Türkmen Helsinki gaznasynyň nyşany

Adam hukuklary boýunça Türkmen Helsinki Fond

Turkmenistan

Öňki tussagyň hatlary-2

 Öňki tussagyň hatlary-2

Baýramgül Annaýewa

Tejeneniň tussaglykdan öňki tussaghanasy it ýaly sowuklygy we gazap ýaly gaharly garawullary sebäpli ýadymda. Daşarda doňaklyk, tutuş türme bolsa gyzmaýar. On iki adam üçin niýetlenen öýjük iki esse köp doldurylýar, düşekler ýeterlik däl we aýallar ýerde ýatýarlar. Birinji gatdaky on alty öýjügiň hemmesinde-de adamlardan doly. Aýallaryň hemmesinde sowuklama bolýar, hiç kim gije ýatmaýar, üznüksiz hiňlenmek we üsgürmek bolýar.

Esasanam üç sany garawul ýadyma düşýär - biri rus, kyrk töweregi we ýigrimi bäş ýaşyndaky iki türkmen aýal, zynjyrdan sypan garakçylar ýaly gaharly. Seni taýak bilen dürtmage ýa-da ýüzüňe urmaga synanyşýarlar. Derňewçi Gylyç Myradow bilen has köp işleşmeli boldum, görnüşi ýaly, Balkanabatly, her niçigem bolsa aýaly şol ýerde ýaşaýar. Sowatsyzlygy, nadanlygy we şonuň üçin boş samsyklygy bilen bellidir. Bu hakda has giňişleýin aýdaryn, ýöne aşakda.

Bu ýerde nobatçy aklawçylar hem bar. Mysal üçin, Jemile. "Hyzmatlaryndan" peýdalanýandyklaryna garamazdan, hiç kim oňa ynanmaýar, sebäbi bu ýerde ýa-da Aşgabatda bolsun, ähli aklawçylar günäkärlenýänler üçin däl-de, derňew üçin işleýär. Olaryň hemmesi habarçy, içaly. Biziň içginligimizden peýdalanyp tötänleýin agzymyzdan gaçan sözleri sülçä ýa-da kazyýete ýetirýärler. Aýyplanýanlary bilgeşleýin ýalan aýyplama gol çekmäge yrmak hem seýrek däl. Derňewçiler bolsa arkaýyn pikirlenýärler: "Pikir ediň, bir ýyl oturarsyňyz, soň çykarsyňyz ...". Diňe başga biriniň tabytynda jennete gitmek isleýän bu "filosof" özi bir ýyl oturyp görsedi!

Tejen zonasynda, ikinji gatda gezelenç otagy diýilýän bir ýer bar. Bu daş haltaly sement poly bolan, demir gözenekler bilen ýokardan başlap pola çenli gaplanan bir ýer. Bu ýerde nämeler görersiňiz, nähili höwesler eşdersiňiz...

Türgenleşik otagynda diwarlar daş bilen örtülendir we şol ýerde tussaglar ýigrenýän polisiýalarynyň atlaryny gazyp ýazmagy başarýarlar. Tussaglaryň we garawullaryň arasynda maşk otagynyň diwaryna kimdir biriniň ady ýazylsa, bu adamyň hökman türmede oturjakdygyna ynam bar. Bu bir gezek bolmady. Pyýada ýöräp barýarkam, bir gezek Gylyç Myradowyň adyny daşyň üstünde gördüm. Ol bu barada bilmeýärdi. Bir gezek, maňa garşy aýratyn gaharlananda we sorag ediş hasabatynda meniň görkezenimden düýpgöter üýtgeşik bir zat girizeninde, men onuň keýpini bozmagy makul bildim.

- Pyýada otagynda siziň adyňyz bar? Size hiç kim aýtmadymy?

Gylyç Myradow nämüçindir gapa tarap ylgap çykdy, soň bolsa titreýän sesi bilen sorady:

- Ýalan sözlemeýärsiňmi? Özüň gördüňmi? - Häzir meni görşüň ýaly.

-Siz pozup bilmersiňizmi? - Nädip pozup bilerin? Daşda oýulan. Özem gaty ulllakan ...

Iň soňky sözlerim gorkak derňewçini hasam bulaşdyrdy; sorag edilmegi, teswirnamany ýatdan çykardy we derrew meni kamera alyp gidýän garawuly çagyrdy. Ertesi gün Abadan bilen maňa türkmen dilinde aýyplama kagyzy berildi. Bir gün soň kazyýet işi geçirildi, Abadan 18 ýyl, men 15 ýyl azatlykdan mahrum edildik, agam 12 ýyl, eýranly 20 ýyl azatlykdan mahrum edildi, her kime türkmen dilinde, elipbiýçe ( Latyn elipbiýi) ýazylan düşünmek gaty kyn beýan bilen jeza berildi. Bu nähili masgaraçylyk! Emma muny on günüň içinde bu kazyýetiň karary ýa-da karary güýje gireninden soň berlen kazyýete ýüz tutmagy bermegi kynlaşdyrmak maksady bilen edýärler. Ýöne biz ýüz tutmadyk - peýdasyz. Jeza azalmaz, tersine, köpeldilip bilner.

