Türkmen häkimiýetleri saýlawçylaryň 97 göteriminden gowragynyň geljekki prezidente ses bermäge gatnaşandygyny aýdýarlar. ÝHHG-nyň synçylary bu ýurtdaky saýlawlara hiç haçan oňyn baha bermediler.
Ýurduň Merkezi saýlaw komissiýasynyň habaryna görä, 12-nji fewral, ýekşenbe güni Türkmenistanda geçiriljek prezident saýlawlaryna saýlawçylaryň 97 göteriminden gowragy geldi. Saýlaw meýdançalary ýerli wagt bilen 19:00-da (Moskwa wagty 17:00) ýapylanda, üç milliondan gowrak adam ses berdi. Geňeşiň habaryna görä, ses berişlik sebite baglylykda 96,5-den 98 göterime çenli.
Türkmenistanyň konstitusiýasyna laýyklykda, ses bermäge gatnaşan saýlawçylaryň sesleriniň ýarysyndan gowragyny alan dalaşgär saýlanan hasaplanýar. Täze düzgünlere görä, prezidentiň möhleti bäş däl-de ýedi ýyl. Hünärmenler bu döwürdäki ösüşiň diňe saýlaw kampaniýasynyň öňüsyrasynda kanunlarda berkidilendigini bellediler.
Gurbanguly Berdimuhammedow üçünji gezek ýurduň prezidenti wezipesine, şeýle hem Merkezi saýlaw komissiýasy tarapyndan resmi dalaşgär hökmünde tassyklanan sekiz bäsdeşine dalaş etdi. Bu aralykda, Türkmenbaşy döwründen bäri bosgunlykda hereket edýän syýasy oppozisiýa öz dalaşgärini sanawlara girizmegi birnäçe gezek teklip etdi, ýöne Aşgabatda bu tekliplere ähmiýet berilmedi.
Ynsan hukuklaryny goraýjylar we synçylar muňa şübheli garaýarlar, 2012-nji ýylda özünden öňki “21-nji asyr - türkmenleriň altyn asyry” maksatnamasyny “Beýik Galkynyş” düşünjesi bilen çalşyp, Gurbanguly Berdimuhammedowa garşy beýleki ýedi dalaşgär saýlawlara girdi. Bu ýedi adam bir adama garşy sesleriň üç göterimini hem alyp bilmedi.
Döwlet baştutanynyň ilkinji, irki saýlawlary 2007-nji ýylda, Saparmyrat Niýazow ölenden soň geçirildi. Soňra Türkmenbaşynyň ýolbaşçylygyndaky premýer-ministriň orunbasary Berdimuhammedow 89%-den gowrak ses bilen bäş "bäsdeşi" ýeňdi. Türkmenistan dünýäde dördünji uly tebigy gaz ýatagydyr. Şol bir wagtyň özünde, BMG Adam Ösüş Indeksine görä, milli girdejisi ýokary bolan öňki Sowet respublikalarynyň hiç birinde-de Türkmenistandaky ýaly agyr ýagdaýdaky ilat ýok.
Ynsan hukuklaryny goraýjylar Berdimuhammedowy adam hukuklaryny bozmakda, oppozisiýany basyp ýatyrmakda we söz azatlygynyň ýoklugynda aýyplaýarlar. 12-nji fewralda geçiriljek saýlawlara Ýewropadaky Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (ÝHHG) alty sany halkara synçysy gatnaşdy. Şu wagta çenli ÝHHG hiç wagt ýurtdaky saýlawlary adalatly ýa-da hakyky diýip atlandyrmady.
www.dw.com
