2005-nji ýylyň 3-nji martynda tanymal türkmen ýazyjysy Rahym Esenow, zähmet weterany hökmünde degişli bolan Russiýanyň keselhanalarynyň birinde hemmetaraplaýyn gözden geçirmek we bejergi almak üçin Moskwa uçmalydy. (Esenowyň goşa raýatlygy bar: Türkmenistan we Russiýa.)
Rahym Esenowyň yzarlanmagynyň 2004-nji ýylyň başynda başlandygyny ýadyňyzdan çykarmaň. (2004-nji ýylyň 27-nji fewralyndaky THF press-relizine serediň) haçan-da häkimiýetler respublika Hindistan hakda "Täçli gezelenç" atly orta asyr romany ýazyp ony bikanun getirmekde aýyplanyp, Türkmenistanyň Jenaýat kodeksiniň 177-nji maddasyna laýyklykda "sosial, etnik we dini ýigrenji öjükdirmek" bilen günäkärlediler. 27-nji fewral, 2004-nji ýyl Ýörite hyzmat işgärleri ýürek keselinden ejir çeken R. Esenowy keselhananyň reanimasiýa bölüminden Milli Howpsuzlyk Ministrliginiň (MNB) tussaglykdan öňki tussaghanasyna alyp gitdiler. Bu waka daşary ýurtlarda giňden tanalandan soň, häkimiýetler R. Esenowy boşatmaga mejbur boldular. Netijede, “Täçli gezelenç” kitabynyň 800 nusgasy awtordan alnyp, ýok edildi. Esenow muny wandalizm diýip atlandyrdy.
Geçen ýyldan bäri Rahym Esenow syýahat gadagançylygyna gol çekdi we şu wagta çenli Milli Howpsuzlyk Ministrligine we Türkmenistanyň Baş prokuraturasyna syýahat gadagançylygyny aýyrmak islegi bilen birnäçe gezek ýüz tutdy. Ol hatlarynyň hiç birine resmi jogap alyp bilmedi, ýöne "wagtal-wagtal ýörite hyzmatlar onuň bilen öňüni alyş gepleşikleri geçirýär".
Rahym Esenow Milli howpsuzlyk ministrligine we Baş prokuratura 3-nji martda Moskwada bejergi almak üçin gitmek niýeti barada duýduryş berdi. Şondan soň Esenow ozal kazyýet işini açan MNB derňewçisi Sähetmyradowyň ýanyna Çärjewe çagyryldy. Sähetmyradow ýazyjynyň Türkmenistany terk etmegini gadagan etdi we "Esenowyň kazyýet işini" açyp biljekdigini aýdyp, haýbat atdy, sebäbi iş asla ýapylmady, diňe togtadyldy. Esenowyň giýewisi Igor Kaprielow hem geçen ýyl gaty yzarlamalara sezewar edilipdi we şertli 5 ýyl azatlykdan mahrum edilipdi, we bu ýyl her şenbe güni polisiýa bölümine baryp, özüni görkezmäge mejbur boldy.
Rahym Esenow: “Indi lukmanlar ýöriteleşdirilen kardiologiýa bölüminde giňişleýin gözden geçirilmegi we bejergi almagy maslahat berýärler. Geçen ýyl reanimasiýadan türmä äkidilenden soň, türkmen lukmanlarynda ynamym galmady. Mundan başga-da, indi (sebitlerdäki hassahanalaryň ýapyljakdygy barada ýanwar aýy yglan edilenden soň - THF belligine serediň), paýtagtyň hassahanalarynda, 10 günlük bejergiden soň, saglyk ýagdaýyna garamazdan näsag hökman çykarylar. Hawa, bejergi köp pul talap edýär. ” Esenow Russiýanyň raýaty we weterany hökmünde iň gowy rus klinikalarynyň birinde mugt hassahana we bejergi almaga haklydyr. Şonuň üçin Esenowyň ýurtdan çykmagy gadagan etmegi, has täsirli we kabul ederlikli bejergi hukugynyň bozulmagydyr.
Beýleki gün Rahym Esenow Russiýa Federasiýasynyň Türkmenistandaky ilçihanasyna çagyryldy we Russiýa Federasiýasynyň Daşary işler ministri Sergeý Lawrowyň R. Esenowyň ýagdaýy barada belligini Türkmenistanyň Russiýadaky ilçisi Halmyrat Aganowa gowşurylandygy habar berildi.
Türkmen Helsinki gaznasy halkara guramalaryny dissidentleriň we häkimiýetler tarapyndan başgaça pikirlenýänler hasaplaýan adamlar tarapyndan dowam etdirilýän yzarlamalara üns bermäge çagyrýar.
Adam hukuklary boýunça Türkmen Helsinki gaznasy.
