Moskwa HELSINKI Toparynyň çäklendirilmegi bilen baglanyşykly "Raýat raýdaşlygy" platforma beýany Biz, "Raýat raýdaşlygy" halkara platformasyna gatnaşýan hökümete degişli bolmadyk guramalar, Russiýanyň häkimiýetleriniň torumyzyň agzasy we esaslandyryjylaryndan biri bolan Moskwa Helsinki toparyny (MHG) ýatyrmak baradaky kararyny berk ýazgarýarys. MHG sebitimizdäki adam hukuklary hereketiniň gelip çykyşynda duran we totalitarizme garşy göreşiň, adam hukuklarynyň goralmagynyň we 1975-nji ýyldaky Helsinki jemleýji kanunynyň ýörelgeleriniň durmuşa geçirilmeginiň nyşany bolan iň gadymy rus adam hukuklary guramasydyr.

2023-nji ýylyň 25-nji ýanwarynda Moskwa şäher kazyýeti MHG-ni ýatyrmak barada karar çykardy. Resmi esas, MHG guramanyň (Moskwa) hasaba alnan sebitiniň daşyndaky işi, ýagny Russiýanyň beýleki sebitlerinde bolup geçýän çärelere gatnaşmak, şeýle hem beýleki sebitleriň häkimiýetlerine adam hukuklarynyň bozulmagy baradaky şikaýatlary ibermekdi. Mundan başga-da, Adalat ministrliginiň kazyýetiň karary esasynda MHG-nyň dolandyryş edaralarynyň ýygnaklarynyň ýygylygy (ýylda iki gezek) talaplaryny bozandygy aýdylýar. Russiýanyň kanunlaryna görä, ýatyrylan guramanyň işiniň dowam etmegi bikanundyr.

MHG-a Adalat ministrliginiň talaplaryna garşy çykmak üçin mümkinçilik berilmedi. Moskwa şäher kazyýetiniň kararyndan ozal Gagarin kazyýeti MHG-nyň Adalat ministrliginiň günäkärlenýän aýyplamalary tapan derňewiniň kanunydygyna garamak baradaky haýyşyny ret etdi. Gurama kazyýetiň bu mesele boýunça kararyny çap etmegi gadagan edildi.

Guramanyň ýatyrylmagy ýaly agyr we aşa çäräniň MHG tarapyndan edilen resmi düzgün bozmalar üçin proporsional jeza däldigine şek ýok. Kazyýetiň, hasaba alyş sebitiniň daşyndaky guramanyň alyp barýan işleriniň bozulmagy baradaky karary manysyz we bikanun bolup görünýär. Kazyýetiň MHG-ny ýatyrmak karary, Russiýa Federasiýasynyň birleşmek azatlygy, adalatly kazyýet hukugy babatdaky halkara hukuk borçlaryny bozýar, sebäbi MHG döwlet edaralarynyň hereketlerine garşy çykmak mümkinçiliginden mahrum edildi.

MHG-nyň ýatyrylmagy, elbetde, repressiw çäre bolup, Russiýanyň Ukraina garşy alyp baran agressiw söweşiniň fonunda möhüm sesleri basyp ýatyrmak we garaşsyz raýat jemgyýetini ýok etmek üçin rus häkimiýetleriniň ulgamlaýyn syýasatynyň bir bölegidir. Bu repressiw hereketler barha artýar we beýleki 2 sany adam hukuklary guramasynyň rus häkimiýetleri tarapyndan yzarlanmalary - Halkara “Memorial” we Adam Hukuklary Merkeziniň “Memorial” ýatyrylmagyny, uly jerimeleriň alynmagyny we tussag edilmegini öz içine alýar. “Memorial” we Saharow merkeziniň emlägi, geçen ýylyň ahyrynda “daşary ýurt agentleri” baradaky kanunçylygyň ep-esli berkidilmegi we ş.m. Häkimiýetleriň MHG-ny ýatyrmak karary, guramanyň rus agressiýasy baradaky yzygiderli pozisiýasy we jogapkärçilige çagyryş, şeýle hem köp ýyllap adam hukuklary boýunça alyp barýan işleri üçin aç-açan jeza.