Indi Daşoguza, aýallar koloniýasyna geçirilmegine garaşmaly bolýarys. Biz sabyrsyzlyk bilen garaşdyk. Ynanmarsyňyz, biz ol ýeriň erbetdigini bilsek-de, Tejen koloniýasynda bizi bitler iýdi. Gijelerine ýatmadyk. Bitler şeýle gaharly we şeýle bir ullakan, bigünä tussagyň ganyna semrediler, şeýle bir dişleýärler welin çişip gezýärsiň. Türkmenleriň: "Sygyrlar hojaýynyna meňzeýär" diýýänleri ýöne ýere däl, bularyň gan sorujulygy, derňewçilerimiziň we garawullarymyzyň gan sorujulygy.

"Ýigitler ... garradylar"

Kazyýetiň kararyndan 10 günden soň bizi etap bilen - demir ýol bilen Daşuguza, aýallar koloniýasyna iberdiler. Otly haýal hereket edýär, köplenç gije her signala durýar. Alty tussag üçin niýetlenen otluda, alty däl otuz alty aýal tussag gadagan edilen gapylar bilen bir otaga, erkekler hem beýleki otaga dykyldylar.

Ajaýyp dar bolsa-da - käwagt oturmaly däl-de, ýerde durmagyň ýerine asylmaly bolýardym, aýaklarym oňa ýetip bilmedi, aslynda asylgy - ýöne hezil, ýöne mugt! Birek-birege gaty ses etdik, goňşy bölümler bilen gürleşdik, ol ýerde tanyşlaryň ýa-da dostlaryň dostlary bardy. Ýeke-täk wagt geçirip, adam aragatnaşygyny arzuwlap, käbir aýallar tejribelerini paýlaşdylar, durmuşlarynyň iň gizlin taraplaryny gizlemän, özleri hakda gaty ses bilen gürleşdiler. Gapdaldaky bölümden bir garry aýal ýaş aýala görkezme berdi: “Egilmäň. Bizi döwmäge synanyşsalar-da, bizi mankurt bilen deňeşdirjek bolýarlar. Türme iň erbet zat däl. Çaga gözüňiziň öňünde öldürilip, sorag edilende, etmedik zadyňyzy boýun almaga mejbur edilende gorkunçdyr. Şonda-da ýüz öwürmäň! Sorag wagtynda siziň öňüňizde adam däl-de, eýsem haýwan we onuň üstünde duran adamyň hasam erbetdigini ýadyňyzdan çykarsaňyz, size has aňsat bolar. Emma sen olaryň hemmesinden ýokarda, sebäbi sen adamsyň.” Ýolda bir zat meni gaty geň galdyrdy: otlymyz Tejen, Mary, Çärjew, Baýram-Aly we beýleki uly we kiçi stansiýalarda tussaglaryň köp sanly garyndaşlary bilen duşuşdyk. Muny nädip bildiler? Ýadyma düşýär, kakam kakasynyň, ýagny atamyň soňky söweşde esgerler fronta iberilende ýa-da tussaglar otlusy bilen enjamlaşdyrylanda, hereketleri bilen birlikde ýolda-da duşuşandyklary hakda gürrüň bererdi, ýogsam ol hem biziňki ýaly gizlin saklandy. Halk “telegrafy” – uzyn gulak kemsiz işledi. Bu häkimiýetlere garşy belli bir garşylyk boldy.

Emma döwür üýtgedi. Häzir olara kim gözegçilik edýär, bu gün etapyň geçýän gününi we wagtyny garyndaşlaryna kim habar berýär? Nebis. Para üçin zona işgärleri bu bilen gyzyklanýanlaryň hemmesine öňünden habar berýärler. Ýolda garawullar, esasanam ofiserler, garyndaşlary bilen tussaglaryň arasynda duşuşyk gurnaýarlar we olara iýmit, eşik we aýakgap bermäge rugsat berýärler. Emma beýle bolmasa, sylagsyz, rehimsiz, zalym, hatda bir çüýşe suw hem satyn almaga-da rugsat bermeýärler.

