Halkara adam hukuklary gününiň öňüsyrasynda Amnesty International (AI) nemes bölümi Berlinde metbugat ýygnagyny geçirdi. AI wekilleri geljek ýylyň başynda ÝB-niň prezidentligini öz üstüne aljak Germaniýa hökümetini, adam hukuklaryna hormat goýmak meselesini Ýewropanyň daşary syýasatynda ileri tutmaga çagyrdylar.
Amnesty International Germaniýanyň Baş sekretary Barbara Lohbilleriň pikiriçe, Germaniýanyň hökümeti ýakyn wagtda ÝB-niň prezidentiniň berýän pursatlaryndan peýdalanyp, adam hukuklaryny Ýewropa Bileleşiginiň daşary syýasatynyň başynda goýmalydyr. Loçbiller: "Germaniýanyň prezidentliginiň programmasynda bu barada söz ýok" -diýdi. AI-e görä, adam hukuklary ýagdaýy diňe bir Ýewropa Bileleşiginiň daşynda däl, eýsem onuň içinde-de erbetleşip başlady.
Ynsan hukuklaryny goraýjy gurama muny giňden ýaýran terrorçylyga garşy kampaniýa bilen baglanyşdyrýar we CIA-nyň Ýewropa döwletleriniň çägindäki bikanun gizlin operasiýalaryny mysal hökmünde görkezýär. Ýewropa Bileleşiginiň migrasiýa syýasaty adam hukuklaryny goraýjylar tarapyndan hem tankyt edilýär. Lohbilleriň pikiriçe, ÝB döwletleriniň hökümetleri öz ýurtlarynda adam hukuklarynyň bozulmagy bilen baglanyşykly meselelere çynlakaý çemeleşmeli. Amnesty International, Ýewropadan beýleki döwletlere çagyryşlaryň we talaplaryň ynanar ýaly bolmazlygyndan gorkýar.
Russiýa hem muňa degişli däldir
Lohbiller: "ÝB-ne ýolbaşçylyk eden döwründe Germaniýanyň hökümeti Russiýa bilen strategiki hyzmatdaşlygy giňeltmekçi" -diýdi. "Bu meselede ÝB-niň Çeçenistanda adam hukuklarynyň bozulmagy meselesini gozgamagy we jenaýat derňewiniň tarapdary bolmagy möhümdir. Mundan başga-da, biz Russiýada aýal-gyzlara garşy zorlugyň artmagy, azatlykdan mahrum edilen ýerlerde tussag edilmegiň şertleri we hökümete degişli bolmadyk guramalaryň işine çäklendirmeler barada alada edýäris. Şeýle hem jurnalist Anna Politkowskaýanyň öldürilmegi bilen baglanyşykly garaşsyz derňewiň geçirilmegini goldaýarys"-diýdi.
Aýratyn gözegçilik - Merkezi Aziýa
Guramanyň Baş sekretary Barbara Lohbilleriň pikiriçe, nemes jemgyýetçiligi bu sebitdäki adam hukuklarynyň bozulmagy barada hiç zat bilmeýär. Lohbiller Germaniýanyň hökümetiniň ÝB-niň prezidentliginiň çäginde ÝB-niň Merkezi Aziýa ýurtlary bilen gatnaşyklary strategiýasyny işläp düzmek niýetine oňyn baha berýär.
Adam hukuklaryny goraýjylaryň tankytlary, ykdysady we geosyýasy bähbitleriň bu strategiýada möhüm rol oýnamagy bilen baglanyşyklydyr. Türkmen Helsinki gaznasynyň müdiri Täjigül Begmedowa hem şeýle pikirde. Bolgariýada emigrasiýada adam hukuklary bilen meşgullanmaga mejbur bolýar. Onuň sözlerine görä, ÝB-niň Merkezi Aziýa ýurtlarynyň hökümetlerine adam hukuklarynyň berjaý edilmegi baradaky talaplary Brýusseliň sebit döwletleri bilen gatnaşyklarynda öz beýanyny tapmaýar. Şeýle-de bolsa, Täjigül Begmedowa Germaniýanyň Daşary işler ministri Frank-Walter Ştainmaýer Türkmenistana eden soňky saparynyň watanyndaky ýagdaýy gowulaşdyrmaga oňyn täsir etjekdigine umyt bildirdi:
“Jenap Ştainmaýeriň adam hukuklary meselesini gozgandygy, eýýäm Türkmenistanda ýaşaýan millionlarça adama geosyýasy bähbitleriň däl-de, adam hukuklarynyň we ÝB syýasatynyň başynda boljakdygyna umyt edýän adam hukuklaryny goraýjylara umyt berdi "-diýip Begmedowa belleýär.
Oksana Ýewdokimowa.
"Doýçe welle"
