Türkmen häkimiýetleri 15-nji iýulda Aşgabadyň halkara howa menzilinde Türkmen howa ýollarynyň Stambula uçýan uçaryndan düşürilen etniki özbek Sadokat Nurimbetowanyň hereket azatlygy hukuklaryny bozmagyny dowam etdirýärler. Türkmenistanyň raýaty Nurimbetowa, Stambul lukmançylyk uniwersitetiniň 2-nji ýyl talyby, daşary ýurt pasportyny uzaltmak üçin 5-nji iýunda Türkmenistana geldi.
Talybyň ejesi Hamida Babajanowa Türkmenistanyň prezidenti Serdar Berdimuhamedowa ýüzlenmesini wideo ýazga almaga we ony YouTube kanalyna ýerleşdirmäge mejbur boldy.
Görnüşi ýaly, talybyň enesi Ýakudjan Babajanowa Türkmenistanyň prezidenti Serdar Berdimuhammedowa hat ýazdy (nusgalary: Daşary işler ministri Raşid Meredowa, Döwlet Migrasiýa Gullugy Amanmuhammet Sazakowa we Türkmenistanyň Ombudsmeni Ýazdursun Gurbannazarowa). Şeýle-de bolsa, resminama diňe migrasiýa gullugyna iberildi, sebäbi Köne-Ürgenç şäheriniň poçta bölümi prezidente, Daşary işler ministrligine we Ombudsmene iberilen hatlary kabul etmekden düýbünden ýüz öwürdi.
Bu boýun gaçyrma bilen ýüzbe-ýüz bolan Sadokatyň garyndaşlary Daşoguz sebitiniň birnäçe etrabynda, şol sanda sebit merkezinde poçta bölümlerine baryp gördüler, ýöne hemme ýerde şuňa meňzeş boýun gaçyrma bilen ýüzbe-ýüz boldular.
Gazagystan, Gyrgyzstan, Özbekistan we Täjikistan ýaly goňşy ýurtlarda raýatlar ýüz tutmalaryny internet ýa-da elektron poçta arkaly ýurduň ýolbaşçylaryna iberip bilerler. Emma Türkmenistanda bu mümkin däl. Prezident S. Berdimuhammedow, kakasy G. Berdimuhamedow ýaly, türkmen jemgyýetiniň döwrebap ulgama geçmegini (sifrowizasiýa) yzygiderli yglan etmegini dowam etdirýän hem bolsa, Türkmenistanyň prezidentiniň web sahypasy, elektron kabul ediş otaglary we türkmenleriň ýüz tutup biljek häkimliginiň elektron poçtasy ýok.
Indi görşümiz ýaly, döwlet baştutanyna hat ibermek mümkinçiligi hem çäklidir.
Şeýle hem, poçta bölümleriniň köpüsi hökümet bölümleriniň ýolbaşçylaryna iberilen hatlary kabul etmekden ýüz öwürýärler. Döwlet migrasiýa gullugynyň we Ombudsmeniň web sahypalarynda bu guramalaryň e-poçta salgylary ýok.
Hamida Babajanowanyň işjeň raýat pozisiýasy sebäpli garyndaşlary hem türkmen häkimiýetleriniň göwnünden turmady.
Hamida Babajanowanyň iki uýasy ýylyň başyndan bäri düşündirişsiz Türkmenistandan göýberilmedi: biri 2024-nji ýylyň fewralynda Türkiýä; beýlekisi aprel aýynda Köne-Ürgençden Özbegistana gitmek islediginde. Ikisi hem bu karara şikaýat etdiler, her ikiside gitmeginiň gadagan edilendigini tassyklaýan, ýöne sebäbini düşündirmeýän Migrasiýa gullugyndan resmi taýdan jogap aldy. Hamida, bunuň alyp barýan işi üçin jeza hökmünde edilendigine ynanýar.
Aýal-gyzlar migrasiýa gullugy bilen gadagançylygyň sebäplerini düşünüşjek bolup baranlarynda, üçünji aýal doganynyň hem syýahat etmäge rugsat berilmedikleriň “gara sanawynda” bardygyny bildiler. Resmiler duýduryş berdiler: "Ol hatda gitmäge synanyşmasyn hem".
Adam hukuklary boýunça Türkmen Helsinki gaznasy.
