Deputatlara dalaşgärleri saýlamak kampaniýasy ýuwaşlyk bilen alnyp barylýar, saýlawdan öňki tolgunma ýok, ýerli ilat dalaşgärler bilen kän tanyş däl we şonuň üçin ýakyn wagtda geçiriljek ses berişlige gyzyklanma bildirýärler diýip, NBCA synçylary bellediler.
3-nji noýabrda Türkmenistanyň hökümet habar gullugy (TDH) Mejlisiň deputatlaryna 2008-nji ýylyň 14-nji dekabrynda geçiriljek 288 dalaşgäriň hasaba alnandygyny habar berdi. Olardan 125 adam milli mejlise saýlanar.
Resmi maglumatlara görä, häzirki wagtda saýlawdan öňki kampaniýa we ýerli derejedäki saýlawçylar bilen giňişleýin düşündiriş işleri alnyp barylýar we dalaşgärleriň orunbasarlarynyň ilat bilen duşuşyklary guralýar.
Hökümet metbugatynyň pikiriçe, saýlaw kampaniýasynyň häsiýetli aýratynlygy “giň goşmaçalyk, takyklyk we aç-açanlyk, şeýle hem ilatyň ýokary raýat işjeňligi”.
Muňa garamazdan, NBCA-nyň Türkmenistanyň içindäki synçylary şäherleriň we obalaryň köçelerinde dalaşgärler barada habar berýän afişalaryň ýa-da broşýuralaryň ýokdugyny, türkmen metbugatynyň bolsa ýakyn wagtda geçiriljek saýlawlar barada diňe umumy sözlemlerde habar berýändiklerini bellediler; dalaşgärleriň özleri hakynda däl-de, GDA ýurtlaryndan synçylaryň we beýleki halkara guramalarynyň wekilleriniň saýlawlaryna gatnaşmak barada has köp gürlediler.
Bilermenler parlamente dalaşgärler barada jikme-jik maglumatlaryň diňe ýerli ýaşaýjylaryň seýrek gidýän saýlaw uçastoklarynda bardygyny we dalaşgärler bilen az duşuşygyň diňe hökümet guramalarynda we edaralarynda geçirilýändigini düşündirýärler.
Şeýle-de bolsa, bu ýygnaklar resmi häsiýet daşaýar.
Ýurduň demirgazygyndaky Daşoguz welaýatyndaky mekdepleriň biriniň mugallymy, sapak wagtynda mekdebiň müdiriniň dalaşgär bilen duşuşyga ähli mugallymlary iberendigini we "söhbetdeşlik gyzykly bolar" diýip, hemmelere taýyn sorag bermäge borçlydygyny aýtdy.
Emma garaşylmadyk waka boldy. Mugallym gülüp: "Bir mugallym meýilleşdirilmedik sorag berdi, dalaşgär aljyrady, näme jogap berjegini bilenokdy, ýanyndaky adamlara tarap öwrülip başlady we ýygnak derrew togtadyldy" -diýdi.
NBCA bilen geçirilen söhbetdeşler saýlaw kanunçylygynyň talaplaryna laýyklykda dalaşgärleriň saýlawdan öňki ýygnaklarynyň kiçi etraplarda, şäherleriň ýaşaýyş ýerlerinde we beýleki ilatly ýerlerde geçirilmeýändigini bellediler.
"Ilat jemgyýetçilik durmuşyndan üzňe, hiç kim biziň bilen duşuşmaýar" -diýip, ýerli bazarlaryň birinde derman satýan bir aýal gaharlanýar.
Aşgabatdaky metbugat hünärmeni häkimliklere (ýerli dolandyryş edarasyna) jaň etdi we geljekde Mejlisde öz etrabyna wekilçilik etjek bellige alnan dalaşgärler bilen nirede we haçan duşuşyp biljekdigini sorady.
Emma, soragyna giňişleýin jogap alyp bilmedi. Häkimlik dalaşgärler bilen 14-nji dekabrda, saýlaw güni tanyşmagy maslahat berdi, sebäbi saýlaw meýdançalarynda terjimehallary ýazylan afişalar asylýar.
"14-nji dekabrda bu ýere geliň we halaýanlaryňyza ses beriň" -diýip häkimlik işgäri maslahat berdi.
NBCA synçylary, ýerli saýlawlaryň häzirki saýlaw kampaniýasyna az täsir bildirýändiklerini, sebäbi öňki saýlawlaryň tejribesi, öňegidişlik häkimiýetler tarapyndan berk gözegçilik astynda saklananda, adamlara saýlaw prosesine işjeň gatnaşmak islemezligi we ynamsyzlygy döretdi.
‘Dalaşgärimi bilemok we bilesim gelenok, sebäbi hiç zat oňa bagly bolmaz, “ýokarda” näme diýseler şol bolar” -diýip, öňki saýlawlaryň dowamynda saýlaw toparyna agza bolup işlän rus dili mugallymy aýdýar.
Onuň pikiriçe, saýlawdan öňki kampaniýa häzirki saýlaw kampaniýasyna baha bermek däl, bu, Prezident Gurbanguly Berdimuhammedowyň aýdyşy ýaly, "demokratiýalaşma ruhunda" geçmeli.
"Türkmenistanda demokratik saýlawlary geçirmek üçin entek hiç hili şert döredilmedi, şonuň üçin işjeň kampaniýa we saýlawdan öňki hakyky göreşe garaşmak sadalyk"- diýip ol aýdýar.
NBCA
