bilen deňeşdirilende, çagalar bagynyň çagalary ýalydy, ýigidi getirdiler, eliňe daňdylar, aýaklarynyň ýere ýetmezligi üçin asdylar, soň bir agyr jisim alyp jyns agzalaryna daňdylar we aşak düşdüler, “seret gopup galmasyn” diýip heşelle kakdylar. Adatça kelläniň üstündäki plastik paket ýa-da 220V rozetka we adaty sim görnüşindäki ajaýyp ýarag hakda dymýaryn, sebäbi bu iň erbet zat däl. Ýigit kamerada diňe bir ahlak taýdan goldaýan adaty adamlaryň bardygy üçin bagytlydy, ýöne bu ganhorlygy öz üstüne alsa, 25 ýyl azatlykdan mahrum ediljekdigini we ene-atasynyň (ejesi-kakasy ýokdy) agtygynyň ganhordygy we hakyky ganhoryň erkinlikde gezjekdigini aýdarlar diýip düşündirýärdiler.

Garry ene-atalar bu zatlary kabul edip bilmezler we bu günäni özi bilen bile bütin ömri boýunça daşar. Ýigit munuň üstünde durdy, ganhorlygy öz üstüne almady, ýöne gitmezinden ozal: “Her niçigem bolsa meni türmä salýarlar, meni alyp gidenlerinde, elimden tutup, jübime bir geroin goýdular, meni polisiýa getirenlerinden soň, meni yzygiderli şaýatlaryň ýanynda barladylar, şonuň üçinem türmä gitmemezlige mümkinçiligim ýok". Kameradaky ýigitler maňa hemme zady kabul ediş merkezinde peýda bolan gözegçilik prokuroryna aýtmagy maslahat berdiler, muny etdi, ýöne her kim indi prokuror bilen habarlaşmak islegini ýitirdi, diňe Jenaýat agtaryş bölüminiň işgärlerini daşky görnüş üçin dilden käýedi,olar bolsa degişli netijeleri çykardylar we ýigit bilen iş salyşdylar. Men hakda aýdylanda bolsa, asyljak zadyň ýokdugyna göz ýetirenlerinde, Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň Derňew bölüminiň işgäri Gurbanow Batyr prokurordan 228-nji maddanyň 4-nji bölümi boýunça aýalyma garşy jenaýat işiniň açylmagyny isledi, (esasanam uly göwrümli galplyk), belki beýle etmek meniň dil açmagym üçin has amatly bolar diýip umyt edenem bolsa, munuň asla ýol bermejekdigine düşünip, ýüz öwürdi. Ýakyn garyndaşlarynyň üsti bilen basyş etmek Türkmenistanda giňden ýaýran, dogan doganyň ýerine, aýal doganynyň ýerine aýal dogan, kimdir biri tussaglykda oturmaly.

Şeýle kamerada 5-7 gün bolanyňyzdan soň, Döwlet gullugynyň işgärleri size olar bilen hyzmatdaşlyk etmek teklibini görkezýärler, ýa-da Içeri işler ministrligi, size Döwlet gullugy bilen hyzmatdaşlykdan gowy zadyň ýokdugyny düşündirýärler, Prokuratura barada dymýaryn, prokuratura köpden bäri goşmaçalara öwrülensoň, olar siziň problemalaryňyza ýa-da kanuna boýun bolmagyňyz gyzyklandyrmaýar, şeýle tekliplerden ýüz öwürseňiz, üç aýlap sizi ýatdan çykarýarlar we siz üçin döredilen şertlerde ýuwaş-ýuwaşdan ölýärsiňiz. Öwezini dolmak üçin başga bir mümkinçiligiňiz bar, ýöne bularyň hemmesi siziň maliýe ýagdaýyňyza we Döwlet gullugynyň işgärleriniň isleglerine bagly. Pasport we wiza düzgünini bozandygyňyz üçin tutulan bolsaňyz we serhetden bikanun geçmedik bolsaňyz (ýagny 1998-nji ýyla çenli Türkmenistana geldiňiz), size 800 dollar bilen 1500 dollar aralygynda töleg töledýärler, soň bolsa ýuwaşlyk bilen deportasiýa ederler. Döwlet serhedini bikanun geçen bolsaňyz, 3000-den 5000 dollar aralygynda bolar. Hemme zat gaty ýönekeý, oturmak islemeseňiz, töläň we hemmeler begenýär, Yslamow pullanýar we deportasiýa edilmegiňizde hiç hili mesele ýok we siz erkin. Puluňyz we garyndaşlaryňyz ýok bolsa, onda bu kamerada 1,5 - iki ýyl oturarsyňyz (Starkow 11 aý geçirdi, hatda şonda-da diňe töweregimdäki sesler sebäpli çykdy; rus Nikolaý nesibeli däldi, ol bir ýyl sekiz aý oturdy).

