NBCA synçylarynyň bellemegine görä, Türkmenistanda žurnalistleriň hünär derejesini ýokarlandyrmak olara döredijilik azatlygy bermezden peýdasyz.
1-nji martda “Turkmenistan.gov.tm” döwlet internet sahypasy Aşgabatda saglyk we lukmançylyk meselelerini öz içine alýan “žurnalistleriň işinde hünär ahlak kadalarynyň berjaý edilişini barlaýan” ýygnagyň geçirilendigini habar berdi.
Bu çäre, HOPE / USAID taslamasy bilen Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we lukmançylyk senagaty ministrliginiň maglumat merkezi tarapyndan gurnaldy.
Döwlet portaly bu mesele boýunça maglumatlarda žurnalistik etikanyň halkara ýörelgelerine salgylandy, olaryň wezipesi “adamlaryň obýektiw hakykaty dogruçyl şöhlelendirmek arkaly dogry we ygtybarly maglumatlary almagyny üpjün etmek”.
Aşgabatda žurnalistleri taýýarlamak ýaly seýrek duş gelýän waka, hünärlerini ýokarlandyrmaga mätäç ýerli žurnalistler jemgyýeti tarapyndan umyt bilen kabul edildi.
Ýerli bir habarçy: "Şeýle ýygnaklar köp bolan bolsa, gaty gowy bolardy, [žurnalistika] endikleri barada ýeterlik maglumatymyz ýok" -diýdi.
Türkmenistandaky metbugat hünärmenleriniň bellemegine görä, ýerli habarçylaryň hünär derejesi pes, sebäbi soňky 17 ýylda türkmen uniwersitetleri žurnalistleri taýýarlamady we metbugatda işleýänler bilimini Sowet Soýuzynyň döwründe žurnalistiň esasy wezipesi propaganda (köpçülükleýin habar ýaýratmak) döwründe aldy.
Bar bolan gözegçilik we hereket çäklendirmeleri sebäpli türkmen žurnalistlerine okuw sapaklary we seminarlar üçin beýleki ýurtlara gitmek kyn, sebäbi soň daşary ýurt guramalary bilen hyzmatdaşlygy sebäpli häkimiýetler tarapyndan yzarlanyp bilner.
Şeýle-de bolsa, beýleki söhbetdeşler diňe türgenleşigiň türkmen žurnalistlerine kömek edip bilmejekdigini pikir edýärler.
Häzirki wagtda Türkmenistanda garaşsyz metbugat ýok, ähli neşirlere berk senzura bar, telewideniýe we radio gepleşikleri üçin mowzuklar, gazetlerdäki neşirler diňe ýokary ýolbaşçylar tarapyndan žurnalistler bilen ylalaşylýar.
“Žurnalistiň köp pikiri bolup biler, ýöne durmuşa geçirmegine kim rugsat berer? - Aşgabat metbugatynyň synçysy muňa gaharlanýar. “Erkinlik alyp, obýektiw hakykaty görkezseler, žurnalistiň ýa-da materialy surata düşürenleriň - kameralaryň, režissýorlaryň ejir çekme howpy hemişe bar. "
Teswirçi ýaňy-ýakynda döwlet telewideniýesiniň ýurduň günbataryndaky Esengulynyň sebit merkezinde täze hassahananyň açylyşy barada hasabat ýaýradanda, şprisleriň gaýnaýan gazanlaryny görkezilendigini ýatlaýar.
"Bu wideoýazgylary görkezenden soň hemmeler uly kynçylyk çekdi, ýöne soň bir gezek ulanylýan şprisler we gutular şol ýere [Esenguly şäherine] iberildi" -diýýär.
Ine, hakykatyň näderejede täsirli bolup biljekdiginiň subutnamasy, döwlet gazetinden bir žurnalist, hakykatda bolup geçýän zatlar hakda erkin ýazmak hukugyny bermezden habarçylaryň hünär derejesini ýokarlandyrmagyň mümkin däldigine ynanýar.
“Şeýle bolmazdan, näme üçin halkara düzgünleri we ahlak kadalaryny öwrenmeli? - diýip ol soraýar. - "Her niçigem bolsa meseleler kameranyň aňyrsynda galar".
"Serhetsiz habarçylar" halkara žurnalist guramasy tarapyndan 2008-nji ýyldaky reýtinge görä, Türkmenistan metbugat azatlygy taýdan iň erbetleriň hataryna girýär we Halkara metbugat institutynyň (International Press Institute, IPI) maglumatlaryna görä, žurnalistlere güýçli basyş edýän ýurt bolmagyny dowam etdirýär.
NBCA
