Türkmenistanyň prezidenti S.Nyýazow hukuk goraýjy ulgamda üýtgeşmeleri amala aşyrmagyny dowam etdirýär. Ilki bilen işgärleriň arasynda işgärleri arassalamak geçirildi, bu ilki bilen prokuratura täsir etdi, soň bolsa döwlet baştutany Içeri işler ministrliginiň ygtyýarlyklaryny ep-esli giňeldýän respublikan polisiýa baradaky kanuna gol çekdi.
Hususan-da, "NW"-niň habarçysy Oraz Saryýewiň pikiriçe, häzirki wagtda islendik derejedäki polisiýa işgärleri Türkmenistanyň çägindäki islendik adamy öňküsi ýaly häkimlik kanuny komissiýasynyň rugsady bolmazdan tussag etmek we polisiýa bölümine eltmek we kabul ediş merkezinde üç güne çenli ýöne polisiýanyň özleri üçin zerur ýaly görünýänçä saklamaga haklydyr. Munuň üçin, mysal üçin, resmi däl çeşmelere we häkimiýetlere diňe häkimliklere habar bermek üçin tussag edilmegiň zerurdygyny öňe sürýän hasabat ýazmak ýeterlikdir.
Indi, prokuraturanyň rugsady bolmazdan, polisiýa neşekeşlikde, arakhorlukda ýa-da akyl hassalygynda güman edilýän adamlaryň öýlerine gelip, olary bölüme äkidip, boşadylmagy barada polisiýa karar berýänçä zähmet bejeriş klinikalaryna ýa-da psihiatrik keselhanalara iberip biler. Ozallar, häkimlikleriň kanuny komissiýasynyň rugsady bolmazdan beýle hereketler kanuny taýdan mümkin däldi, indi bolsa häkimiýetlere hasabat ýeterlik.
NW habarçysynyň sözlerine görä, Türkmenbaşy hukuk ulgamyndaky bu üýtgeşmeleri aklap, jenaýat we neşekeşlige garşy göreş býurokratik yza çekilmezden amala aşyrylyp bilinjekdigini aýdypdyr. Öz gezeginde tanymal Aşgabat aklawçylaryndan biri habarçymyza beren interwýusynda täze kanuny düzgüniň Türkmenistanyň ýolbaşçylarynyň dünýä jemgyýetçiligine beren halkara ülňülerine ters gelýändigini aýtdy. Bu düzgün, mysal üçin Sowet döwründe hereket eden polisiýanyň hukuklary we borçlary baradaky kanuna garanyňda, raýatlar babatynda has repressiw. Sözlerini tassyklamak üçin bu çeşme kanunyň bir maddasyna salgylandy, oňa laýyklykda pes derejeli polisiýa işgäri bu görkezmäniň kanunylygyny seljermezden ýokary derejeli ýolbaşçynyň görkezmelerini şübhesiz ýerine ýetirmeli.
Türkmenistanyň hukuk guramalarynyň biriniň öňki işgäri NW bilen söhbetdeşlikde täze kanunyň halkara konwensiýalarynyň düzgünlerine laýyk gelmeýändigini aýtdy:
NN: Polisiýanyň ygtyýarlyklary öňem uly bolsa-da, belli bir derejede giňeldildi. Mysal üçin, indi Içeri işler ministrliginiň işgärleri jenaýatyň yzlaryny ýüze çykarmak maksady bilen jenaýat edilenden soň wakany gözden geçirmek baradaky kanunyň göz öňünde tutulmagy bilen öýlerde ýa-da hususy ulaglarda gözleg geçirip bilerler. Hasabatda gözlegiň däl-de, “obýektiň gözden geçirilmegi” bolandygyny düşündirmek ýeterlikdir. Ýagny, bir polisiýa işgär meniň öýüme girip ýa-da maşynymyň sütünini açyp, ýarag ýa-da neşe serişdesini goýup biler, men hiç zat edip bilmerin.
Mundan başga-da, çeşme kanuna gol çekmek bilen S.Nyýazowyň diňe bir Içeri işler ministrliginiň ygtyýarlyklaryny artdyrmak bilen çäklenmän, bu bölümiň we Milli howpsuzlyk ministrliginiň wezipeleriniň arasyndaky tapawudy güýçlendirmek üçin gidendigini belleýär. Şeýlelik bilen, Milli Howpsuzlyk Ministrligi döwlete garşy jenaýat işlerini dowam etdirer we Içeri işler ministrligi adama garşy jenaýatlar we ykdysady jenaýatlar bilen iş salyşar. Çeşme muny döwlet baştutanynyň Milli howpsuzlyk ministrligine bolan ynamyny ýitirendigi bilen baglanyşdyrýar.
W.Wolkow, O.Saryýew
"Doýçe Welle"