Eger ýüz öwürseňiz, ýöne puluňyz bar bolsa we Döwlet gullugynyň işgärleri muny bilse, bu toparyň täze agzasy Juma peýda bolýar, kabul ediş merkezinde Döwlet gullugy we daşary ýurtlular bilen işleşmek üçin jogapkär işgäri. Juma Içeri işler ministrliginiň işgäri, sebäbi işiniň bir bölegi hökmünde, kontingent bilen aragatnaşykda bolmagy talap edilýär, şonuň üçin olar bilen gürleşýär. Size nämäniň, näçeräkdigini düşündirýär we düşünmeseňiz, size çydap bolmajak tussag şertlerini döredýär. Elbetde, bu ýerde Türkmenistanyň Baş prokurory G. Owşukowa birnäçe sorag berip bilersiňiz:

- näme üçin men we meniň ýaly adamlara garyndaşlaryndan posylka almak gadagan edildi (tutuş döwürde diňe bir posylka aldym, olam tussaglygymyň üçünji aýynda) we düýbünden haýbatly äheňde we bu gadaganlygy kim girizdi.

- näme üçin garyndaşlara adamyň şol wagt kabul ediş merkezinde bolandygyny habar bermek gadagan, emma garyndaşlarym ony gözleýärler (geň zat, Türkmenistanyň Milli Howpsuzlyk Ministrliginiň işgärleri meniň ýitirim bolmagym we bu ýere ýerleşdirilmegi bilen hiç hili baglanyşygynyň ýokdugyny aýdyp, aýalymyň bu edaradadygymy habar berdiler).

- näme üçin ýakyn garyndaşlar bilenem duşuşyk gadagan.

- ahyrynda, Döwlet gullugynyň işgärleri tarapyndan şol ýerde ýerleşdirilen adamlaryň ýagdaýy näme, netijede kimler, wagtlaýyn tussag edilelermi ýa-da asla hiç zat däl.

- näme üçin bu adamlaryň we olaryň garyndaşlarynyň töwereginde maglumat çişirilmesi döredilýär.

- näme üçin bu adamlar üçin adaty ýaşaýyş şertleri döredilmedi (ýalaňaç betonda ýatmak gaty amatly däl, ýöne tagtalarda hem ýatmak mümkin däl, düşekler we ýorganlar nirä ýitirim boldy).

- näme üçin gyssagly lukmançylyk kömegi gadagan edilýär (goh-galmagal bilen, tiz kömek kömegini almak üçin iki gezek synanyşdym, üç gezek meni ret etdiler).

- adam bu görnüşde näçe wagt saklanyp bilner (iň bolmanda maňa degişlilikde aýratynlyklary isleýärin).

- näme üçin maňa Siziň adyňyza meni ogurlamak we bikanun tussag etmek barada arza bermekden ýüz öwürdiler.

- näme üçin bir gezek gören gözegçilik prokurorym maňa bikanun tussag edilmegim we tussaghanada ýerleşdirilmegim barada nägilelik iberendigi, meni bolsa 5 aýlap şol ýerde sakladylar we hatda aýazly - 30 C Russiýa iberilmegime garamazdan, Russiýanyň howa şertlerine görä eşik getirmäge rugsat bermediler (jynsy we gysga ýeňli köýnek, bu Sibir gyşy üçin eşik).

