Ýüzlenme
2022-nji ýylyň 13 -nji sentýabrynda Türkmenistanyň haýyşy boýunça Türkiýe Respublikasy Türkmenistanyň raýatlary üçin giriş wizalaryny girizdi .
Bu ädimi Türkmenistanyň raýatlaryna erkin hereket etmek hukugynda gönüden - göni diskriminasiýa , türk halklarynyň açyklygy we jebisleşmek ýörelgelerini bozmak, Türkiýe Respublikasynyň daşary syýasatynyň möhüm bölegi hasaplaýarys . Aslynda, Türkmenistan ýüzlerçe müň türkmen raýatynyň ýurtdan çykmagyny gadagan etmegi karar edip, Türkiýäniň hasabyna öz raýatlaryna garşy repressiw syýasatyna gatnaşdy. Türkmenistanyň raýatlarynyň ýüzlerçe müň maşgalasyny açlyga sezewar edýän meselä has gowy düşünmek üçin ünsüňizi aşakdakylara çekmek isleýäris:
Türkmenistanyň garaşsyzlygynyň ilkinji gününden başlap, ýurduň ýolbaşçylary raýat jemgyýetiniň agressiw ýok edilmegini we syýasy plýuralizmi göz öňünde tutýan awtoritar-repressiw güýç ulgamyny gurmak ugrunda ugur aldy. Bu syýasatyň netijesinde müňlerçe türkmen raýaty repressiýa edildi, milli azlyklaryň birnäçe ýüz müň wekili ýurtdan çykdy, ädimme-ädim Türkmenistanyň raýatlary esasy hukuklaryndan mahrum edildi. Netijede, ilki Prezident Nyýazowyň, soň bolsa Berdymuhammedowyň ýolbaşçylygynda Türkmenistan totalitar despotizme öwrüldi we demokratik azatlyklar sanawynda ýurt Demirgazyk Koreýanyň aşagyndady.
Türkmenistanyň prezidentleri tarapyndan ykdysadyýetiň ýeke-täk we sowatsyz dolandyrylmagy, çäklendirilmedik baýlaşdyrylmagy we ägirt uly korrupsiýa çuňňur ykdysady krizise we Türkmenistanyň tutuş ilatynyň köpçülikleýin garyplaşmagyna sebäp boldy. Dünýä derejesindäkinebit we gaz baýlyklary bolan ýurtda şäher ortaça aýlygy bary-ýogy 70 dollar, ortaça pensiýa 27 dollar. Ýurtda, esasanam oba ýerlerinde işsizlik köp bejerip bolmajak hadysa öwrüldi. Bu, eýýäm pes rekord bolan Türkmenistan halkynyň durmuş derejesiniň hasam peselmegine getirýär. Açlyk pes girdejili türkmen raýatlaryny barha köpeldip gaplap alýar.
Türkmen işçi migrantlarynyň aglaba köplügi ýaşamak we maşgalalaryny eklemek üçin Türkiýä göçmegi saýlady. Türkiýe türkmenler üçin dogan ýurt, biziň halklarymyz diňe bir dilleriň we mentalitetiň ýakynlygy bilen çäklenmän, eýsem umumy taryhy kökler bilen hem birleşýär. Türkmenistanda ýaramazlaşýan ykdysady ýagdaý, Türkiýä işçi güýjüniň ýokary derejesini kesgitleýär. Häzirki wagtda Türkiýede takmynan 230 000 türkmen ýaşaýar. Işe ukyply ilatyň Türkmenistandan gelmegini duruzmak üçin häkimiýetler bikanun çäreleri görýärler, bu Türkmenistandan çykmak üçin kazyýet çäklendirmelerini we göni repressiw çäreleri öz içine alýar - Aşgabat howa menzilinde raýatlara hasaba alnandan soň Türkiýä uçmaga rugsat berilmeýär. Emma bu çäreler gaty çäkli bolansoň, Türkmen hökümeti sentýabryň başynda Türkiýe Respublikasyndan Türkmenistanyň raýatlaryna wiza girizmegini haýyş edip görlüp-eşidilmedik ädim ätdi. Gynansagam, türkmen hökümetiniň haýyşy kabul edildi we Türkiýe Respublikasy halkara hereket azatlygy hukugynyň gödek bozulmagyna gatnaşdy.
Arzuwymyzy jemläp, gadyrly jenap Prezident, türkmen raýatlary üçin wizalary ýatyrmagyňyzy we Türkiýe Respublikasynyň açyklyk syýasatyny alyp barmagyňyzy haýyş edýäris. Ýurduňyzyň taryhy başlangyjyny kesgitlän Türkmenistanyň halkynyň beýleki halklar bilen deňeşdirilende kemsidilmäge mynasyp däldigine ynanýarys.
Temirhan Misrihanow . Türkmenistanyň garaşsyz aklowjylar birleşiği, Gollandiýa sefihan25@hushmail.com
Wýaçeslaw Mamedow. Türkmenistanyň Demokratik we raýat bileleşigi , Gollandiýa dcutm@protonmail.com
Täjigul Begmedowa. Adam hukuklary boýunça Türkmen Helsinki gaznasy , Bolgariýa helsinkitadm@gmail.com
Leýla Ýunus. Parahatçylyk we demokratiýa instituty , Gollandiýa yunus.arif.leyla@gmail.com
