21-nji fewraldan 22-nji fewral gijesi Türkmenistanda, Türkmenbaşy (Krasnowodsk) şäherinde şäheriň iň görnükli raýaty, Russiýanyň we Türkmenistanyň raýaty Waleriý Aleksandrowiç Pal (1949-njy ýylda doglan) galp aýyplamalar bilen tussag edildi.
Garyndaşlary, adalatly karara gelmegine we boşadylmagyna umyt edip, tussag edilendigini soňky güne çenli gizlediler. Ýöne saglyk ýagdaýy agyrlaşandan soň, türkmen häkimiýetleri muňa üns bermän, ilki Balkanabadyň (Nebitdag) wagtlaýyn tussaghanasynda, soň bolsa Türkmenbaşy tussaghanasynda saklanmagyny dowam etdirdiler, şondan soň garyndaşlary kömek üçin Türkmenistanyň Demokratik raýat birleşiğine ýüz tutdular.
W.Pal 1993-nji ýyldan bäri käbir döwlete degişli bolmadyk jemgyýetçilik guramalaryna ilkinji nobatda elektron aragatnaşygy we ofis enjamlaryny abatlamak bilen baglanyşykly iň kyn meseleleri çözmekde iň işjeň kömek edýärdi. Şeýle hem, 1993-nji ýylda Krasnowodsk şäheriniň adynyň Türkmenbaşy adyna üýtgedilmegi bilen raýat garşylygyna gatnaşdy. Türkmenistanda adam hukuklaryny goramak boýunça köp sanly maksatnama gatnaşdy.
Ol näme üçin tussag edildi? Ilki bilen, işjeň raýat pozisiýasy üçin, Beýik diktator Saparmyrat Türkmenbaşy tarapyndan döredilen Ruhnamanyň kanunlaryna laýyklykda ýaşamaga razy däldigi üçin. Giň bilime (Gubkin adyndaky Moskwanyň Nebit we gaz institutyny gutardy) we uly tejribä eýe, zawodyň türkmen dolandyryşynyň pes bilimli bölegi, şol sanda korrupsiýa gatnaşan direktorlar - telekeçiler bilen jedele girmäge batyrlyk tapdy. Şeýle hem, ony ýigrenýärdiler, sebäbi rus, milli azlyklaryň wekili, zawodyň awtomatlaşdyrylan dolandyryş ulgamlary bölüminiň müdiri wezipesine onuň ornuny tutjak adam ýokdy. Elbetde, häkimiýetler onuň, käbiri repressiýa edilen we ýurtdan çykarylan raýat aktiwistleri bilen yzygiderli aragatnaşyk saklamagyna gaty gaharlandy.
Ol tussag edilende hiç hili günäkärlenmedi, ýöne “ogurlykda” “güman” edilip tussag edildi. “Ogurlygy” derňemek üçin gözegçilik topary döredildi. Gözegçilik toparynyň işi üçin henizem teswirnamanyň ýokdugyna we bölümiň dargadylandan 4 ýyl soň döredilendigine nägilelik bar. Derňew edaralarynyň ADU (awtomatiki dolandyryş ulgamlary) bölüminiň öňki işgärlerine W.Pala garşy aýyplaýjy subutnamalary almak üçin rehimsiz basyş edýändigi barada nägilelik bar. W.Paly maşgalasyna zyýan bermek bilen gorkuzýarlar.
Türkmenistanyň hukuk goraýjy edaralarynyň adam hukuklaryny ýene-de bir gezek bozandygyny we W.Palyň saglygynyň günsaýyn ýaramazlaşýandygyny göz öňünde tutup, Türkmenistanyň Demokratik Raýat Bileleşigi halkara jemgyýetçiligine onuň abraýyny we mertebesini türkmen häkimiýetleriniň eden-etdiliginden goramak we türmeden boşatmak üçin iň güýçli çäreleri görmäge çagyrýar.
Gollandiýa
De Democratische Burger Unie van Turkmenistan
Postbus 94780, 1090 GT Amsterdam, Gollandiýa
