NBCA hünärmenleriniň pikiriçe, Türkmenistanyň prezidenti Gurbanguly Berdimuhammedowyň 11 syýasy tussagyň günäsini geçmek baradaky karary has uly amnistiýanyň başlajakdygyny görkezip biler.
9-njy awgustda Prezident Gurbanguly Berdimuhammedow Türkmenistanyň Ýokary kazyýeti tarapyndan 5 ýyldan 25 ýyla çenli azatlykdan mahrum edilen we iň ýapyk howpsuzlyk türmeleriniň biri bolan Owadandepede hökümüni dowam edýän 11 adamyň günäsiniň geçilmegi barada karar çykardy.
Azatlyga çykarylanlaryň arasynda 2002-nji ýylda öňki prezident Saparmyrat Nyýazowa garşy kast etmek synanyşygynda ömürlik azatlykdan mahrum edilen türkmen telekeçisi Yklym Yklymow we şol bir işde 22 ýyl azatlykdan mahrum edilen we halkara adam hukuklary guramasy Amnesty International tarapyndan wyždan ýesiri diýip ykrar edilen öňki müfti Nasrullah ibn Ibadullah bar.
13-nji awgustda Prezident Berdimuhammedow Ibadulla Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Dini meseleler geňeşiniň geňeşçisi wezipesini teklip etdi.
Bagyşlananlar Içeri işler ministrliginde çykyş edip, häkimiýetlere ynsanperwerlikleri üçin minnetdarlyk bildirdiler we eden işlerine toba etdiler.
NBCA synçylary bu günä geçiş çäresiniň köp sanly raýat üçin köpden bäri garaşylýan ädimdigini, munuň bolsa uly amnistiýanyň başlangyjy bolup biljekdigini görkezýärler.
NBCA-nyň hukuk goraýjy edaralardaky çeşmelerine görä, häkimiýetler günä geçiş üçin ýene birnäçe ýüz adamyň sanawyny taýýarlaýarlar. Helsinki Adam hukuklary toparynyň habaryna görä, türkmen türmelerinde takmynan 4 müň syýasy tussag bar.
NBCA-nyň Türkmenistandaky çeşmesi: "Ýakynda bolup geçen ähli oňyn üýtgeşmeleriň hemişelik esasda goýulmagyna umyt bar" diýdi.
Şu ýylyň iýul aýynda häkimiýetler ýurduň içinde hereket etmek baradaky gadaganlygy ýatyrdylar we Russiýa bilen wiza düzgünini ýönekeýleşdirmek üçin ýakyn wagtda geçiriljek düzgüni yglan etdiler. Şeýle-de bolsa, ýurtda raýatlaryň hereketini çäklendirýän gara sanawlar bar.
Häkimiýetler tarapyndan yzarlanmalar sebäpli Gollandiýada ýerleşýän Türkmenistanyň Raýat Demokratik Bileleşiginiň lideri Wýaçeslaw Mamedow, öňki işjeň raýatlaryň türmeden boşadylmagyna umyt bilen baha berýär we bagyşlananlaryň jemgyýetçilik işlerini dowam etdirmek üçin güýç tapjakdygyna ynanýar.
Mamedow: "Ýakyn geljekde häkimiýetleriň beýleki watançylary boşatmaga tarap hereket etjekdigine umyt bar" -diýdi.
Şeýle-de bolsa, hukuk goraýjy aktiwistler boşadylanlaryň işlerine gaýtadan garamak üçin ýüz tutup bilmejekdiklerinden alada galýarlar, sebäbi bu günä geçişde dikeldiş göz öňünde tutulmaýar.
"Häkimiýetleriň günäsini geçmek karary [dikeldiş mümkin däl] bilen baglanyşykly, sebäbi pida bolanlaryň azyndan ýarysy adalat, öwezini dolmak, öýleriň, awtoulaglaryň, emläkleriň yzyna gaýtarylmagyny talap etse, hiç bir býudjet muny goldamaz" diýip Aşgabatdaky NBCA synçysy aýdýar.
Türkmen Helsinki Adam Hukuklary Gaznasynyň başlygy Täjigül Begmedowanyň pikiriçe, ýurtda uzak ýyllap diktatorlyk höküm süren döwründe adalat we günä geçiş baradaky ýoýulan pikir ösdi. Şonuň üçin boşadylanlaryň işlerine adalatly syn berilmegine garaşylmaýar.
Begmedowa: "Häkimiýetler soňky günä geçişde aýyplanan kazyýet işleriniň jikme-jikliklerini henizem aýan etmeýärler" -diýdi. "Bu bolsa aýyplamalaryň toslanyp tapylan bolmagynyň mümkindigini aňladýar, ýagny hakykatda dikeldiş hukugy bolmalydy".
NBCA