Bu meselede harby gulluga çagyrylýan esgerler adamkärçilikli. Ofiserler ýok bolsa, ýagny öz otagynda içmek üçin dynç almaga çykanlarynda, ýaş esgerler hiç hili para alman, haýyşlarymyza jogap berýärler - suw getirýärler, çörek, limonad satyn alyp bilerler ... Hereketlerinde, ýagny , tussaglara duýgudaşlyk bilen, ýaşlaryň häkimiýetleriň adamkärçiliksiz gadaganlyklaryna garşy aýratyn bir nägileligini görýärin. Ýok, halkymyz adamkärçiligini, kemsidilenlere rehim-şepagatyny ýitirmedi. Bu bolsa bize umyt berýär.

Bir wokzalda, haýsysynyň garşysynda ýadyma düşenok, daň atanda, indiki ýolda biziňkä meňzeş wagon saklandy. Krasnowodskä, Türkmenbaşy türmesine Çärjew, Baýramaly we Marynyň koloniýalaryndan erkek tussaglary äkidip barýardy. Bu ýerde näme boldy! Garşylykly gykylyklar, sesler, salamlar ... Näme üçindir otlynyň penjireleri döwükdi -özem bu gyşda, gözeneklerden görünýän erkekleriň käbiriniň bolsa dodaklarynda ganly köpük bardy. Näme üçin, nämeden? Näme üçin beýle gynançly ýüzleriniň bardygyna düşünmäge synanyşdyk, gygyrdyk, agladyk. Inçekesel hassalaryndan halas bolan koloniýalaryň we bu ýerdäki her ikinji adamyň diýen ýaly bu keselden ejir çekýändigi hakda pikir etdik, geň galdyk we Krasnowodsk şäherine ugradylýandygyny ahyrsoňy düşündik. Goý, ölsinler, ähtimal şol ýerde ölerler, sebäbi Krasnowodsk türmeleriniň we koloniýalarynyň ýagdaýy beýlekilerden has agyr. Magtymgulynyň setirleri meýletin aklyma geldi:

Watan ölümli keselli, ýakylýar we ýok edilýär.

Biziň döwrümizdäki ýigitler türmelerde garraýarlar.

(“Biwagt” goşgusyndan)

Ofiserleriň gije içgi içenlerinden soň irden uklaýandyklaryndan peýdalanyp, ýaş esgerden erkeklere çörek, süzme we çilim bermegini haýyş etdik. Otlymyz hereket edip başlaýança gygyrdyk we gaharlandyk, adamlar ýylgyryp, bize öpüşler ugratdylar we minnetdarlyk bildirdiler, penjireden çörek we beýleki eltip beren önümlerini görkezdiler. Käşgä, ahli halkymyz şeýle raýdaş bolsa!

Bilelikdäki-içalylar

Daşoguz aýallar koloniýasy şäheriň eteginde, Zagorodnaýa köçesiniň ugrunda, demir ýol menzilinden, "gara garga" bilen bäş-ýedi minutlyk ýolda ýerleşýär. Derwezeden gireniňizde, derrew doly alyp bilmersiňiz. Diňe töweregiňize göz aýlanyňyzdan soň: üç metr beýiklikdäki demir-beton diwar, ak reňk bilen boýalan, näme üçindir prezident Nyýazowyň “meniň ak şäherim Aşgabat” diýip atlandyrýan ak daşly türkmen paýtagtynyň mermer binalaryna meňzeýär. Diňe haýatyň üstünde, daşynda we içerde, çylşyrymly ak tikenek simler bilen gurşalan, käbir ýerlerde ak reňk bilen boýalan. Koloniýanyň içinde, diwaryň öňünde, garawully diňiň perimetri boýunça sürülen çäklendirilen ýer bar.

Koloniýanyň uly çäginde ýedi sany köne, köp sanly ýaşaýyş kazarmasy, hammam, kitaphana we beýleki administratiw we peýdaly binalar bar. Meýdançada hiç kim ýok diýen ýaly: onuň ýaşaýjylary, ýagny aýal tussaglar we garawullar gündiz işleýärler - “Dinamo” kerpiç zawodynyň çoýun peçlerinde, dokma pudagynda, haly dokaýan ýerinde: soň ol halylar ýörite çärelerde beýik lideriň aýagynyň aşagyna serilýardi. Koloniýanyň administrasiýasy Saparmyrat Nyýazowyň DZK-nyň gullarynyň eli bilen dokalan halyda orak bilen “ak bugdaýa” ilkinji bugdaý oragyny birnäçe gezek alandygyna buýsanýar. Ine, şeýle!

