NBCA synçylary täze migrasiýa kanunynyň diňe türkmen raýatlarynyň hereket azatlygyny çäklendirmeginden gorkýarlar.
2-nji dekabrda Prezident Gurbanguly Berdimuhammedow "Türkmenistanyň migrasiýa gullugy barada" kanuna gol çekdi.
Resminama, öz goşunlarynyň bolmagy, uzak möhletli gulluga barabar hyzmat, migrasiýa gullugyna ozal serhetçileriň ygtyýary bolan gözegçilik nokatlarynda pasport gözegçiligi wezipelerini bermek ýaly birnäçe täzelikleri düzgünleşdirýär.
Aşgabat welaýatynyň aklawçysy migrasiýa gullugyna operatiw derňew işlerine ygtyýar berýän kanunyň 14-nji maddasyna ünsi çekdi we hukuk goraýjy edaralaryň we howpsuzlyk gullugynyň bu ugur bilen iş salyşmalydygyny aýtdy.
“Migrasiýa gullugynyň başga wezipeleri bar. Görnüşi ýaly, başga bir howpsuzlyk güýçleri peýda boldy? " – aklawçy geň galdy.
Ondan öň migrasiýa edaralarynyň işi pudaklaýyn düzgünler we 2005-nji ýylda kabul edilen "Migrasiýa barada" kanun bilen düzgünleşdirilýärdi.
Teswirçiler häzirki wagtda häkimiýetleriň dilden görkezmeleri boýunça gaty berk işleýändigini, daşary ýurtlularyň Türkmenistanda galmagyny we raýatlaryň hereketini çäklendirýän ýörite ýaýlymlary hödürleýändigini aýdýarlar;
Birnäçe ýyl ozal daşary ýurda syýahat etmegi gadagan edilen we ygtybarsyz adamlaryň sanawyna girizilen Aşgabat şäheriniň ýaşaýjylaryndan biri: “Migrasiýa gullugynyň adamlaryň üstünde çäksiz güýji bar, olar “gara sanawlary” düzýärler we her bir “islenmeýän” adamlaryny jezasyz ol ýere ýazýarlar - diýip gaharlanýar. –Munuň näme üçin edilendigini hiç wagt bilmersiňiz. Jogap berenoklar”.
Bolgariýadan gelen Türkmen Helsinki Adam Hukuklary Gaznasynyň ýolbaşçysy Täjigül Begmedowa täze kanuny durmuşa geçirmek üçin migrasiýa gullugynyň işiniň görnüşüne täzeden garamalydygyny aýtdy.
Begmedowa: "Kanun migrasiýa gullugynyň “açyk atmosferada işleýändigini” aýdýar, ýöne aslynda beýle däl -diýdi. - Beýleki bir maddada "migrasiýa meselesi bilen baglanyşykly jenaýat etmekde güman edilip tussag edilen we tussag edilen raýatlaryň Migrasiýa gullugynyň işgärlerinden hukuklaryna we azatlyklaryna çäklendirmeler barada maglumat almaga hukugy bar" diýilýär. Emma hakykatda, gitmek meselesi bilen ýüzbe-ýüz bolýan raýatlara näme üçin gitmek gadagan edilendigi barada maglumat ýok. "
Adam hukuklaryny goraýjylaryň pikiriçe, syýahat etmek gadagan edilenleriň “gara sanawyna” on ýedi müň adam girýär - bular garaşsyz žurnalistler, raýat aktiwistleri, jemgyýetçilik guramalarynyň agzalary, oppozisiýanyň garyndaşlary we beýleki “biwepa” raýatlar.
Şahsy ýa-da iş sebäpleri bilen ýurtdan gitmek isleýänleriň her biri howa menzilindäki serhet gözegçiliginde saklanýar we uçuşdan düşürülýär.
Geçen tomus bu ykbal daşary ýurt uniwersitetleriniň köpüsinde, hususan-da Gyrgyzystanyň paýtagty Bişkekde ýerleşýän Merkezi Aziýa Amerikan Uniwersitetiniň talyplarynda başdan geçirildi. Olara dynç alyşdan soň okamak üçin Türkmenistandan gitmek gadagan edildi. Häkimiýetleriň talyplaryň erkin hereket etmek hukugyny bozmagynyň asyl sebäbi entek belli däl.
Synçylar migrasiýa gullugynyň ýakyn garyndaşlarynyň näbelli sebäplere görä hereket etmegine girizilen çäklendirmeler sebäpli türkmen maşgalalarynyň dargap giden ýagdaýlaryny beýan etdiler.
"Köplenç gulluk pasportlaryny yzyna gaýtarmaýar [syýahat resminamalaryny almak üçin tabşyrylýar] ýa-da möhleti gutarýança saklaýar, pasporty wagtynda almaýandyklary bilen bahana bilen resminamasyz galdyrýarlar" diýip, Aşgabatda bir synçy aýdýar.
Bu, bir Aşgabatly maşgala bilen bolup geçdi, onda möhleti geçen pasporty bolan adamsy taryhy watany Ermenistana deportasiýa edildi we aýaly birnäçe ýyl bäri dürli edaralara şowsuz şikaýatlar ýazýar.
"Oňa [adamsyna] gelmäge rugsat berilmeýär, migrasiýa gullugy, prezident geňeşi [Hukuk goraýjy edaralara garşy şikaýatlara garamak üçin Prezident topary] meniň hatlaryma jogap bermeýär we kazyýetler arzalarymy kabul etmeýär" -diýýär aýal.
Teswirçileriň bellemegine görä, täze kanun migrasiýa edaralarynyň işini azaldýar we ygtyýarlyklaryny diňe kagyz ýüzünde aç-açan düzgünleşdirýär, ýöne migrasiýa edaralarynyň işinde hakyky üýtgeşmelere garaşyp bolmaýar.
“Biz köplenç gowy kanunlary kabul edýäris, ýöne olary kim durmuşa geçirýär? - diýip, NBCA metbugat synçysy soraýar. "Bu kanun bizi gorkuzmak üçin has köp hukuk berer".
NBCA
