THF aýal-gyzlaryň we çagalaryň - dissidentleriň, oppozisiýanyň garyndaşlarynyň hukuklaryny we azatlyklaryny goramaga synanyşýanlaryň töwereginde ýüze çykan ýagdaýdan howatyrlanýar. Türkmen häkimiýetleri bu adamlara basyş etmegini dowam etdirýärler. Şol bir wagtyň özünde, resmi häkimiýetler diňe bir çaganyň we aýallaryň hukuklaryny goramak baradaky halkara jarnamalara we konwensiýalara üns bermeýärler: “BMG-nyň 1989-njy ýylyň 20-nji noýabryndaky çaganyň hukuklary baradaky konwensiýasy”, “BMG-ny ýok etmek konwensiýasy, Aýallara garşy diskriminasiýanyň ähli görnüşleri ”,“ Adam hukuklary boýunça BMG-nyň ähliumumy jarnamasy ”, şeýle hem ýurduň çäginde işlemeýän Türkmenistanyň konstitusiýasy.
Şwesiýada ýaşaýan türkmen dissidenti Parahat Yklymowyň habar bermegine görä Türkmenistan Milli Howpsuzlyk Ministrliginiň bölümleriniň biriniň ýolbaşçysy sülçi Myradow Batyra psihologiki basyşy ýokarlandyrmagy we mümkin bolsa Yklymowlaryň garyndaşlaryny jogapkärçilige çekmegi tabşyrypdyr.
Maglumatlarymyza görä, 2002-nji ýylyň noýabr aýynda bolup geçen köp sanly tussaglykdan soň Yklymow doganlar esasan garrylar, aýallar we çagalar bilen galypdy. 2004-nji ýylyň 25-nji iýulynda Yklymowlaryň garyndaşlary Käkilik, Gözel we Döwlet Nyýazdurdyýew tussag edildi. Ertesi gün Nyýazdurdyýew Döwletden başga hemmesi boşadyldy we resminamalary ellerinden alyndy. Nyýazdurdyýew D. jenaýat kodeksiniň 214-nji bölümi “Türkmenistanyň döwlet serhedinden bikanun geçmek” kanunyna laýyklykda günäkärlendi. Döwlet tussag edilen pursatyna çenli öýde bolany üçin, günäkärligini inkär edýär. Häzirki wagtda D.Nyýazdurdyýew suddan öňki tussaghanada saklanýar.
Yklymowlaryň aýal dogany Bahar, tussag Orazmuhammet Yklymowyň aýaly Maýa, Amanmuhammet Yklymowyň aýaly Gözel (2003-nji ýylyň mart aýynda türmede ölendigi habar berilýär) çagalary bilen bilelikde sorag edilmäge çagyryldy. Soragdan soň pasportlaryny alyp, boşadyldy. Ýaşaýan ýerlerinde gözegçilik geçirildi, olaryň hemmesine daşary ýurtda ýaşaýan garyndaşlary bilen telefonda gürleşmek gadagan edildi. 2004-nji ýylyň 30-njy iýulynda Yklymowlaryň aýal dogany Käkilik Nyýazdurdyýewa ýene tussag edildi. Käkiligiň tussag edilmeginiň sebäpleri entek belli däl. Alty ýaşly ogly Illi Yklymowlaryň soňky galan daşarda galan uýasy Bahar Kadyrowa tarapyndan wagtlaýyn gaçybatalga tapdy. Mundan başga-da, Bahar häkimiýetler tarapyndan doganlaryndan aç-açan ýüz öwürmäge mejbur edilýär. Bilşiňiz ýaly, aýal dogany Mahtimagometowa Dünýa, doganlara töhmet atmakdan we olary terk etmekden ýüz öwürendigi üçin şol wagt polisiýa ony ýenjip, öýünden kowup çykardy.
Yklymow, häkimiýetleriň bu hereketleriniň, Yklymowyň öýüne garyndaşlary we maşgala tanyşlary tarapyndan gelýänleriň sanynyň köpelmegi bilen baglanyşykly bolup biljekdigini öňe sürýär. Yklymowlylaryň 73 ýaşly ejesi Ejebaý Ejäniň saglyk ýagdaýy erbetleşdi we häzirki wagtda ýagdaýy agyr. Lukmanlar - düwnük keseli diagnoz goýýarlar. 2002-nji ýylyň noýabr aýyndaky wakalardan soň pensioner iki gezek ýaşaýyş jaýyndan mahrum edildi. Yklymowlaryň garyndaşlary Ejebaý Yklymowanyň 20 aý bäri lukmançylyk kömeginden mahrum edilendigini habar berdiler. Rahat giriş, dostlaryňyza we lukmanlaryňyza baryp görmek üçin çäklendirildi. Gelýänleri sorag etmek we göni haýbat atmak üçin çagyryşlardan gorkdular. Indi agyr syrkaw aýalyň ýanyna garyndaşlary hoşlaşmak we käte onuň ýanynda bolmak üçin barýarlar.
Beýleki habarlara görä ýurtda (AHM Memorial, 27.07.2004) tussag edilmeler ýaňy-ýakynda Aşgabatda hökümete garşy listowkalary paýlamak ýa-da häkimiýetleriň gaçyp barýan "şübheli adamlaryň" köpelmeginiň öňüni almak synanyşygy bilen baglanyşyklydyr.
Ondan öň kompýuter we internet işi bilen baglanyşykly ýüzlerçe adamyň iýul aýynda tussag edilendigi habar berildi. Olaryň arasynda Kopetdag restoranynyň golaýyndaky Magtymguly köçesinde ýerleşýän oýun kompýuter klubynyň başlygy 24 ýaşly Döwlet Nyýazdurdyýew hem bar.
Adam hukuklary boýunça Türkmen Helsinki gaznasy.