Gelen badyna karantin. Bu nämani aňladýar? Her penşenbe güni, Tejen tussaghanasyndan otuz-kyrk töweregi aýal zona gelýär. Zonanyň ilkinji güni, irden 10-dan agşam 8-e çenli aýakda. Oturmaga, iýmäge içmäge ýa-da hajathana gitmäge rugsat berilmeýär. Käbirleri beýle gynamalara çydap bilmeýärler, huşundan gidýärler, şeýdip aýak astynda ýatýarlar. Köplenç kimdir biri duran ýerinde meýdan edýär. Ölseňem näletlenen adam ýaly diwara seredip durýarsyň... Bu wagt sizi "gözleýärler" - başyňdan aýagyňa çenli barlaýarlar. Ginekolog tarapyndan lager ginekology däl-de, çagyrylan biri tarapyndan barlandy. Bu siziň saglygyňyzy alada etmek bilen däl-de, gadagan edilen zady balagyňyzyň aşagyna getirmezlik üçin edilýär. Soňra agşam sagat 8-de nobatçy ofiser täze tussaglary jeza kamerasyny - jerime kamerasyny görkezmek üçin alyp barýar, gaty erbet, hatda igenmek bilen, şeýle hem gorkan aýallara gorky ýaýradýar.

Ondan soň bizi kazarmalara paýlaýan zonanyň eýesiniň ýolbaşçylygyndaky bir komissiýanyň oturan kitaphanasyna äkidilýär. Komissiýanyň we zonanyň eýesiniň öňünde ýalaňaç durýarsyňyz, olara göni seretmeli däl (diňe aşak, aýagyň ujuna bakmaly), siziň sorag bermäge, arz etmäge hakyňyz ýok, bir söz bilen aýdylanda, hatda agzyňyzy hem açmaly däl. Bu düzgünden çykmak we sen jeza kamerasynda. Bunuň nämedigi bolsa - aşakda. Bir söz bilen aýdylanda, bu ýerde sizi her ädimde kemsidýärler, adam mertebäňizi basýarlar, sizi döwmek, haýwana öwürmek üçin ähli zady edýärler. Soň hemmämiz karantine mejbur bolýarys. 7-10 günüň dowamynda 40 töweregi aýal 25 inedördül metrlik gümürtik, köne ýürekgysgynç kazarma gelýär. Karantin wagtynda ähli analizler bizden alynýar. Arassaçylyk şertlerinde gan alnanda, suw bilenmi ýa-da elde edilýän arak bilenmi deriniň nädip “dezinfeksiýa edilendigine” düşünmersiňiz. Ýeri gelende aýtsak, tussaglaryň arasynda inçekesel bilen kesellänler, sifilisler, däli we epileptikler köp. Diňe AIW ýokaşanlar tapylmady.

Bu kazarmada sizi Tejeniň deslapky tussaghanasyndan gelen indiki 40 aýal çalyşýar. Bu her hepde diýen ýaly bolýar. Olar nädip sygyşýarlar? Koloniýa ýedi ýüz adam üçin niýetlenendir, ýöne ol ýerde iki müňden gowrak adam saklanýar. Ýürekgysgynç şertler ajaýyp, bir düşek ýa-da ýer almak mümkin däl; poluň üstünde, düşekleriň aşagynda ýatmaly. Ýöne iki ýüz müň manatyňyz bar bolsa, goşun serkerdesine beriň, ol olary ofisere äkider we ýeriňiz kepillendiriler. Pul zonanyň eýesi we ýokarda duran adam bilen paýlaşylýar.

Agşam karantiniň brigadiri Jahan her kimi meýdançalara işlemek üçin zonanyň hemme ýerlerine paýlaýar. Ýeri gelende aýtsak, Jaha, gysgaça oňa şu ýerde şeýle diýýärler - dördünji tussaglygy, ýagny türmä bilgeşleýin bilen gidýär, dördünji gezek jenaýat edýär, şol bir gezek birnäçe gezek sud edildi we dördünji jezasyny ýerine ýetirýär we bu ýerde özüni suwda balyk ýaly duýýar. Zona onuň öýi. Ol "işi" bilýär we külbeden hapany daşaryk çykarmadygy üçin ýolbaşçylar oňa ýokary hormat goýýar. Zonadan çykanda, her gezek: "Bir aýdan maňa garaşyň!" diýýär. Elbetde, has ir hem gaýdyp gelýär. Her gezek koloniýa häkimiýetleri oňa garaşanlarynda, wezipesini boş saklaýar we gelenden soň ony şçalylyk wezipeleri bilen birleşdirýän karantin ýolbaşçysy edip belleýärler. Şeýle-de bolsa, bu hünär bu ýerde giňden ýaýrandyr, hemmeler bir birini satýar: hammamyň hyzmatkäri, kitaphanaçy, nahar paýlaýan, kazarmadaky tertip-düzgünlere seredýänler, hatda wepaly we edepli hasaplaýan köne dostuňyz. Mysal üçin, nahar paýlaýana azajyk zat berýärsiňiz - kiçijik bellik, ol bolsa ilki ýolbaşçylara eltýär ... We hyzmat üçin pul töleýärsiňiz - birnäçe çilim ýa-da ýarym gap çaý, elbetde, gara ajy çaý üçin gara çaý. Bir haty ýöne şeýle hem ugradyp bilersiňiz, ýöne diňe bir mazmun bilen - diňe söýgi hakda, we başga hiç zat hakda däl.