- näme üçin alnyp gaçylanda menden alnan resminamalar maňa gaýtarylmady, hatda öýümden ogurlanan pul hakda-da gürleşemok, ýogsa, şäher Baş prokuraturasynyň işgäri Gulhanowa, şeýle hem Türkmenistan Içeri işler ministrliginiň Ýörite derňew bölüminiň işgäri Gurbanowa bu barada habar berildi.

- näme üçin ahyrynda gözegçilik prokurory hukuk goraýjy edaralaryň işgärleriniň hereketlerine garşy şikaýatlary derňemek üçin gönüden-göni işini etmedi (ýöne inçekesel ýa-da başga bir kesel tutmakdan gaty gorkýan ýaly ýüzüni ýaglyk bilen ýapyp kameralaryň öňünden çaltlyk bilen ylgap geçýärdi).

Tükeniksiz sebäpleri sorap bilersiňiz, ýöne men bir adamyň häkimiýeti ele alýan ýurtda käbir şahsyýetleriň ýa-da guramalaryň hereketleriniň kanunylygyna gözegçilik edýän edara hökmünde deňagramlylyk ulgamynyň we prokuraturanyň ýokdugyna gowy düşünýärin. Umuman aýdanyňda, şu gün Türkmenistanda Adalat ministrligini, Baş prokuraturany we kazyýetleri zerur däl diýip aýyrmaly we Içeri işler ministrligi bilen Milli howpsuzlyk ministrligini birleşdirip, Jenap Islamow namys ministrligini döretmeli, şoňa görä-de ony başlyk edip bellemeli we onuň ýallakçylaryny bolsa orunbasar bellemeli.

Mowzukdan azajyk yza çekildim we dowam etmek isleýärin, ýöne gysga bolmaga synanyşaryn.

Kabul ediş merkezinde 10 gün bolanyňyzdan soň, özüňiz üçin däl-de, töweregiňizdäki adamlar üçin gorkýandygyňyza aç-açan düşünip başlaýarsyňyz, sebäbi ... jenap Poran Berdiýewiň (Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň öňki başlygy) döwründen bäri Türkmenistanyň çäginde döredilen we işleýän bu lager ulgamynyň konslageriň bir bölegidigini öz gözüňiz bilen görýärsiňiz. Adamlary neşekeş, alkogolly, ganhor diýip kesgitlemek we mundan beýläk dürli işleri ýerine ýetirmek üçin gul hökmünde ulanmak bilen Türkmenistanyň ilatyny bilkastlaýyn ýok etmek bolýar. Türkmenistanda gul söwdasynyň bardygyna şübhe ýok, söwdagärler adatça irden kabul ediş merkeziniň derwezesiniň ýanynda gelip durýarlar, welaýatdan diýilýän 200 adamdan (Aşgabatda hasapda durmaýanlygy sebäpli tussag edilen adamlar, şol bir wagtyň özünde Türkmenistanyň doly raýaty bolmak, ýöne näme üçindir Aşgabat şäherine girmegi gadagan edilenler) hemişe saýlamaga ýagdaý bar. Her gün 200-300 adam paýlaýyş merkezine getirilýär, dogrusy, Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň ulgamynyň bir bölegi bolan lukmançylyk we zähmet edaralarynda adam söwdasy barada, esasanam indi öz-özüni goldaýanlygy sebäpli we bu barada gürleşmegiň zerurlygy ýok, diňe MAPAK-yň özüniň uly ähmiýeti bar. Umuman aýdanyňda, bu söhbetdeşlik üçin aýratyn mowzuk, kim, näme üçin, nädip we näme sebäpden beýle ýerlere düşýär we bu hakda eşitmek isleseňiz bu mesele boýunça öz garaýşymy aýdyp bilerin.

