Türkmenabat şäheriniň ýerli häkimýetleri ownuk telekeçiligi ösdürmek meselelerini pensionerleriň hasabyna çözmäge synanyşýar, olary zerur däl şertnama baglaşmaga we patent tölemäge mejbur edýär.
Pensiýa almak üçin ýüz tutjak Türkmenabadyň birnäçe ýaşaýjysy, öz isleglerine garşy telekeçi bolandyklaryny aýtdy. Ýekaterina Uwarowa, Kakabaý Orazow, Dmitriý Sleptsow we Maýagözel Durdyýewa bilen bolup geçen wakalar, işini gutaryp, mynasyp dynç almagy ýüregine düwen beýleki pensionerleriň hem başyna geldi.
Maglumatlaryna görä, şäheriň sosial üpjünçilik gullugy we salgyt gullugy öz aralarynda ylalaşyp, hususy telekeçiligiň ösüş depginini ýokarlandyrmak üçin hususy telekeçileriň sanyny köpeltmegiň özboluşly usulyny tapana meňzeýär.
Duzak hökmünde bu edaralar meýletin pensiýa ätiýaçlandyryşy barada şertnamanyň bardygyny ulanýarlar, bu resminama ýok bolsa pensiýa bermekden ýüz öwürýärler, pensiýa onsuz berlip bilinýändigi sebäpli 2006-njy ýylyň fewral aýynda kabul edilen Pensiýa baradaky Kanunyň bozulmagydyr. Durmuş üpjünçiligi ofisine pensiýa bellige almak üçin resminamalar bilen gelýärsiňiz diýeliň. Ilki bilen, potensial pensionerlerden meýletin pensiýa ätiýaçlandyryşy barada ylalaşygy barmy ýa-da ýokmy diýip soraýarlar. Ýok bolsa, beýle adam salgyt gullugyna iberilýär. Şol ýerde, betbagt pensioner hususy telekeçilik üçin şertnama baglaşmaga we 180,000 manat ýa-da täjirçilik nyrhy boýunça 9 dollar patent satyn almaga mejbur bolýar.
Esasan, pensionerler iň az iki aýlap şertnama baglaşýarlar. Diňe şondan soň, şol bir salgyt gullugynda bir adam, bikanun talap edilýän meýletin pensiýa ätiýaçlandyryşy barada şertnama baglaşmagy başarýar, ýerine ýetirilmegi üçin banka ýene iki göterim tölemeli bolarsyňyz. Diňe şondan soň arassa wyždan bilen şäher geňeşine baryp, hasaba alynmak we pensiýa almak üçin resminamalary tabşyryp bilersiňiz.
Şäheriň sosial üpjünçilik gullugy bilen salgyt gullugynyň arasynda "eliňizi ýuwmak" ýörelgesine laýyklykda bir gurama beýlekisine dostlukly kömek edeninde ajaýyp raýdaşlyk bar.
Mundan başga-da, döwlet edaralary tarapyndan pensiýa almagy kynlaşdyrmak ýa-da göwrümini azaltmak üçin beýleki usullar ulanylýar. Şeýlelik bilen, Pensiýa baradaky täze kanuna laýyklykda, 1998-nji ýyla çenli umumy iş tejribesi bolmadyk raýatlar - erkekler üçin 25 ýyl, aýallar üçin 20 ýyl - olar pensiýadan doly mahrum.
Ýa-da başga bir zat. 2006-njy ýyldan başlap, bir kärhanada 10 ýyl üznüksiz hyzmat etmek üçin sosial üpjünçilik gullugyna aýlyk haklary barada maglumat bermeli. Ondan öň 5 ýyl, hatda has ir - 2 ýyl şahadatnama tabşyrmalydy. Häzirki işsizlik derejesi bilen, iş kitabynda bu maglumatlary az adam alýar.
Pensionerleriň hukuklarynyň bu bozulmagy, býurokratik enjamyň özdiýenli maksatlary üçin edilýär. Ýerli synçylaryň pikiriçe, bu çäreler köplenç Aşgabatdaky merkezi häkimiýetleri we oňat netije gazanmak isleýän we döwlet býudjetini tygşytlamak isleýän ýurduň prezidentiniň göwnünden turmaga gönükdirilendir.
Uruş we Parahatçylyk instituty.