Biraz ünsümi çekdim. Karantinadan soň bize eşikler berildi - gara eşikler döşüňize ak bellikli adyňyz we familiýaňyz ýazylýar. Indi biz eýýäm “doly hukukly” tussaglar. Şeýle-de bolsa, hemmelerde beýle “hukuklar” ýok. Ol barada indiki hatda.

Çagyryş

Bärde “Kirli jenaýatlar” ýaly bir zat bar. Bu aşakdakylary öz içine alýar: jelepçilik, jelephana saklamak, neşe çukury, neşe serişdesi ulanmak, adam söwdasy, adam eti iýmek, zorlamak ... Meniň üçin bu ajaýyp wagşy açylyşdy. Çagany, ejäni, kakany, dogany we ş.m. öldürmek ýaly “hapa” jenaýatlar elhenç duýgulary döretdi. Şuňa meňzeş jenaýat eden aýallary gördüm, ýöne olara seredip bilmedim, olardan gaça durýardym, haýsydyr bir sebäbe görä maňa ýüz tutsa, utandym, hatda dilsiz boldum. Durmuşa çykmadyk bir aýal söýgülisini alyp, uzak wagtlap söýüşýär. Soňra bu mähirli görnüş, söçgülisiniň gyzyny azdyrdy we onuň bilen hem gizlin ýaşap başlady. Ýöne aýdyşy ýaly syr hemişe aýdyň bolýar. Ejesi we gyzy, umumy söýgülisiniň syrlaryny bilip, dildüwşük edýärler, oturgyja daňýarlar we jyns agzalaryny kesýärler we ölüme terk edýärler.

Ýokary ahlak ýörelgeleri sebäpli beýle etmediler. Görnüşine görä, olar söýgüden ýadadylar ýa-da aýallar onuň bilen düşünişmediler we onuň bilen sogüşip, bu ýol bilen ondan dynmak kararyna geldiler. Ýa-da ýaş aýal Merýem kannibalizm (adam etini iýmek) sebäpli tussag edildi. "Şeýlebir täze bagyr isleýärdim, güýjüm ýokdy..." We ol öz enesini öldürdi we günortanlyga bagryny gowurdy. Başga bir aýal agtygy bizar edeni üçin tamdyra (tekiz çörek bişirmek üçin peç) goýdy we bişirdi.

Dogry, bu aýallaryň psihikasy bozulan, olar adaty däl, ýöne elhenç zat bu däl, olaryň sagdyn adamlar bilen oturyp, hemmelerde beýni dartgynlylygyny we akyl rahatsyzlygyny döredýänligi. Lageriň ýolbaşçylaryna bu barada aýdanyňda, gygyrýarlar: “Sen olar bilen hemişelik oturmarsyň. Bir ýa-da iki ýyl... Soň seni boşadarys, ýa-da olary başga ýere ibereris.”

Zonada, hökümüňiz – siziň ýüzüňizdir. Elbetde sözme-söz däl, ýöne munuň içinde belli bir ahlagy kesgitleýän bir zat bar. Ol hadysalaryň düýp manysyna göz aýlamazdan diňe "hapa", "haram" dilden ýazgarylýar: adamlar näme üçin jenaýat edýärler, kanunlary bozmaga näme mejbur edýär? Galyberse-de, adamlar jenaýatçy bolup dogulmaýarlar, olar soň bolýar. Jemgyýet şertleri we bar bolan ulgam tarapyndan bikanun hereketlere iterilýär.Biz ozal ogurlyk, öýlerde ogurlyk hakda eşitdik, indi töwereginde adam öldürmek, talaňçylyk, garakçylyk bar, alkogol içgilerini içýänleri neşekeşler çalyşdy. Bularyň hemmesinde sebäpleri görýärin - garyplyk, görgüler, işsizlik, adamy jenaýat etmäge iterýär. Ýöne totalitarizmiň iň erbet görnüşini beýan edýän häzirki ulgamyň goragçylary, şübhesiz utandyryjy hadysalaryň gelip çykyşy hakda pikir etmän, administratiw çäreler arkaly ony göterijileri täzeden terbiýelemäge synanyşýarlar. Gynançly synanyşyklar!

