Türkmen Helsinki gaznasynyň nyşany

Adam hukuklary boýunça Türkmen Helsinki Fond

Turkmenistan

Zalymlygy bes etmegiň wagty geldimi?

 Zalymlygy bes etmegiň wagty geldimi?

Hakykatda, türkmen diktatory S.Nyýazowyň isripsiz antiksi bilen medeniýetleşen dünýäni wagtal-wagtal haýran galdyrýandygy bilen hemmeler bireýýäm öwrenişdi. Diňe öwrenişen bolman, eýsem ýerli syýasy tagam hökmünde hem kabul edýärler.

Ýöne ýylyň aýlaryny özüne we garyndaşlaryna hormat goýmak bilen adyny üýtgetmek “başlangyç” düşünjesine gabat gelýän bolsa, Nyýazowyň soňky karary medeniyetli dünýä üçin gönüden-göni kynçylyk we intellektual tabytdaky tutuş millet we Türkmenistanyň geljekki halky üçin iň soňky dyrnak.

Zalym adamyň täze bir däli we aýylganç hyjuwy hakda aýdýarys: Türkmenistanda keselhanalary we kitaphanalary ýapdy, olary diňe paýtagt Aşgabatda galdyrdy (kitaphanalardan diňe Merkezi kitaphanasy we talyp kitaphanalary galypdy).

Ol "Hiç kim bu ýerde kitap okamaýar, adamlar kitaphanalara gitmeýär" diýilýän dünýäni aç-açan kemsitdi. Ol hemişe bolşy ýaly ýalan sözleýär. Türkmenistanda adamlar asyrlar boýy bilimi we aň-bilimi isleýärdiler. Birinjisi, ýurtda döwlet tarapyndan maliýeleşdirilýän guramalary goldamak üçin ýeterlik puluň ýoklugy, ikinjisi welaýat kitaphanalarynda Nyýazowyň Ruhnama atly hökmany şeýtan döredijiliginiň bolmagydyr, ýöne esasy zat bu kitaphanalarda Puşkiniň, Lermontowyň, L. Tolstoýyň, Şilleriň, Gýote, Draýseriň we Folkneriň kitaplaryny tapyp we okap bilersiňiz. Şeýle hem diktatoryň adyny setirde görkezmeýän, ýöne hökümdarlygyndan ozal has abadan durmuş hakda gürrüň berýän kitaplary hem okap bilersiňiz.

Nyýazowyň galdyran ýeke-täk kitaplary bolan Aşgabat kitaphanalarynda bu kitaplary ýakyn wagtda tapyp bilmersiňiz. Näme üçinmi? Hawa, sebäbi ýokarda sanalan beýik ýazyjylaryň we şahyrlaryň - edebiýatyň we pikiriň titanlary, her multfilm syýasy pygmy, akyl taýdan (we, adatça, fiziki taýdan garyp) derwüş hemişe utanýar we utanjaň (adalatly!) kemçilikli we ýönekeý duýulýar.

S.Nyýazow Türkmenistanyň raýatlaryna saglyklaryndan düýbünden aladalanmaýandygyny aýtdy. Şäheriňizde ýa-da sebit merkeziňizde bejergi almak mümkinçiliginden mahrum bolmak, adamlaryň çalt ölümine goşant goşmak diýmekdir. Geň tarapy, Nyýazowyň hemme zady yzarlap bilmeýän türkmen welaýatlarynda, hassahanalarda adamlary bejerip we halas edip biljek ökde lukmanlar bar. Ýöne, paýtagt Aşgabatdan tapawutlylykda ýokary hünärli lukmanlar hassahanalardan uzak kowlup, rewolýusiýadan öňki lukmanlara meňzeýän betbagt ýarym sowatly "lukmanlar" çalyşdy. Diňe hakykat, olar otlar we dogalar bilenem bejermek üçin tebip sungatyny özleşdirmeýärler, ýöne jynly Ruhnamanyň sözleri bilen “bejermäge” synanyşýarlar.

Nyýazowyň pikirine görä, häzirki döwürde howluda siwilizasiýanyň eýýamydygyny ýatladýan ähli zat - bularyň hemmesi diktator Nyýazow tarapyndan buda ýok edilýär. Şeýle hem Gosstandart hyzmaty, hassahanalar we kitaphanalar bilen bilelikde ýapyk.

Diktator Nyýazow aşa aşa gitdi. Ol hakykat duýgusyny öňem ýitiripdi, indi bolsa pikirini ýitirýän ýaly. Emma näme üçin Türkmenistanyň halky muňa çydamaly? Näme üçin ýarym däli lideriň islegine görä gumanitar betbagtçylyga uçramaly? Halkyny diktatoryň däliliginden goramaga kasam eden türkmen oppozisiýasy nirede? Ýa-da onuň lideri, öňki Daşary işler ministri B.Şyhmyradow tussag edilenden soň, türkmen oppozisiýasynda hormat we ykbal, halkynyň geljegi şahsy abadançylykdan we asudalykdan ýokary adam galmadymy?

Medeniýetli dünýä diýilýän zat indi diktatoryň öz halkyna eden bu aýylganç tejribesine nähili sereder, diňe aşa çydamly we kanuna boýun egýändigini üçin gözleriniň öňünde Türkmenistanyň zehinli we owadan halkynyň ykbaly pajygaly gutarýar.

Iskander Aliýew.

SegodnýaRu

Iň soňky habarlar

"Eý Allam! Sýurpriz deportdan özüň gora" - diýip türkmen migrantlar doga edýärler.
"Eý Allam! Sýurpriz deportdan özüň gora" - diýip türkmen migrantlar doga edýärler.
Хроника Туркменистана: Солтан Ачилова о запрете на выезд из Туркменистана и насильственной изоляции
Хроника Туркменистана: Солтан Ачилова о запрете на выезд из Туркменистана и насильственной изоляции
Azatlyk Radiosy: HRW: Türkmenistan daşardaky raýatlary pasportdan mahrum edip, halkara borçnamalaryny bozýar
Azatlyk Radiosy: HRW: Türkmenistan daşardaky raýatlary pasportdan mahrum edip, halkara...
Türkmenler üçin kapas.
Türkmenler üçin kapas.
Как будто в клетке/Men kapasada ýaşaýan ýaly-türkmen migrantlarynyň kynçylyklary dokumentleşdirildi
Как будто в клетке/Men kapasada ýaşaýan ýaly-türkmen migrantlarynyň kynçylyklary dokumentleşdirildi