MHG-nyň diňe bir Russiýanyň iň gadymy adam hukuklary guramasy däldigini bellemek möhümdir. MHG SSSR-de dissident hereketiniň institusionallaşdyrylmagynyň gözbaşynda durupdy we bu hereketiň nyşanydyr. Bu gurama tanymal sowet dissidenti, fizik Ýuriý Orlowyň başlangyjy bilen 1976-njy ýylda esaslandyryldy. MHG-ny döretmek baradaky jarnama Andreý Saharowyň öýünde çap edildi. Onuň işi habar býulletenleriniň we ýüz tutmalaryň berilmegi, SSSR-de adam hukuklarynyň bozulmagyna ünsi çekmek we Sowet hökümetini adam hukuklary borçlaryny ýerine ýetirmäge mejbur etmek maksady bilen 1975-nji ýyldaky Helsinki jemleýji kanunynyň maddalarynyň bozulmagyna gönükdirildi. Halkara Helsinki Hereketi we Ýewropadaky we ABŞ-daky Helsinki komitetleri Sowet dissidentleri bilen, esasan, Ýuriý Orlowyň adam hukuklary boýunça koloniýa iberilenden soň bilelikde döredilip başlandy.

Rus häkimiýetlerinden MHG-ny kanuny adam hukuklary we rus raýat jemgyýeti guramalaryna garşy repressiýa kampaniýasy üçin yzarlamagy bes etmegini isleýäris. Demokratik döwletleri, BMG, ÝHHG we Ýewropa Geňeşini öz içine alýan halkara jemgyýetçiligini, jemgyýetçilik guramalary, garaşsyz metbugat we adam hukuklaryny goraýjylar ýaly rus raýat jemgyýetine goldaw bermegi dowam etdirmäge çagyrýarys.

MHG-den kärdeşlerimiz we rus hukuk goraýjy aktiwistlerimiz bilen häkimiýetler tarapyndan basyşlara we yzarlamalara sezewar edilýän doly raýdaşlygymyzy bildirýäris. Ynsan hukuklary hiç hili serhetleri bilmeýär, raýdaşlyk repressiýalardan güýçlidir.

Gol çekenler:

1. Belarus Helsinki komiteti

2. Raýat azatlyklary merkezi (Ukraina)

3. Center de la protection internationale (Fransiýa)

4. Crude Accountability (ABŞ)

5. Serhetsiz hukuklary goramak (Ermenistan)

6. Azerbaýjanyň Adam Hukuklary Merkezi

7. Türkmen Helsinki gaznasy

8. Makedoniýa Helsinki komiteti

9. ÝHHG-nyň Şwesiýa tory

10. Gollandiýanyň Helsinki komiteti

11. Bir Duýno-Gyrgyzystan

12. Albaniýanyň Helsinki komiteti

13. Gazagystan Adam Hukuklary we Hukuk Dolandyryş Býurosy

14. Hukuk syýasaty gözleg merkezi (Gazagystan)

15. Şweýsariýanyň Helsinki komiteti

16. Adam hukuklary öýi gaznasy (Norwegiýa)

17. Adam hukuklary merkezi (Jorjiýa)

18. Adam hukuklary boýunça Helsinki gaznasy (Polşa)

19. Adam hukuklary boýunça halkara hyzmatdaşlygy (Belgiýa)

20. Helsinki raýatlar assambleýasy-Wanadzor (Ermenistan)

21. Austausch – For a European Civil Society (International)

22. Raýat gözegçiligi (Russiýa)

23. Jemgyýetçilik hökümi (Russiýa)

24. Bolgar Helsinki komiteti

25. Wengriýanyň Helsinki komiteti

26. Gynamalara garşy Bütindünýä Guramasy (OMCT)

27. Harkow sebit gaznasy "Jemgyýetçilik alternatiwasy" (Ukraina)

28. Hukuk başlangyjy (Belarus)

29. UNITED for Intercultural Action (International)

30. Demokratiýanyň we adam hukuklarynyň ösüş merkezi (Russiýa)

31. SOWA merkezi (Russiýa)

32. Adam hukuklary boýunça hukukçylar komiteti - ÝUCOM (Serbiýa)

33. "Notabene" jemgyýetçilik gaznasy (Täjigistan)

34. Wiasna Adam Hukuklary Merkezi (Belarus)

35. "DOSTOINSTWA" jemgyýetçilik birleşigi (Gazagystan)

36. Serbiýadaky Helsinki adam hukuklary komiteti

37. MEMORIAL adam hukuklary merkezi (Russiýa)

38. "Rasswet" jemgyýetçilik guramasy (Täjigistan)

39. Freedom Files (Polşa)

40. humanrights.ch (Şweýsariýa)

41. Norwegiýanyň Helsinki komiteti

42. Gynamalara garşy topar (Russiýa)

43. Lawtrend (Belarus)

44. “Promo LEX” birleşigi (Moldowa)

45. Gatnaşmak we ösüş merkezi (Jorjiýa)

46. ​​Adam hukuklaryna gözegçilik instituty (Litwa)

47. Aýal-gyzlar birleşigi -mejbury-göçürilenler "Soglasiýe" (Jorjiýa)