Metbugat azatlygy bozulan şertlerde daşary ýurt radio ýaýlymlarynyň roly ýokarlanýar. Bu, Russiýa we Merkezi Aziýa respublikalaryna salgylanyp, sişenbe güni Berlinde geçirilen metbugat ýygnagynda ÝHHG-nyň metbugat azatlygynyň öňki komissary Freýmut Duve tarapyndan beýan edildi. Jikme-jiklikler - Berlindäki habarçymyz Nikita Jolkweriň habarynda.

Freýmut Duve käbir nostalgiýa bilen Russiýada adam hukuklary, korrupsiýa we dürli maliýe we senagat kompaniýalarynyň alyp barýan işleri ýaly garaşsyz, batyrgaý we gujurly jurnalistleriň köp bolandygyny ýada saldy.

- Indi bularyň hemmesi ýok bolup barýar. Russiýada, käwagt erkin jurnalistikanyň peselmegi, käte göni ýa-da Kreml tarapyndan dolandyrylýan pese gaçmagy bilen ýüzbe-ýüz bolýarys.

Freýmut Duveniň pikiriçe, Merkezi Aziýanyň postsowet respublikalaryndaky ýagdaý hem aladaly:

- Ajaýyp nepislik bilen daşarky dünýäde demokratik geýimlerini görkezýän ýurtlar bar. Ýolbaşçylary meniň işimi öwen ýurtlar. Emma bu alamatyň aňyrsynda prezidentiň ýa-da gyzynyň ähli habar beriş serişdeleriniň 90 ýa-da 95 göterimine gözegçilik edýändigini, şeýlelik bilen korrupsiýanyň tankyt edilýändigini görüp bilersiňiz.

Şeýle ýagdaýda daşary ýurt habar beriş serişdeleriniň ähmiýeti ýene-de ýokarlanýar. Freýmut Duve:

- Doýçe Welle, ilkinji nobatda radio ýaýlymynda we az derejede telewizorda uly rol oýnaýar. Men bu barada “Doýçe Welle” kompaniýasynyň baş direktory Erik Bettermann bilen gürleşdim we ýakyn wagtda boljak maliýe kynçylyklaryň radio gepleşiklerine, esasanam Merkezi Aziýanyň tomaşaçylaryna gönükdirilen gepleşiklerine täsir etmezligini ýene bir gezek gaýtalaýaryn.

Umuman Günbataryň roly barada aýdanda, Freýmut Duve Merkezi Aziýa ýurtlarynda awtoritar rejim bilen bilgeşleýin oýnamazlyk barada duýduryş berdi we esasanam aşakdaky mysaly berdi:

- Gazagystanyň prezidentiniň gyzy meni metbugatdaky konferensiýalaryna iki gezek çagyrdy, ýöne iki gezek-de gatnaşmadym. Galyberse-de, tankydy çykyşlarymyň efire berilmejekdigini bilýärin. Diňe dostlukly el çarpyşma, onuň gapdalynda oturan wideo şekillerim, konferensiýa gatnaşyjy hökmünde hökümete ugradylan teswirnamam. Netijede: "Duve bizi öwdi" diýerler. Esasanam özüni Günbatara gönükdirilen ýurtlarda aç-açan güýçlenýän demokratiýa oýnuna gatnaşmak islämok. Şol sebäpli Gazagystany, mysal üçin, Türkmenistany- hasam tankytladym, ÝHHG-a agza ähli ýurtlaryň arasynda iň zalymy. Tankyt Türkmenistan bilen baglanyşykly hiç zat etmeýär. Ol ýerde Gebbels-iň propaganda we metbugata gözegçilik usullaryny ulanýarlar.

Mysal üçin, Freýmut Duve, stalinler ýaly, garşy çykýan syýasatçylaryň üstünden şou synaglarynyň geçirilişini mysal getirdi:

- Soňra teatr oýunlary ýaly sahnada sahnalaşdyrylan we surata düşürilen bu proses, häzirki wagtda haýsy jenaýatçyny görkezmek synanyşýandygymyz üçin tutuş ýurt boýunça ýaýlyma berilýär. Türkmenistany tankytladym, ýöne bu ýurduň prezidenti bilen boljak suratymyň görünmezligi üçin ol ýere gitmedim. Gynansagam, beýleki kärdeşlerim muny etdiler.

Nikita Žolkwer.

Doýçe Welle.