Zonadaky her bir barlag gutarandan soň, nobatçy işgär hatardan geçýär we mollanyň minaradan monoton görnüşde yglan edişi ýaly: - Aýlanyp ýörmäň! Ýaýramaň! Daş-töweregiňize basmaň! Bu düzgünleri bozýanlara şirowlar ýa-da barmakçylar diýilýär. Täze terbiýeçiler aýallaryň mertebesini peseldýän bu kemsidiji hereketlere türme şertlerinde bilim işiniň täsirli görnüşleriniň biri hökmünde çynlakaý seredýärler. Gülkünç? Has dogrusy, gynandyryjy ... Hukuk goraýjy ulgamda tussaglary terbiýelemegiň başga bir täsirli görnüşi hajathanalary arassalamak, iň hapa işleri etmek: "hemişelik ýatda saklamak üçin!.. "Dogry, tussaglaryň özleri beýle pikir etmeýärler. Bu ýerde çykalga tapýarlar - beýle işden ýüz öwürýärler. Şeýlelik bilen, hökümlerini "arassalaýan" we mertebesini goraýan ýaly. Ýabany adam muňa düşünip bilmeýär, ýöne bu ýerde belli bir many bar. Şeýle "hapa" işden soň, diňe öňüňizdäki hajathanalary arassalan adamlar ýaly adamlar bilen aragatnaşyk gurup bilersiňiz. Bu höküm we olaryň aýdyşy ýaly şikaýat edilip bilinmez. Şeýle-de bolsa, köpler zonanyň kanunlaryny bilip, häkimiýetlere garşy çykýarlar, jeza kamerasyny - jerime kamerasyny saýlap, bu işden ýüz öwürýärler.

Tutuş sebit bu barada öwrenýär, tussaglar bu hereketi mümkin boldugyça ara alyp maslahatlaşýarlar, dilden-dile geçirýärler we jeza kamerasyna gitmek kararyna gelenleri tassyklaýarlar. Bu eýýäm adam şahsyýetini aýak astyna alýan ulgamyň yhlasly goragçylaryna garşylykdyr. Galyberse-de, batyrgaý aýallar jeza kamerasynyň nämedigini bilýärler. Jeza öýjügi sözüň göni manysynda daş halta. Bu çörek we suw, gyşda sowuk, tomusda çydap bolmaýan yssy. Iň erbet zat ýenjilmegi. Emma “hapa” işden ýüz öwrüp, jeza kamerasyna düşen adam bütin dünýä tarapyndan goldanýar. Aýallar esgerler bilen gepleşik geçirýärler we bir gap çilim üçin iýmit tabşyrýarlar. 15 günden soň bolsa tutuş zona sizi kemsitmegiň mümkin däldigini, size hüjüm etmegiň kyndygyny bilýär. Şeýle-de bolsa, zonada hajathana arassalamak isleýän aýallar ýeterlik ... çilim, iýmit, neşe serişdeleri üçin. Esasan garyndaşlary tarapyndan "unudylan" adamlar bu meseläni öz üstüne alýarlar, daşardan hiç hili pul almaýarlar we özleri hem neşekeşlikden ejir çekýärler.

Bir aýal jelepçilikde günäkärlenip, hajathana arassalamak üçin iberildi. (Ýeri gelende aýtsak, zonada kanalizasiýa ulgamy ýok - ähli arassalaýyş işleri el bilen edilýär). Ýöne pul, iýmit bar we özüniň ýerine işlemek isleýänlere pul berýär, ýöne karantiniň ahyrynda hökümi henizem "hapa" bolup galýar we oňa bolan garaýyş henizem üýtgemeýär. Bu ýagdaýda jeza öýjügi, hökümüňizi azajyk “arassalamak” we urulmak, dostlaryňyza gorkak däldigiňizi, açlykdan, sowukdan gorkmaýandygyňyzy subut etmek üçin ýeke-täk dogry saýlawdyr. Özüňizi adam hasaplamaýan we mertebäňize hapa basjak bolýanlara garşy çykmakdan gorkmaýarsyňyz.

