ABŞ-nyň Döwlet departamenti Türkmenistany raýatlara has köp erkinlik bermäge çagyrýar.
Amerikanyň Birleşen Ştatlary Türkmenistany wada berlen demokratiýalaşmagy has işjeň durmuşa geçirmäge, Türkmenbaşydan miras galan "düýpli gadaganlyklary" ýok etmäge we ýurduň raýatlaryna kazyýet işi açmak, jemgyýetçilik işjeňligi, erkin hereket etmek we garaşsyz maglumat almak hukugyny üpjün etmäge çagyrdy.
Amerikanyň Birleşen Ştatlary çuňňur izolýasiýa bilen seresaplylyk bilen ýüze çykýan Türkmenistan bilen gatnaşyk gurmaga synanyşýar. Tebigy gaza baý ýurtdaky esasy orunlaryň hemmesinde oturan Prezident Gurbanguly Berdimuhammedow öňki awtoritar Saparmyrat Nyýazow aradan çykanyndan bäri bir ýyla golaý wagt bäri ýurdy dolandyrýar we daşary ýurt maýadarlaryna we syýahatçylaryna bu ýurdy açjakdygyny wada berdi, bu bolsa Günbatarda tassyklanmagy başardy.
ABŞ ony has öňe gitmäge we öz raýatlaryna bolan gözegçiligi gowşatmaga çagyrýar.
Döwlet sekretarynyň demokratiýa we adam hukuklary boýunça kömekçisiniň orunbasary Erika Barks-Ruggles hepdäniň ahyrynda geçirilen metbugat ýygnagynda "Meniň pikirimçe, öňe gitmeli, öňe gitmegi dowam etmeli" -diýdi.
Ol ýapyk kazyýet işlerine gaýtadan garamaga, ýurtdan çykmak baradaky çäklendirmeleri aýyrmaga we metbugata gözegçiligi gowşatmaga çagyrdy.
"Türmede tussaglar köp. Eger günäkärlenýän bolsa, açyk kazyýetde gözden geçirilmeli we günäkär bolmasa, boşadylmaly" -diýdi.
Ynsan hukuklaryny goraýjy Human Rights Watch guramasy ýakynda ýapyk kazyýetden we syýasy sebäplerden soň Türkmenistanda ýüzlerçe adamyň gözenegiň aňyrsynda durandygyny we öňki hökümdar Nyýazowdan bäri raýat azatlyklarynyň "berk çäklendirmelere" sezewar edilendigini aýtdy.
Türkmenistan ýurduň içindäki barlag nokatlaryndan ýüz öwürdi, ýöne käbir raýatlar üçin daşary ýurda syýahat çäklendirilen bolmagynda galýar.
Amerikaly diplomat Aşgabatda resmiler we raýat aktiwistleri bilen geçirilen birnäçe duşuşykdan soň: "Biz ýurtdan çykmagy gadagan edilenlere has köp üns bermegi dowam etdirýäris, sebäbi hereket azatlygydygynyň adam hukugynyň esasydygyna ynanýarys" -diýdi.
Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň pikirine görä, Türkmenistan hökümete degişli bolmadyk guramalar we erkin metbugat ulansa kem bolmazdy.
Barks-Ruggles: "Bu ýerde täsirli raýat guramalary kän. Zehinli, örän watançylykly türkmen halky ... Olaryň hasaba alynmagy täsirli üstünlik bolar diýip pikir edýäris" -diýdi.
HEMRA TELEWIDENIÝESI HOWP ASTYNDA
Aşgabat henizem ýurtdaky ähli habar beriş serişdelerine gözegçilik edýär we resmi däl nukdaýnazary diňe internet ulanyjylary we emeli hemra tarelkaly eýeleri üçin elýeterli. Tehnologiki ösüş hemmeler üçin elýeterli däl we häkimiýetleriň razylygy bilen hemişe gabat gelmeýär.
Geçen hepde Berdimuhammedow paýtagtyň daş keşbini “gelşiksiz” görkezýän aýratyn hemra tarelkalarynyň aýrylmagyny we merkezleşdirilen ýaýlym bilen çalşylmagyny isledi.
"Biz maglumatlary çäklendirmek üçin islendik ädimiň bir ädim yza gaýdyp biljekdigine ynanýarys" -diýip, Prezidentiň başlangyjy barada Barks-Ruggles teswir berdi: "Aşgabat şäherine syýahat edenimde müňlerçe hemra tarelkalaryny gördüm. Bu gaty möhüm."
Amerikaly diplomat "Biz raýatlara-da, hökümete-de habar berilmegi möhüm bolan islendik maglumata eýe bolan hususy habar beriş serişdeleriniň bolmagynyň möhümdigine ynanýarys" -diýdi.
Şeýle hem, Aşgabat şäherinden öýden internete giriş ulgamyny ösdürmäge çagyrdy.
Döwlet departamentiniň metbugat sekretary: "Internet kafeleriniň açylmagy diýseň möhüm, emma internete has giňişleýin girmegi umyt edýäris" -diýdi.
Reýter
