Türkmen häkimiýetleri dissidentleri henizem goldamaýarlar. Ýurduň täze prezidentiniň wadalaryna ynanýan, liberallaşdyrma ugrundaky we oňa kömek etmek isleýän adamlar hakda aýdanymyzda-da.
Muny Ýewropadan watanyna gaýdyp gelen meşhur raýat aktiwisti Gulgeldi Annaniýazow bilen bolan ýagdaý tassyklaýar. Watan ony güller bilen garşylamady ...
Iýun aýynyň başynda adam hukuklary aktiwisti G. Annaniýazow Ýewropadan Türkmenistana gaýdyp barmak isleýändigini aýtdy. Norwegiýadan Gazagystana gitdi we türkmen häkimiýetlerinden giriş rugsady almak üçin tagalla etdi.
Annaniýazowyň sözlerine görä, NW bilen geçirilen söhbetdeşlikde, gaýdyp gelmegi bilen Türkmenistanyň täze prezidentine ilatyň durmuşyny gowulaşdyrmaga kömek edip biljekdigini aýdýar. Lukmançylyk we neşekeşligi ýeňip geçmek hakynda aýdylýardy. Şeýle-de bolsa, Aşgabatdan oňyn jogap garaşmak biderek boldy we Annaniýazow resmi rugsatsyz Türkmenistana gitdi. Megerem, bu ýol bilen özüne biperwaý garaýan prezidentiň, hatda “Nyýazowyň” işgärleriniň arasynda gurlan diwardan aýlanyp boljakdygyna ynanýardy.
Gaýdyp geleni üçin 10 ýyl
Birnäçe wagt bäri onuň ykbaly barada halkyň hiç hili maglumaty ýokdy, ýöne indi Aşgabadyň özi aktiwisti gözenegiň aňyrsynda saklaýandygyny gizlemeýär we serhetden bikanun geçenligi üçin ony günäkärlemek isleýär. Köp hem däl, az hem däl, 10 ýyllyk! Türkmen Helsinki Halkara adam hukuklary gaznasynyň başlygy T. Begmedowa: T.B: G. Annaniýazowyň tussag edilendigini we Milli howpsuzlyk ministrligindedigini bilýäris. Öwrenişimiz ýaly, oňa aklawçy tutmak mümkinçiligi berildi. Garyndaşlarynyň pikiriçe, Annaniýazow aklawçynyň gatnaşmagyny öňe sürdi, resminamalara gol çekmedi we MNB-de özi bilen gürleşenler bilen gürleşmek islemedi. Şondan soň häkimiýetler Ananiýazowyň maşgalasyna jaň edip, aklawçynyň gatnaşmak islegini ýetirdiler. Şeýle hem, garyndaşlarynyň oňa zerur zatlary berip bilendiklerini bilýäris. Şeýle hem, aklawçynyň sözlerine görä, Annaniýazowyň 10 ýyl azatlykdan mahrum ediljekdigini bildik. Şeýle-de bolsa, jenaýat kodeksinde döwlet serhedinden geçmek üçin 10 ýyly göz öňünde tutýan madda tapmadyk. Ýa bu aklawçynyň sowatsyz garaýşy, ýa-da aklawçynyň raýatyň betbagtlygy baradaky aç-açan oýny, ýa-da häkimiýetler tarapyndan aç-açan yzarlanmalar. Wagt görkezer.
Annaniýazow wadalara ynandymy?
Aýtsaňyz, türkmen raýatlygyndan ýüz öwürmedik Annaniýazowyň öz döwletiniň serhedinden geçendigi üçin kazyýete çekiljekdigine nädip düşünip bileris? T.B: Bilşimiz ýaly, Türkmen ilçihanasyna baryp görenden soň, birnäçe hepde bäri türkmen häkimiýetleriniň jogabyna, girmegine rugsat berilmegine garaşdy. Emma ol hiç haçan jogap almady. Ondan soň, özüniň aýdyşy ýaly, prezident geňeşinde ýygnak geçirmek üçin Türkmenistana gaýdyp barmaga mejbur boldy - bu onuň maksady, häkimiýetlere lukmançylyk we bilimi özgertmek baradaky tekliplerini görkezmekdi.
Jar edilen jümleler bilen hakyky hereketleriň arasynda gapma-garşylyk bar. G. Berdimuhammedow saýlawda eden çykyşynda we soňraky çykyşlarynda jemgyýetiň liberallaşdyrylmagyna we adam hukuklaryna hormat goýulmagyna söz berdi. Annaniýazow bu wadalara ynanyp, Türkmenistana gitdi. Türkmen raýatlygyndan ýüz öwürmändigine we Watana peýdasy degjekdigine ynanýar. Ol Norwegiýanyň kanunlaryny bozandygyny boýun aldy, sebäbi ol ýerde bosgun statusy bardy. Türkmenistan barada aýdylanda bolsa, maglumatlaryna görä, yzarlananlaryň “gara sanawlary” diýlip atlandyrylýan sanawda ýörite hasaba alnan we şonuň üçinem Türkmenistanyň raýaty hasaplanmaga hukugy bar. Bu onuň aýdan zatlary. Ýeri gelende aýtsak, aklawçylarynyň üsti bilen respublikany terk etmejekdigini, eger jezalandyrjak bir zat bar bolsa, höküminiň möhletini ýerine ýetirjekdigini aýtdy. Ýöne Berdimuhamedowyň aýdanlaryny göz öňünde tutup, häzirki ýagdaýa düşünmegine garaşýar we iň bolmanda soňky çäre hökmünde şertli höküme garaşýar.
Niýazow-görnüşünde
Ynsan hukuklaryny goraýjy gurama hökmünde - 10 ýyl - jeza bilen Türkmenistanyň jenaýat kodeksiniň arasyndaky tapawudy görýäris, 214-nji maddada 2 ýyla çenli mejbury zähmet çekmelidigi ýazylýar.
THF guramaňyz, Türkmenistandaky döwlet edaralaryndan Annaniýazowyň ýagdaýy barada düşündiriş almak üçin haýsydyr bir synanyşyk etdimi?
T.B: Biziň wekillerimiz bu ýagdaýy düşündirmek üçin Türkmenistandaky dürli hukuk goraýjy guramalar bilen habarlaşdylar. Gynansagam, olara jogap berilmeýär, hatda atlaryny we wezipeleriny hem aýtmaýarlar. Annaniýazowyň garyndaşlary Annaniýazowyň nirededigini birnäçe gün bäri tapyp bilmediler. Aklawçysyz gürlemekden ýüz öwüren Annaniýazowyň berk pozisiýasy sebäpli bu meselä kynçylyk bilen ýetmegi başardylar, soň MNB işgäri bir ayal, garyndaşlaryna jaň edip, aklawçy tatmak islegini bildirdi.
Habar berlişi ýaly, soňky iki-üç günüň dowamynda Annaniýazowyň garyndaşlarynyň we dostlarynyň telefonlary öçürildi.
Dw-world
