Ombudsmen we milli adam hukuklary guramalary.
Bu mesele Warşawanyň ýygnaklarynda birnäçe ýyl bäri ara alnyp maslahatlaşylýar, we beýleki ýurtlardan gelen ombudsmenleriň şeýle ýygnaklara nähili gatnaşýandyklaryny, adam hukuklaryny goraýjylaryny diňleýändiklerini ak göriplik bilen synlamagy dowam etdirýäris, sözleri bilen razylaşyň ýa-da ylalaşmaň, jedel, çekişme bar. Olaryň aýdyşy ýaly hakykat jedelde döreýär.
Indi Türkmenistany alalyň. Diňe geçen ýyl, ilkinji gezek soňky ýyllarda Türkmenistanyň ÝHHG-däki öňki ilçisi Wladimir Kadyrow gatnaşdy. Mundan başga-da, ýygnakdan soň düşündiriş bermezden işden aýryldy. Türkmen aktiwistlerine bu ýygnaga gatnaşmaga rugsat berilmegine üns bermedigi we gaharly däldigi sebäpli işinden boşadyldygy ak gün ýaly düşnüklüdi. Aktiwistlere girmäge rugsat berildi we beýleki ştatlaryň wekilleri, şeýle hem Kadyrowyň özi bilen duşuşdy. Türkmen adam hukuklary aktiwistleri bilen bir stolda oturdy. Bu bolsa, türkmen diktaturasynyň şertlerinde aýylganç.
Demokratiýa we Adam Hukuklary Institutynyň türkmen müdiriniň raýatlaryň konstitusion hukuklary dikeltmek synanyşyklaryna oňyn täsir görkezmegini arzuw edip bolar. Sebäbi bir wezipeli adamyň Türkmenistanda raýatlara bermek isleýän islendik kömegi- gapma-garşylyklar bilen garşylaşýar. Resmiler öz wezipelerini yhlas bilen saklaýarlar. Türkmenleriň adam hukuklaryny goraýjylarynyň Ombudsmen bilen bir stolda oturyp biljekdigi barada sorag ýok.
Türkmenlerde bir nakyl bar: gelniňiz düşüner ýaly gyzyňyzy masgaralaň. Türkmen häkimiýetleriniň 19-njy iýunda Ýewropa deputatlarynyň gelmeginiň öňüsyrasynda içalyçylyk we jemgyýeti durnuksyzlaşdyrmak synanyşyklary barada görkezişine başlamagy hiç zat däldi. Bu ýagdaýda ýüz töweregi raýat aktiwistiniň Milli howpsuzlyk ministrligine çagyrylandygy habar berildi. Bu, aşa howp we Türkmenistanyň žurnalistika we adam hukuklary çärelerine ýol bermejekdigini aýdyň görkezýär.
Demokratiýa we Adam Hukuklary Instituty owadan görünýär we mümkin boldugyça Türkmenistanda bolsun, käwagt häkimiýetler halkara guramalarynyň öňünde özleriniň adyny görkezip bilerler. Häkimiýetler şeýle pikir edýärler we halkara guramalar weÝHHG-a agza ýurtlar muňa razy. Ikisi üçinem-amatly.....
Begmedowa T.
Adam hukuklary boýunça Türkmen Helsinki gaznasy.