Zona ahlagy

Hatlarym bulaşyk bolup biler. Hiç zady sypdyrman, hemme zady ýatda saklamak isleýärin. Öňki käbir hatda, bu ýerde diňe öz däp-dessurlarynyň, öz düzgünleriniň we zonanyň galan bütin ömrüniň ýazylmadyk kanunlarynyň bardygyny gördüm. Ýeri gelende aýtsak, onuň ahlagy käbir ýagdaýlarda adamlar üçin niýetlenen bu ullakan kapasany döredenleriň ahlagyndan has arassa. Tussaglaryň arasynda bir buýruk bar: ýalan sözlemäň, ogurlamaň, hereketleriňize we sözleriňize jogap beriň, “bazary” süzüň, ýagny söhbetdeşiňiz bilen ant içmezden hormat bilen gürleşiň; Iýmit, pul, paýlaşyp bilýän bolsaňyz paýlaşyň. Üýtgemez demir düzgüni wepalylyk, dostluga wepalylyk: ýalňyş bolsa-da dostuň üçin dur. Bir söz bilen aýdylanda, esgeriň buýrugy ýaly: "Özüň öl, ýöne ýoldaşyňa kömek et". Bu sözleri köplenç öň hatar esger atamyň agzyndan eşidýärdim.

Zonadaky dost, tussaglykdaky ähli kynçylyklara döz gelip, çörek we duz paýlaşýan adam. Kimdir biri onuň içine ylgasa ýa-da göwnüne degen bolsa, kimiň dogry, kimiň ýalňyşdygyny anyklamaly dälsiň, tank ýaly hereket edýärsiň, soň hemme zat çeýelige, güýç we agram kategoriýalaryňa bagly. Zonada şeýle dostum bardy, adyny aýtmak islämok, ol henizem hökümini dowam etdirýär. Köplenç aýallar hammamdaky gatnaşyklaryny tertipleşdirýärler. Munuň sebäbini düşündirmek maňa kyn, ýöne şeýle. Şenbe güni her suwa düşmek güni gyrgynçylyk bilen tamamlanýar. Ýedi kazarma hammamdan geçmeli, iň ulusynda iki ýüz adam, iň kiçisi - on bäş (men şeýle kazarmada ýaşaýaryn).

Her kazarmada eşikleri çykarmak, suw almak, saçyňyzy ýuwmak, ýuwunmak we geýinmek üçin otuz minut wagt berilýär. Emma zonada diňe hammamda gyzgyn suw bar. Elbetde, her bir aýal kir ýuwmak isleýär, käbiri kir ýuwýar, käbirinde has köp bolýar, bu käwagt dawa sebäp bolýar we köplenç söweş bolýar. Ýöne başga bir sebäp görýärin. Türmede oturan her bir ayalda gahar-gazap hemme zat üçin jemlenýär: adalatsyzlyk, gödeklik we garawullaryň kemsidilmegi, tussag edilenden soň ýüze çykan kynçylyklar... Bu akyl şikesleriniň hemmesine nähilidir bir çykalga tapmaly.

Uruş başlaýar. Hammam hyzmatkäri suwy öçürýär. Göz öňüne getirip bilersiňizmi? Ýalaňaç, sabynly we sagat gymmatly minutlary alýar. Hammam hyzmatçysyny yrýarys, ol bolsa suwy açýar, ýöne söweş dowam edýär, diňe indi bu wakada günäkärleýänleri urýarlar. Hammam hem bir nokat we gaty girdejili. Hammam işgäri, adam öldürmek üçin tussag edilen otuz töweregi ýaş aýal. Zonanyň eýesine aýda ýüz dollar töleýär. Emma aýda hammam hyzmatçysy bolup işleýär we ep-esli gazanýar. Belli 30 minut on müň manata düşdi. Islän wagtyňyz ýüzüň, islän wagtyňyz ýuwunyň, ýöne töläň. Bu zonanyň iň ajaýyp nokatlaryndan biridir! Üstesine, gijelerine hammam jelephana öwrülýär. "Pogonlylar" we esgerler tussag edilenler bilen hezil edýärler. Ýa-da tersine. Hiç kim hiç kimi zorlamaýar. Iki tarapdanam isleg bildirýänler kän.

Zonanyň ahlak gatnaşyklary jemgyýeti

Hammamda gijeki jynsy gatnaşyklary hakda ýazypdym. Iň soňunda belli bolşy ýaly göwrelilik we çaga dogurmak bilen gutarýarlar. Zonada lukman ýok. Çaga garaşýan ene çaga doguryp bilmese diňe şäher hassahanasyna äkidilýär. Çaga dogurýar - bäş minutdan soň eýýäm aýak üstünde, gansyz we halys bolansoň, sebite iberilýär. Olara hatda çagany emdirmäge ýa-da mukaddes enelik duýgusyny başdan geçirmäge-de rugsat berilmeýär. Bu nähili adamkärçiliksiz! Ene bilen çaganyň hiç haçan biri-birini tapmaýandyklary köplenç bolýar. Zenanlaryň köpüsi çaga doguranda öldi, sebäbi hassahana äkitmäge howlukmadylar. Jeset jaýlanýar ýa-da garyndaşlaryna berilýär we ýetim çaga Daşoguz ýetimler öýüne iberilýär.

