Entek tassyklanmadyk habarlara görä, türkmen häkimiýetleri türme ulgamynda we ilatyň hereketine gözegçilik etmekde birnäçe üýtgeşme girizipdir. Hünärmenler bu meselede türkmen diktatory bilen baglanyşykly dolandyryş ulgamynyň eýýäm döwülýändigini we demokratik özgertmelere kem-kemden üýtgeşmäniň gutulgysyzdygyny bellediler.
Geçen hepdeden bäri Türkmenistandan gelen habarlar köpleri geň galdyryp başlady. 31-nji ýanwarda, Daşoguz kazyýet zalynda bir ýarym aý öň tussag edilen daşky gurşawy goraýjy Andreý Zatoka şertli ýagdaýda tussaglykdan boşadyldy. Bir gün soň häkimiýetleriň premýer-ministriň öňki orunbasary Ýolly Gurbanmyradowy boşadyp, ony öý tussaglygynda saklaýandygy barada resmi däl habar geldi.
Beýleki bir maglumata görä, “Doýçe Welle”-den habar berişlerine görä, häkimiýetler Owadandepe türmesini söküp başlapdyrlar we syýasy tussaglaryň işlerine gaýtadan garamak we köpleriň jezasyny ýeňilleşdirmek üçin beýleki türmelere geçirilipdir.
Häkimiýetleriň tussaglara garşy käbir çäreleri görmek isleýändigi baradaky myş-myşlar eýýäm tussag edilen ýerlerde ýaýrady. Syýasy tussaglaryň biriniň garyndaşy NBCA-a tussag edilen adamsyny soňky gezek baryp görýändigini we ýakyn wagtda boşadyljakdygyny aýtdy.
Şol bir wagtyň özünde, NBCA çeşmeleri migrasiýa gullugynyň işgärlerine salgylanyp, ýörite hyzmatlaryň ýakyn wagtda gadagan edilen, “ygtybarsyz” türkmen raýatlarynyň 30 müňe golaý adyny öz içine alýan “gara sanawlary” ýatyrmagyna, ýurtda gözegçilik gowşar we ähtimal, daşary ýurda gitmäge rugsat berler diýip garaşylýandygyny habar berdiler.
NBCA teswirçileriniň pikiriçe, soňky günlerde alnan maglumatlar tassyklanan bolsa, Türkmenistanyň täze ýolbaşçylygynyň liberallaşdyrmak ugrunda ilkinji ädimlerini ädip başlandygyny çaklap bileris.
Olaryň pikiriçe, häkimiýetler tarapyndan şeýle ädimler saýlawdan öňki ýagdaýyň fonunda, şeýle hem halkara jemgyýetçiliginiň artýan basyşy sebäpli düşnükli, Türkmenistanyň täze hökümetiniň merhum Saparmyrat Nyýazowyň döwründe bolup geçen zatlaryň köpüsini düýpgöter üýtgetmelidigine ynanýar.
Mundan başga-da, Nyýazowyň döwründe hemme zadyň bir adamyň daşyndan aýlanýan özboluşly güýç ulgamynyň döredilmegi hem möhüm rol oýnaýar. NBCA-nyň Türkmenistan boýunça hünärmeni Mars Saryýewiň pikiriçe, Nyýazowyň ölümi bilen "hemme zat dargap başlaýar we onuň topary bu ulgamy güýç bilen saklap bilmez, kem-kemden demokratik reformalary kabul etmäge mejbur bolarlar".
NBCA Türkmenistan hünärmeni Mars Saryýew: "Şeýle ädimler manyly we gutulgysyz; häkimiýetler kem-kemden gowşaýar we aýratyn howply däl adamlary türmeden boşadar".
Türkmen Helsinki gaznasynyň lideri Täjigül Begmedowanyň pikiriçe, bularyň hemmesi dogry bolsa, bu "özboluşly eglişik".
“Erkinlikden mahrum edilen ýerlerde we ýapyk psihiatrik hassahanalarda adam hukuklarynyň çynlakaý bozulýandygy barada gaty köp subutnama bar. Halkara jemgyýetçiliginiň Halkara Gyzyl Haç guramasynyň ýurda girmegine rugsat bermek baradaky yzygiderli ünsüni we çagyryşlaryny göz öňünde tutup, belki-de täze hökümet şuňa meňzeş kararda durdular"-diýdi Begmedowa.
NBCA
