15-nji iýulda irden Çeçenistanly tanymal adam hukuklary aktiwisti we Human Rights Watch guramasynyň köpden bäri işleşýän kärdeşi Natalýa Estemirowa Groznydaky öýünden alnyp gaçyldy. Goňşulary awtoulaga münmäge mejbur edilende kömek sorap gygyrýandygyny eşitdiler. Günüň ikinji ýarymynda onuň jesedi goňşy Inguşetiýada tapyldy.

Natalýa Estemirowa Russiýanyň öňdebaryjy “Memorial” adam hukuklary merkeziniň on ýyl işgäri bolup, Çeçenistanda gözleg işlerine işjeň gatnaşdy. Iň soňky gezek bilelikde işlänimizde, respublikan häkimiýetleriň söweşijiler bilen arabaglanyşygy güman edilýänlere öýleri jezalandyrmak we jeza bermek meselesini çözmekdi. 2007-nji ýylda “Human Rights Watch” oňa “Adalat üçin sesler” programmasynda esasy adam hukuklaryny goraýjylaryň biri diýip at berdi. 2005-nji ýylda Ýewropa Parlamenti oňa Robert Şuman medalyny, bir ýyl öň Şwesiýanyň Mejlisi oňa "Ýaşamak hukugy" baýragyny berdi. Natalýa, Anna Politkowskaýa baýragynyň ilkinji baýragynyň eýesi boldy.

Iki söweşden soň zorluk we eden-etdilik adaty ýagdaýa öwrülen Çeçenistanda az adam adam hukuklaryny goramaga het edip bilýär, Natalýa ýaly. Düzgün bozmalar barada hakykaty aýtmakdan we jogapkärçiligiň talap edilmeginden gorkmady. Ol pidalary we şaýatlary gizlenmezlige, käte hatda “Memorial” tarapyndan başlanan işlerde kazyýetde görkezme bermäge-de ynandyrmagy başardy.

Natalýa näçe töwekgelçilik edýändigini bilýärdi. 2007-nji ýylyň noýabr aýynda Ynsan hukuklaryny goraýjy “Human Rights Watch” baýragyny alanda: “Çeçenistanda häkimiýetler gorky we ynamsyzlyk atmosferasyny döredýärler. Düzgün bozmalara şaýatlar dymýarlar, sebäbi bolmasa ýakyn wagtda ejir çekip bilerler. Her gün biperwaý aýdylýan söz üçin sizi häkimiýetlere kimiň tabşyrjakdygy hakda pikir edeniňizde durmuşy göz öňüne getirip bilersiňizmi?”

Ynsan hukuklaryny goraýjy “Human Rights Watch” guramasy Russiýanyň häkimiýetlerini Natalýa Estemirowanyň alnyp gaçylmagyny we öldürilmegini derrew derňemäge, gatnaşyjylaryň hemmesini jogapkärçilige çekmäge we sebitdäki gorky we jezasyz zorlugy bes etmäge çagyrýar.

Human Rights Watch guramasynyň ýerine ýetiriji direktory Kennet Ross: "Natalýa ömrüni adalat ugrunda göreşdi we ýadyna hormat goýmagyň iň gowy usuly ganhorlary tapmak we jogapkärçilige çekmek" -diýdi. "Men onuň ölümini kellämi sygdyryp bilemok." Emma bu ganhor jezalandyrylsa, Çeçenistanda gazaply zorluk we jezasyz aýlawy bozar".

Human Rights Watch, Natalýa Estemirowanyň maşgalasyna we kärdeşlerine çuňňur gynanç bildirýär.

HRW