Hammamdaky gijeki duşuşyklar köplenç abort bilen gutarýar. Zonada abort etmek adatdan daşary ýagdaý! Çydap bolmajaklaryň her biri bu hakda arzuw edýär. Bu onuň utuş karty. Ol ondan gorkýar, Ol diňe muňa garaşýar. Iň erbet ýagdaýda-da, özüni zorlandygyny aýdar. Ol özüni nädip aklar? Bu ýerde seýrek bolýar, ýöne bolýar. “Pogonlylar” tussaglar bilen gatnaşyga girmekden gorkýar. Ýöne isleýärler.

... Howpsuzlyk gullugy bir neşe söwdagäri tutdy. Ol hem neşe serişdeleriniň hammamda duşuşdygyonuň tarapyndan zona getirilendigini ant içdi. Emma bu ýerde şeýle adatdan daşary ýagdaýlar içerki çäreler bilen çözülýär. Näme üçin oturan şahaňy kesmeli? Näme üçin hapa zygyrlary külbeden çykarmaly? Zonada neşe serişdeleriniň, şprisleriň, dermanlaryň, aragyň, prezerwatiwleriň, jübi telefonlarynyň we ş.m. nireden gelýändigine her kim gowy düşünýär. Bularyň hemmesi adatdan daşary ýagdaý! Bularyň hemmesi TABU (girizilen gadaganlyk).

Jübi telefony zonada bir günden üç güne çenli “ýaşaýar”. Soňra hökman sizi satarlar we jübi telefonyňyzy alarlar. Bu görkezmek üçin edilýär, asla gadagan edip bilmeýärler, sebäbi girdejilerini ýitirerler; ne häkimýet, ne-de bu aragatnaşyk serişdesini sebite eltýän adam muny islemeýär. Öýüňize jaň etmek isleseňiz, gadaganlyk ýok! Ýüz müň manat beriň we türme işgäriniň otagyna gidiň.

Her kazarmada “geçi” bar. Ol saýlanok, ol türme işgär tarapyndan bellenilýär. Ýeri gelende aýtsak, başlyklaryň girdejisi şoňa bagly bolany üçin, täsir ugurlary zonada berk paýlanýar. Geçi islendik işden we günde iki gezek gündelik görnüşlerden boşadylýar. Her kim oňa wepaly, sebäbi bar zat oňa bagly. Näme edip bilersiňiz, zonada şeýle iş bar - satmak. Şeýlelik bilen bu geçi üçin bagyşlanýar - wezipe borçlary. “Pogonlylar” boýun alýar: “Adamlar bize satanlarynda biz ony gowy görýäris, bize gerek. Maglumat bermeseler biz bir hili kör ýaly. Emma satýanlary halamaýarys. Olar ýigrenji ". Geçiler her hili bolýarlar. Köplenç, olaryň ýanyna hiç kimiň gelmejek adamlary bellenilýär. Iýmitlenýärler. Emma köp zat oňa gije-gündiz gözegçilik etmek bilen bagly. Geçi elektrik peçini, adatdan daşary ýagdaý hasaplanýan gazany we jeza kamerasyna howp salýan daş sumkany gizläp biler. Garawullar oňa ynanýarlar. Geçini iýmitlendiriň we ähli “peýdalaryndan” lezzet alyň.

TIPÇ.

Iň soňky habarlar

«Хроника Туркменистана»:“Ачилова: остался ли хоть один аксакал, способный выйти вперед?“
«Хроника Туркменистана»:“Ачилова: остался ли хоть один аксакал, способный выйти вперед?“
Ölüm bilen gutaran wakadan  1,5 ýyl soň, ýaş gyzyň maşgalasy türkmen Ombudsmeninden jogap aldy.
Ölüm bilen gutaran wakadan 1,5 ýyl soň, ýaş gyzyň maşgalasy türkmen Ombudsmeninden jogap aldy.
С. Нуримбетова продолжит учебу в Турции/Aktiwistiň gyzy Türkmenistandan çykyp bildi.
С. Нуримбетова продолжит учебу в Турции/Aktiwistiň gyzy Türkmenistandan çykyp bildi.
Azatlyk Radiosy: Türkmen aktiwistiniň gyzy Sadokat Nurimbetowa Türkmenistandan çykmaga rugsat berildi – THF
Azatlyk Radiosy: Türkmen aktiwistiniň gyzy Sadokat Nurimbetowa Türkmenistandan çykmaga rugsat...
Aktiwist Hamida Babajanowanyň gyzyna Stambulda okamak üçin Türkmenistandan gitmäge rugsat berildi.
Aktiwist Hamida Babajanowanyň gyzyna Stambulda okamak üçin Türkmenistandan gitmäge rugsat berildi.