Geçen hepdäniň ahyrynda Türkmenistandan raýat aktiwisti Ogulsapar Myradowanyň türkmen türmesinde ölendigini habar berdi. Ol, Aşgabadyň beýleki ýaşaýjylary ýaly, içalyçylykda we döwlet agdarylyşygy taýýarlamakda aýyplanyp şu ýylyň iýun aýynda tussag edildi, ýöne 25-nji awgustda kazyýetiň kararyna görä, ýarag saklamak we geçirmekde bikanun aýyplanyp, alty ýyl azatlykdan mahrum edildi.
Halkara adam hukuklary guramasy Türkmen Helsinki gaznasy öz maglumat çeşmelerine salgylanyp, derňew wagtynda Myradowanyň psihotropiki dermanlary ulanmak bilen psihologiki basyşa sezewar edilendigini habar berdi.
Birnäçe wagt bäri türmedäki ýagdaýy barada hiç zat bilinmedi, garyndaşlaryna baryp görmek gadagan edildi, ýöne soň Myradowanyň çagalary onuň türmede ölendigini bildiler. Merhumyň jesedini gözden geçirip, morgdan almagy başardylar.
Helsinki Adam Hukuklary Federasiýasynyň başlygy Aeron Rodesiň sözlerine görä, Azatlyk radiosy we Türkmen Helsinki gaznasy bilen hyzmatdaşlyk eden öňki žurnalistiň zorlukly ölendigine ynanmaga ähli esaslar bar. Ynsan hukuklaryny goraýjylaryň pikiriçe, gözden geçirilişde kellede agyr ýarasy tapyldy we boýnunda bogulma häsiýetleri bar.
"NW" habarçysy ýekşenbe güni O. Myradowanyň ölümi bilen baglanyşykly käbir maglumatlary tapmagy başardy. Türkmenistanyň hukuk goraýjy edaralarynyň çeşmesiniň habarçysyna habar berşi ýaly 10-njy sentýabr gijesinde žurnalistiň jesedi Aşgabat morgyna äkidildi. Şäher kazyýet ekspertizasy býurosynyň patology, hukuk goraýjy edaralaryň wekilleriniň gatnaşmagynda diňe 12-nji sentýabrda jesedi kesdi. Netijelere görä degişli akt düzüldi. Häkimiýetler jesedi merhumyň maşgalasyna 14-nji sentýabrda bermek kararyna geldi. Çeşme, jesediň kellesinde uly ýaranyň tapylandygyny, gyrasynyň öň tarapyna ýetendigini tassyklaýar. Jeset kesilmesine gatnaşanlaryň biri gan aýlanyşyň içki organlarda, esasanam bagyrda we çep böwrekde hasaba alnandygyny öňe sürýär. Hünärmeniň pikiriçe, ölümiň netijesi kelläniň ýokarsyna we arkasyna urlan zarbalar bilen baglanyşyklydyr. Ölüm, pidanyň üstüne ýedi-on günüň içinde bolup biler. Esgerler jesedi Owadan-Depe türmesinden morga getirdiler. Hukuk goraýjy edaranyň işgäriniň pikiriçe, bu kanun açylan ähli faktlary görkezýän düzüldi, ýöne çeşme resminamanyň soň üýtgedilip bilinjekdigini aradan aýyrmaýar, sebäbi kazyýet seljeriş býurosynyň başlygy howpsuzlyk güýçleri bilen ylalaşandan soň, düzedip bilerdi. Bu onuň ygtyýaryndadyr.
Mundan başga-da, Ogulsapar Myradowanyň ýoldaşy NW habarçysyna:
OM: Ol ýenjildi, gynaldy, mümkin we mümkin däl zatlaryň hemmesi ondan soraldy. Derňew geçirilende, tanyşlarymyň üsti bilen oňa bellik berdim, ol diňe "Çydap bilemok" sözleri bilen jogap berdi. Onuň ölümi hakda eşidenimde, garyndaşlarymy çagyryp başladym, ýöne diňe goňşularymyň ýanyna bardym, olar hakda hiç zat aýdylmazlygyny islediler, sebäbi hukuk goraýjy edaralaryň işgärleri olaryň ýanyna gelip, ykbaly bilen gyzyklanýanlaryň hemmesi hakda habar berilmegini islediler.
Mundan başga-da, respublikanyň Içeri işler ministrliginiň düzediş işleri bölüminiň ýokary derejeli işgäri NW habarçymyz Oraz Saryýewe ulgam işgärlerine ýokardan "täze gelen tussaglary wagtlaýyn tussaghanalarda, kazyýetden öňki tussaghanalarda, koloniýalarda we türmelerde aç-açan görüşmezlik" tabşyryldy. Nirä gelendiklerine derrew düşünsinler diýip olary taýak bilen urýarlar, üstlerine itleri küşgürýärler. Mundan başga-da, Milli howpsuzlyk ministrliginiň kazyýetden öňki tussaghanasyndan el ýatakda tussag gelýär. Şahsy iş dosýalara gyzyl zolak goýulsa, ýagny döwlete garşy jenaýatlar baradaky maddalara laýyklykda geçen adamlar, olara aýratyn howp abanýar we administrasiýa bilen hyzmatdaşlyk edýän hemişe "ýoldaş" öýjükli kärdeşini alýarlar. Bu çeşmä görä, Myradowanyň mysaly aýzberg ýaly. Ol sütemlere çydap bilmedi bolsa gerek we öldü.
W.Wolkow, O.Saryýew.
"Doýçe welle"
