Hormatly jenap Wiktor Ýuşenko,

Ynsan hukuklary guramasy Türkmen Helsinki gaznasy ýakyn günlerde meýilleşdirilýän Türkmenistana syýahatyňyz bilen baglanyşykly size hat ýazýar.

1990-njy ýyllaryň ahyryndan bäri S.Nyýazow ýurtdaky ähli häkimiýeti elinden aldy, özüni ömürlik bikanun prezident diýip yglan etdi we häzirki wagtda hem döwlet, hem hökümet baştutany.

Häzirki wagtda Türkmenistanda adam hukuklary bilen baglanyşykly betbagtçylykly ýagdaý bar: söz, metbugat, ýygnak we birleşmek azatlygy ýok, din, syýasy durmuşa gatnaşmak azatlygy düýbünden ýok edildi, dissidentleri yzarlamak göz öňünden aýrylmaýar. Prezidentiň ygtyýarlyklarynyň ähli barlaglary we deňagramlylygy ýok edildi, kanunyň kadalary we kazyýet işleriniň aç-açanlygy ýok, syýasy tussaglar, wyjdan tussaglary we Konstitusiýanyň esaslarynyň berjaý edilmegini aç-açan talap etmekden gorkmaýan raýat aktiwistleri elhenç şertlerde. Ýurduň ýolbaşçylygy bilimi, lukmançylygy, raýat jemgyýetini bilkastlaýyn ýok edýär.

BMG Baş Assambleýasy 2004-nji ýylyň 20-nji dekabrynda şübhesiz Türkmenistanda döredilen diktator rejimi ýazgarýan karary tassyklady. Gynansagam, Ukrainanyň öňki ýolbaşçylary BMG Baş Assambleýasynda Türkmenistan barada karar kabul edenlerinde ses bermekden saklandy.

Halkara adam hukuklary guramalary Türkmenistany diňe Merkezi Aziýada däl, eýsem bütin dünýäde iň repressiw we ýapyk ýurtlaryň hataryna goşýar. Ýakynda, Türkmenistandaky ýagdaý bilen gyzyklanýan hökümete degişli bolmadyk guramalaryň bir topary BMG-nyň Adam Hukuklary Geňeşiniň 61-nji mejlisine Türkmenistanda ýörite hasabatçy bellemek baradaky çagyryş bilen ýüz tutdy.

Bu şertlerde täzelenen Ukrainanyň diktator bilen hyzmatdaşlygy dowam etdirmek islegi birneme geň görünýär: biziň pikirimizçe, öňki ukrain ýolbaşçylarynyň syýasatynyň dowam etdirilmegi Ukrainanyň “mämişi” rewolýusiýasyndan soň yglan eden kursuna düýbünden laýyk gelmeýär.

Öňkülerden tapawutlylykda Türkmenistana garşy täze syýasaty işläp düzmäge çagyrýarys, esasy syýasaty Türkmenistany demokratiýalaşdyrmak meselesi esasy orny eýelär. Adam hukuklaryny berjaý etmek, kanunyň hökmürowanlygy we türkmen jemgyýetiniň demokratiýalaşdyrylmagy ýaly meseleleri aç-açan gozgamak üçin Aşgabat şäherine eden saparyňyzdan peýdalanmagyňyzy haýyş edýäris.

Ýadyňyzdan çykarmaň, daşary ýurtlar, şol sanda Ukraina bilen ykdysady şertnamalardan alnan serişdeler türkmen halkynyň peýdasyna däl-de, Nyýazowyň şahsyýet kultyny wagyz etmek, halky yzarlamak, özboluşly anti-demokratiýany güýçlendirmek üçin ulanylýar, mundan başga-da Türkmenistany gumanitar betbagtçylyga iterýär.

Ýüze çykarylan meselelere üns bereniňiz üçin sag bolsun aýdýaryn.

Türkmen Helsinki gaznasynyň başlygy Täjigul Begmedowa.