Uzak ýyllap daşary ýurda syýahat etmegi gadagan edilen meşhur türkmen atçysy, 64 ýaşly Geldi Kärizow 14-nji sentýabrda duşenbe güni garaşylmadyk ýagdaýda Moskwa uçup bildi.
“Memorial” Adam Hukuklary Merkeziniň habar berşi ýaly, şenbe güni Milli Howpsuzlyk Ministrliginiň ýolbaşçylaryndan biri ýanyna çagyrdy we Kärizowyň Russiýa aýalynyň ýanyna baryp biljekdigini aýtdy. Şol bir wagtyň özünde, goşa rus-türkmen raýatlygy bolan 14 ýaşly gyzy Sofiýa we aýalynyň aýal dogany Ýelena Serebrýannik MHM-iň gözegçiligi astynda Aşgabatda galmaly.
Türkmen häkimiýetleri bu karary Warşawada her ýyl ÝHHG-nyň adam ölçegleri ýygnagynyň öňüsyrasynda kabul etdi, şol döwürde birnäçe ýurtdan hökümete degişli bolmadyk guramalar brifing geçirýärler, esasy mowzuklaryndan biri bolsa Türkmenistandan çykmak azatlygy.
Türkmenistanyň milli nyşanyna öwrülen Ahal-Teke atlarynyň sanyny dikeltmekde möhüm rol oýnan Kärizowyň Saparmyrat Nyýazowyň döwründe esassyz jenaýat jogapkärçiligine çekilendigini ýadymyza salalyň. Ol 5,5 ýyldan gowrak türmede oturdy, bir bölegini Aşgabat şäheriniň golaýyndaky gizlin türmede, daşarky dünýä bilen aragatnaşyk saklamak hukugyndan mahrum edilip geçirdi. 2007-nji ýylyň oktýabr aýynda Kärizow amnistiýa esasynda boşadyldy. Birnäçe ýyldan soň maşgalasynyň ähli emlägi konfiskasiýa edildi, öýi ýykyldy we häkimiýetler hiç hili öwezini dolmak üçin töleg bermekden ýüz öwürdiler. Ynsan hukuklaryny goraýjy guramalar howpsuzlyk gullugynyň yzygiderli basyşy astynda durýan Kärizowyň saglygy barada alada bildirýärler.
2014-nji ýylyň dekabrynda Kärizowa, gyzyna, aýalyna we aýal doganyna Aşgabatdan Moskwa uçuşa münmäge rugsat berilmedi. Soňra, migrasiýa gullugyna şikaýat edilenden soň, maşgala agzalarynyň (Russiýanyň raýatlary) syýahat etmegine girizilen gadaganlyk ýatyryldy, ýöne Kärizowyň özi gitmegi gadagan edilenleriň sanawynda galdy. 2015-nji ýylyň iýul-awgust aýlarynda Kärizow maşgalasyna edilýän basyş güýçlendi. 5-nji awgustda, Aşgabatda gyzy we daýysynyň janyna synanyşyk edildi, polisiýa derňemekden ýüz öwürdi we şol gün Kärizowyň özüne Russiýa uçmaga rugsat berildi.
