Adam hukuklary boýunça Türkmen Helsinki gaznasy Nyýazowyň ýurtda wiza meselesiniň ýokdugyny aýdýan resmi sözlerine şübhe döredýän hasabat aldy.

Türkmenistanyň ýaşaýjysy, maşgalasynyň garyndaşyna çakylyk ibermek synanyşygynyň oňyn netije bermändigini aýtdy. Ýanwar-fewral aýlarynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň konsullyk bölümine birnäçe gezek baryp, uzyn nobatlarda durdular. Geçen hepde Daşary işler ministrliginiň bir işgäri, ähli ýazgylary gözden geçirenden we pasport maglumatlaryny kompýuter bilen barlandan soň: "Sizi ret etdiler" diýip jogap berdi. Emma ýüz öwürmegiň sebäbini ýazmaça düşündiriş ýa-da anyklaýyş berilmedi. Daşary işler ministrligi olara gaharlanmazlygy, bu hakykat bilen ylalaşmagy maslahat berdi.

Howpsuzlyk sebäpli familiýasyny, adyny, jynsyny, milletini, bu adamlaryň maşgala degişliligini we ýakyn garyndaşlaryna garaşýan ýurduny görkezip bilmeris. Bu maglumatlaryň hemmesi bar we adynyň aýdylmazlygy şerti bilen halkara guramalaryna iberip bileris.

Aşgabadyň ýaşaýjylaryndan Daşoguza gitmek üçin ýakyn garyndaşlarynyň bu şäherde ýaşaýandygyna garamazdan rugsat alyp bilmeýän ýene iki habar gelip gowuşdy. Bu ýagdaýda, häkimlikleriň we içerki işler bölüminiň işgärleri bu ýüz öwürmegiň sebäbini düşündirmediler.

Türkmen häkimiýetleriniň daşary ýurtdaky wizalary we Türkmenistana diňe bir oppozisiýanyň, dissidentleriň, raýat jemgyýetiniň aktiwistleriniň garyndaşlaryna däl-de, eýsem syýasatdan daşda we kazyýet jogapkärçiligine çekilmedik ýönekeý raýatlara degişlidigini hem bellemelidiris.

Daşary işler ministrliginiň bir çeşmesiniň aýtmagyna görä, Türkmenistanyň raýatynyň daşary ýurtlarda garyndaşlary ýa-da tanyşlary bar bolsa, adatça Nyýazow rejimine şübheli adamlar hökmünde sanawa alynýar. Onuň pikiriçe, bu tejribe 1998-nji ýyldan başlaýar we häzirki wagtda doly güýjünde işleýär.

Habarçymyzyň pikirine görä, hakykatdanam gümrük postlarynyň içerki zolaklarynda ýurtdan çykmagy gadagan edilen adamlaryň sanawy bar. Umuman aýdanyňda, türkmenleriň wiza bökdençligi ýurduň häkimiýetleriniň raýatlaryň erkin hereket etmek hukugyny düýpgöter gowulaşdyrmak niýetiniň ýokdugyny görkezýär.

Adam hukuklary boýunça Türkmen Helsinki gaznasy.