Polisiýa kabul ediş merkezinde 5 aý oturanymdan soň, özüm üçin birnäçe netijä geldim:

1. Beýik Saparmyrat Türkmenbaşy ýurdy hakykatdanam dolandyrmaýar, Prezidente ýakyn toparlar dolandyrýar. Preziden olara diňe hapa işlerini resmi taýdan ýapmagy üçin zerur.

2. Türkmenistanda hukuk binýady düýbünden ýok, sebäbi ýurduň ýokary ýolbaşçylaryny bu gyzyklandyrýar.

3. Türkmenistanda bir adama ýurduň ýokary ýolbaşçylary tarapyndan haýsy millete degişlidigine garamazdan howa ýapýan enjam hökmünde garalýar.

4. Aşgabadyň daşynda ýaşaýan we hasaba alnan Türkmenistanyň raýatlary Döwletiň raýaty däl, sebäbi Türkmenistanyň paýtagtynda peýda bolanlarynda derrew tutulyp, gözenegiň aňyrsyna goýulyp bilner, soň bolsa ýagdaýa bagly.

5. Türkmenistanda adam ömri hiç zat däl, esasanam Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň hereketlerine görä, ýurduň ähli ilaty neşekeşler we serhoşlar, näme üçin olar bilen gowy gatnaşyp durmaly?

6. Daşary ýurtlularyň Türkmenistanda hiç hili işi ýok, olar diňe ýerli ilaty bozýarlar, şonuň üçin jelepçilik maddasy üçin 15 gün azatlykdan mahrum edilýär, şonuň bilen ähli elýeterli we elýeterli däl usullar bilen ýurtdan kowulmaly.

7. Daşary ýurtly myhmanlar üçin on müň resmi taýdan bir aý üçin wiza almaly, özleriniň gelmek islegini ýitirerler. Yslamowyň döwründe resmi däl ýagdaýda ýyllyk wiza üçin 6000-den 9000 ABŞ dollar, aýlyk wiza üçin 1500 ABŞ dollar tölemeli.

8. Iň esasy zat, mümkin boldugyça gysga wagtda Türkmenistany terk etmeli we başga bir ýurtda has gowy wagtlara garaşmaly.

24-nji noýabrda, Russiýanyň Türkmenistandaky ilçihanasynyň töwellaçylygy bilen meni Türkmenistandan kowdular we Russiýanyň ilçihanasy bu meselede araçy hökmünde çykyş etdi, sebäbi türkmen tarapy bilen gapma-garşylygyň zerurlygy ýokdy we Russiýanyň ýüzüne tüýkürendikleri bir mesele däl, tüýkürük jenap Ýegorowyň ýüzüne däl-de, döwlete düşdi. Jenap Ýegorow, Türkmenistanyň çäginde bolanymda, Russiýanyň ilçihanasynyň üsti bilen Türkmenistanyň prezidentiniň ýanyndaky Daşary ýurtlulary hasaba almak boýunça döwlet gullugunyň işgärleriniň arasyndaky gatnaşyklardaky bikanun hereketler boýunça jenaýat işini açmak üçin Türkmenistanyň Baş prokuroryna ýüz tutup bilerinmi? diýen soragyma ol ýönekeý jogap berdi: "Russiýa geleniňizden soň, Russiýanyň Baş prokuraturasyna şeýle arzany iberip bilersiňiz we Minsk şertnamasy esasynda serediler" diýip, ähtimal, bu şertnamanyň Türkmenistanyň Mejlisi tarapyndan hiç haçan tassyklanmandygyny we degişlilikde Türkmenistanyň çäginde ulanylmaýandygyny ýatdan çykardy. Maňa Russiýanyň Türkmenistandaky ilçihanasyndan kanuny kömek bermek barada aňyrda dursun, maňa iň bärkisi maddy kömek hem asla berilmedi. Russiýadan beter diňe Ermenistan ilçihanasy öz raýatlary bilen baglanyşykly Russiýanyň Türkmenistandaky ilçihanasyndan has erbet işleýär, emma bagyşlap boljak, kiçijik bir garyp ýurt, täze kebap dükanynyň mahabatyndan başga, Ermenistanyň garyp ilçisiniň öz raýatlary üçin edip biljek zady ýok, şonuň üçin ruslar we ermeniler polisiýa kabul ediş merkezinde ýyllap oturýarlar.

