28-nji iýulda raýat aktiwisti, "Azatlyk" radiosynyň türkmen gullugynyň adatdan daşary we “Türkmenistanyň alternatiw habarlary” taslamasynyň habarçysy Balkanabat şäherinde ýaşaýan Saparmämmet Nepesgulyýewiň tussag edilendigi belli boldy.
Ol şu ýylyň ýazyndan bäri ANT-iň redaksiýalary bilen hyzmatdaşlyk edip, aýlanyp geçip bolmajak hakykatyň wideo we surat subutnamalaryny iberdi.
Maglumatlarymyza görä, Saparmämmet 7-nji iýulda Türkmenbaşy şäherinde, Awazadan öýüne gaýdyp barýarka, geljekki hasabatlary, şol sanda surat hasabatlary üçin maglumat ýygnaýarka tussag edilipdi. Otly gitmezinden birnäçe sagat öň garyndaşlary bilen habarlaşyp, 16:00-da Balkanabat şäherine geljekdigini, ýöne bu aralykda deňize suwa gitjekdigini aýtdy. Şondan soň onuň bilen baglanyşyk kesildi we telefon öçürildi. Saparmämmet ertesi gün hem, onuň ertesindäki gün hem öýüne gaýdyp barmady. Türkmenbaşydaky demir ýol menziliniň golaýyndaky Hazar myhmanhanasynda galandygy mälimdir.
Birnäçe günden soň garyndaşlary ýitirim bolandygy barada Balkanabat polisiýa bölümine arza berdiler. Polisiýa onuň gark bolmagynyň mümkindigini öňe sürdi we Türkmenbaşydaky morg bilen habarlaşdy, ýöne ol ýerde ýokdugyny aýtdylar.
Uzak wagt gözlegden soň, garyndaşlary Saparmämmediň diridigini we Akdaş obasyndaky türmededigini bildiler. Maşgalasyna “neşe maddalaryny öz içine alýan” (ähtimal Tramadol) dermanlar bilen tussag edilendigi we “ýakyn wagtda kazyýet işiniň geçiriljekdigi we türmä basyljakdygy” habar berildi.
Garyndaşlary ony Akdaşda görmäge synanyşdylar, ýöne olara rugsat berilmedi. Saparmämmediň gynalýandygy barada gorkular bar. Oňa aklawçy hem berilmedi. —— Saparmämmet Nepesgulyýewiç Nepesgulyýew ozal hukuk goraýjy edaralaryň nukdaýnazaryndan düşmeýärdi. Iki ýyl çemesi öň, ýurduň prezidenti Gurbanguly Berdimuhammedowyň Balkan welaýatyna eden sapary wagtynda S. Nepesgulyýew afişa bilen köçä çykdy we şeýlelik bilen döwlet baştutanynyň ünsüni Nepesgulyýewiň aşpez kömekçisi bolup işleýän “Damak” kärhanasyndan bikanun işden çykarylandygyna çekmek isledi.
Bu wakadan öň birnäçe ýyl bäri bikanun işden çykarylmagyna nägilelik bildirip, ähli mümkin bolan ýolbaşçylara ýüz tutupdy. (ANT-nyň redaksiýasynda Balkan welaýat prokuraturasyndan, Baş prokuraturadan we Türkmenistanyň Ýokary kazyýetinden oňa jogaplaryň nusgalary bar). Bu ýekeje protestiň netijesinde S. Nepesgulyýew zor bilen psihiatrik keselhana ýerleşdirildi we güýçli psihotrop dermanlary berildi. Saparmämmediň pikiriçe, hassahanadan çykansoň, uzak wagtlap hiç zady ýatda saklap bilmedi ...
S. Nepesgulyýew Russiýa Federasiýasynyň raýatydy, ýöne näbelli sebäplere görä ol ondan mahrum edildi. Mundan başga-da, ol wagt Türkmenistanyň raýaty däldi we bolmandy, ýöne şonda-da maşgalasy bilen Balkanabatda: 211-nji blok, 30-njy jaý, 23-nji otagda ýaşaýan salgysynda hasapda durýardy. Aslynda Saparmämmedi gorajak adam ýok; ol islendik bir ýurduň raýaty däl.
Hiç ýerde işe alynmaýandygy sebäpli köp ýyllap işsiz bolansoň, ýakynda “Azatlyk” radiosynyň türkmen gullugy bilen erkin işe başlady. Hyzmatyň ýolbaşçylaryna Saparmämmet Nepesgulyýewiň tussag edilendigi barada habar berildi. ANT-nyň redaksiýasy halkara adam hukuklary guramalaryna we gatnaşyklary bolan birnäçe Günbatar ýurtlarynyň hökümetlerine raýat aktiwistine Türkmenistanda näme bolandygyny habar berdi. Dermanlaryň bilkastlaýyn goýulandygyna ynanýarys, ol hatda çilim çekmeýär, neşe serişdelerini ulanmaga ýa-da ýaýratmaga aňyrda dursun; Saparmämmediň gözegçilik astyndadygy we tussag edilmeginiň öňünden meýilleşdirilendigi barada çaklama bar. Öý telefonynyň birnäçe ýyllap doly diňlenendigi gytaklaýyn subut edilýär.
Türkmenistanda geçirilen kazyýet işi höküm çykarylan jenaýat işiniň garşysyna çykmagyň mümkin däldigini we Saparmämmediň günäkärlenip bilinjek neşe maddalary bilen baglanyşykly amnistiýanyň ýa-da günäsiniň geçilmejekdigini görkezýär.
ANT-nyň redaktorlary halkara guramalaryna we demokratik ýurtlaryň hökümetlerine S. Nepesgulyýewi gorap çykyş etmek we aslynda işjeň raýat pozisiýasy üçin galp aýyplamalar bilen garaşylýan kazyýet işiniň öňüni almak üçin ýüz tutýarlar.
