Balkanabatly aklawçy Pygambergeldi Allaberdiýew 2020-nji ýylyň 5-nji sentýabrynda bidüzgünçülikde aýyplanyp, 6 ýyl azatlykdan mahrum edildi (aslynda ol daşary ýurtly türkmen aktiwistleri bilen gatnaşykda bolmakda şübhelenip tussag edildi), 2022-nji ýylyň 10-njy dekabrynda günäsi geçildi. 2022-nji ýylyň 25-nji noýabrynda boşadylmazyndan ozal özüni Oraz diýip tanadan Milli Howpsuzlyk Ministrliginiň bir işgäri Akdaş koloniýasynda onuň ýanyna geldi we oňa bäş ýyl ýurtdan çykmagyň gadagan ediljekdigini habar berdi.
Allaberdiýew welaýata gaýdyp gelende Balkanabatdaky wokzalda etrap polisiýa işgäri Maksat Mergenow oňa garaşýardy we ony şäher polisiýa bölümine äkitdi. Etrap polisiýa işgäri we polisiýa başlygynyň orunbasary Meýlis Agöýliýew oňa daşary ýurda gitmegiň gadaganlygy we polisiýa yzygiderli hasabat bermegiň zerurlygy barada duýduryş berdi. Allaberdiýew günäkärlenýän Jenaýat kodeksiniň iki maddasynyň (108-nji maddanyň 2-nji we 279-njy maddanyň 3-nji bölümi) boşadylanlara administratiw gözegçiligi göz öňünde tutmaýandygyny ýatlatdy. Gözegçilik gaýtalanýan jenaýatçylara we agyr jenaýat edenlere edilýär. Emma polisiýa ýokardan gelen görkezmelere salgylandy. Şeýle-de bolsa, oňa hereket azatlygynyň çäklendirilmegi barada hiç hili resminama berilmedi. Şondan bäri Allaberdiýew hukuklaryny dikeltmäge synanyşýar.
Allaberdiýew Pygambergeldi boşadylandan soň Ombudsmene, Baş prokuratura, Milli howpsuzlyk ministrligine, Migrasiýa gullugyna we Türkmenistanyň prezidenti Serdar Berdimuhammedowa onlarça ýüzlenme bilen ýüz tutdy.
Baş prokuraturadan we Milli howpsuzlyk ministrliginden alnan jogaplarda şikaýatynyň etrap polisiýa işgärine iberilendigi aýdylýar. Şunuň bilen baglylykda, Allaberdiýew prezidente ýüzlenip: “Ýurdumyzda Milli howpsuzlyk ministrliginiň, migrasiýa gullugynyň we derňew edaralarynyň hereketlerine ýerli polisiýa işgäriniň jogapkär bolmagy hakykatdanam mümkinmi? " diýip sorady.
Beýleki haýyşlara hiç hili jogap gelmändigi sebäpli, Baş poçta bölümine şeýle hat ýazdy: 17-nji maýda Prezidente, 20-nji iýulda bolsa Ombudsmene hat iberdi we bu hatlaryň salgylara ýetip-ýetmändigini sorady. Birnäçe ýatlatmadan soň, 29-njy awgustda Baş poçta bölüminden "tehniki näsazlyklar sebäpli hatlar salgysyna ýetip bilmedi" we hyzmatlar üçin tölenen pul iberijä gaýtarylar diýlip jogap berildi!
14-nji awgustda Allaberdiýew bu gezek Ombudsmene we Türkmenistanyň prezidentine telegrammalar iberdi. Ombudsmene telegramma gowşurylandygy barada habar aldy. Prezident administrasiýasyndan henizem habar ýok. Şol gün aýaly hem prezidente hat iberdi. 24-nji awgustda Allaberdiýew ýene-de Ombudsmene telegramma iberdi we bu ýerde ähli oňaýsyzlyklary beýan etdi we ýagdaýa goşulmaga çagyrdy. 29-njy awgustda Ýa.Gurbannazarow tarapyndan gol çekilen jogap aldy, Ombudsmeniň ygtyýarlygynyň beýan eden meselelerini öz içine almaýandygy aýdylýar!? Hatyň soňunda oňa migrasiýa gullugyna ýüz tutmak maslahat berildi, 19-njy sentýabrda ýene täzeden migrasiýa gullugyna ýüz tutdy.
Şol bir wagtyň özünde, Allaberdiýewe administratiw gözegçilik dowam edýär; etrap polisiýa işgäri bellige alnan ýerinde belligini dowam etdirýär.
Resmi guramalara beren beýanatynda Allaberdiýew hereket azatlygy hukugyny kepillendirip, öňki işine dikeldilmegini ýa-da doly hukukly çalşylmagyny isleýär. Oňa kiçijik gyzy, operasiýa edilmeli aýaly we 78 ýaşly kör kakasy garaşly. Allaberdiýewiň hroniki gipertoniýa keseli bar, ozal bejergi almak üçin Eýrana yzygiderli gidýärdi (häzirki syýahat gadaganlygy sebäpli bu syýahatlar mümkin däl). Jeza möhletinden soň aklawçy bolup işlemek synanyşyklary hemme ýerde ret edilýär. Häzir ol kiçi bir telekeçilik işine başlamaga synanyşýar, ýöne bu hem hereket azatlygyny talap edýär.
Adam hukuklary boýunça Türkmen Helsinki gaznasy.