Mysal üçin, şu ýyl Türkmenistanyň prezidenti jenaýat eden we Türkmenistanyň çäginde azatlykdan mahrum edilen daşary ýurtlulary bagyşlady; bu adamlar öz watanyna iberilmegi üçin Aşgabat polisiýa kabul ediş merkezine getirildi; Ukrainanyň, Eýranyň ilçihanalary, Türkiýe, Pakistan we ş.m. Ruslardan başga-da, hemmeler öýlerine gaýdandan soň, ruslar ýene iki hepde türmede oturdylar. Şol bir wagtyň özünde, ähli ilçihanalar raýatlaryna azyk we egin-eşik kömegi bilen kömek guradylar, Russiýanyň ilçihanasyndan başga hemmesi olary baryp gördüler, emma nämede bolsa jenap Ýegorow henizem bir paket Kent çilimine garaşýardy. Mysal üçin, Ukrainanyň ilçihanasy jorapdan palto çenli raýatlaryny doly geýindirdi, uçar petegi üçin 1200 ABŞ dollar bölüp berdi, goşmaça 1500 ABŞ dollar maddy kömegi we hatda çagalar üçin uly ýumşak oýunjaklar hem satyn alyp sowgat hökmünde iberildi, gazaklar hem ukrainlerden yza galmady, olara hormat we öwgi, Ruslar bolsa aç we boş uçup gitdiler, Moskwadan öýlerine 10 ABŞ dollara nädip baryp boljakdygy hiç kimi gyzyklandyrmaýardy. Ondan soň Beýik we Güýçli Russiýa hormat goýulmak isleýär.

Türkmenistan hakda uzyn wagtlap gürrüň edip bilerin, ýöne gynansagam häzirki wagtda diňe ajylyk bilen, sebäbi ... oňaýsyz mukdary oňynlygyň mukdaryndan birnäçe esse agdyklyk edýär, haýsydyr bir sorag ýüze çyksa, men olara jogap bermäge taýyn.

P.S. Gadyrly jenaplar, neşiriňiz maňa köp kömek etdi, şonuň üçin 1986-njy ýylda doglan Alişer Ataýewiň ykbalyna sessiz galmamagyňyzy haýyş edýärin, ol Nebitdag ýetimler öýüniň oglanjygy, iki ýyl bäri polisiýa kabul ediş merkezinde, wagtal-wagtal ol ýerden gaçýar, ýöne tutulýar we ýene ol ýere getirilýär. Bu ýyl ony goşuna iberjekdiklerine söz berdiler, ýöne çagyrylyşyk gutardy we oglan ýenede ol ýerde galdy. Ýetimler öýi onuň resminamalaryny bermekden ýüz öwürýär, şonuň üçin ol hiç ýerde iş tapyp bilmeýär, oňa bölünip berilmeli ýaşaýyş meýdany başga tarapa giden bolsa gerek, şonuň üçin ýaşajak ýeri hem ýok, adamlar ony maşgalasyna öz ýanlaryna alyp gitmek islediler, ýöne muny ret etdiler. Türkmenistanda şeýle çagalar köp we olar çagalar öýündengidenlerinden soň öýsüz gedaý galýarlar. Bu mowzugy web sahypaňyzda ýerleşdirmegiňizi isleýärin, belki Türkmenistanyň prezidenti şeýle çagalara raýdaşlyk duýgusyny başdan geçirer. Sebäbi ol hem ýetimler öýünden geçdi we bu çagalaryň kynçylyklary barada ilkinji gezek eşitmeýär.

Hormatlamak bilen,

Andreý Isupow.