Türkmenistanyň prezidenti Saparmyrat Nyýazow saýlawlary ýerli geňeşlere 2006-njy ýylyň dekabryndan iýul aýyna çenli yza süýşürmek kararyna geldi. NW habarçysy Oraz Saryýewiň habar bermegine görä, ýerli habar beriş serişdeleri ilata geçen ýylyň oktýabr aýynda 16-njy Halk Maslahatynda karar berlişi ýaly dekabr aýynyň başynda ýerli geňeşleriň saýlanjakdygyny habar berdiler.
Saýlawlary geçirmek meýilnamasynyň ozal şeýle bolandygyny ýatlap bileris: şu ýylyň dekabrynda ýerli häkimiýetler saýlanýar, bir ýyl soň, 2007-nji ýylyň dekabrynda sebit we şäher geňeşlerine saýlawlar geçirilýär we ahyrsoňy, ýene bir ýyldan soň, 2008-nji ýylyň dekabrynda halk parlamente dalaşgärleri saýlamaga gidýär. Bu meýilnama Halk Maslahaty tarapyndan geçen güýzde tassyklandy, ýöne garaşylmadyk ýagdaýda düzediş girizildi - iň bolmanda birinji tapgyryna. Günbatar syýasatçylarynyň we adam hukuklaryny goraýjylaryň pikiriçe, ýerli häkimiýetlere saýlawlar syýasy durmuşda hiç hili rol oýnamaýan bir ýurduň prezidentiniň kabul eden kararyna näme sebäp bolup biler - dalaşgärleriň sanawy dürli ýagdaýlarda utgaşdyrylýar we döwlet baştutany tarapyndan tassyklanýar.
Şeýle-de bolsa, döwlet hukugy boýunça tanymal türkmen hünärmenleriniň biriniň pikiriçe, S.Nyýazowyň bu hereketlerinde belli bir syýasy hasaplama bolup biler.
NN: Meniň pikirimçe, ýetip gelýän Halk Maslahaty Saparmyrat Nyýazow gatnaşyklaryň gurluşyny we häkimiýetleriň ygtyýarlyklaryny üýtgeder. Meýilnamalaryny aç-açan ara alyp maslahatlaşmaýar, ýöne olar hakda diňe içerki adamlar bilen gürleşýär. Ýöne, maňa gelýän maglumata görä, Nyýazowyň prezidentiň ygtyýarlyklary we parlamentiň ygtyýarlyklary iň pes derejä çenli azaldylyp, Halk Maslahatynyň elinde jemlenip, häkimiýetiň gurluşyny üýtgetmäge howlukýandygy barada netijä gelýärin. Nyýazow Günbatarda özüniň ömürlik prezidentdigini, konstitusiýada kesgitlenen möhletiň gutarandygyny tankytlaýar. Ol häkimiýetden ýüz öwürmekçi däl, ýöne indi Günbatar bilen has köp pikir etmeli - Türkmenistandan uglewodorod eksportynda hakyky ygtybarly hyzmatdaşyň bolmazlygy sebäpli muny etmäge borçly. Bu meselede, derrew gaz tölenýän Ýewropa bilen gyzyklanýar. Ýewropalylar söwda gatnaşyklaryny saklamaly, iň bolmanda kosmetiki taýdan dolandyryş ulgamyna demokratik görnüş berdi. Bilşime görä, takmynan meýilnama aşakdaky ýaly: oba ýerlerinde aýrylmaz ýerli geňeşler, oktýabr aýynda geçiriljek Halk Maslahatyndan öň saýlanmaly we mejlisinde olara Halk Geňeşiniň islegini ýerine ýetirmek borjy ýüklenmeli; şäher we sebit geňeşlerine saýlawlary ret etmek - olaryň düzümi şol bir Halk Geňeşinde bellener. Emma, 2008-nji ýylda geçiriljek parlament saýlawlary, uzakda. Mundan başga-da, mejlis Halk Geňeşiniň bir bölegidir we ol ýerdäki ähli meseleler, bolşy ýaly, parlament we Halk Geňeşi bilelikde ses bermek arkaly çözüler. Şol bir wagtyň özünde, Nyýazow Halk Maslahatynyň kanuny esasda başlyklygyna saýlanar.
Öz gezeginde Türkmenistanyň prezidentiniň administrasiýasyndaky bir çeşme, türkmen tarapynyň hakykatdanam Ýewropanyň syýasy guramalary bilen döwlet reformasy boýunça geňeşmeler geçirýändigini we birnäçe günbatar hyzmatdaşlarynyň muny edýändigini aýtdy, sebäbi türkmenbaşy şahsyýet kulty bilen baglanyşykly ähli saklanmalara garamazdan respublikany Gyrgyzystan, Özbegistan we Täjigistandan has durnukly hasaplaýar.
W. Wolkow, O. Saryýew.
"Doýçe Welle"
