2004-nji ýylyň 1-nji noýabrynda güýje giren täze salgyt kodeksi we soňky döwürde elektron metbugatda türkmen häkimiýetleriniň hususy firmalaryň eýelerine garşy eden-etdilikleri baradaky habarlar bu aýylganç tassyklamany tapdy. 15-nji dekabrda hususy kärhananyň eýesi 36 ýaşly Merdan Mawyýew Aşgabatda öz janyna kast etdi.Onuň hususy söwda nokatlary ilata Kodak surat hyzmatlaryny hödürleýärdi we türkmen hakykatynyň kyn şertlerinde ýaşamaga synanyşan az sanly hususy firmalaryň biri boldy.
Merhumyň garyndaşlarynyň beren görkezmelerine görä, “salgyt gullugynyň we hukuk goraýjy edaralaryň işgärleriniň köp sanly bilelikdäki barlagyndan we prokuratura býudjetden belli bir mukdarda pul tölenmegini talap edip yzygiderli jaň edeninden soň, telekeçi aňyny ýitirdi. " Görnüşinden, howpsuzlyk güýçleri salgyt gullugynyň möhletinden öň hasaplamaga we "salgyt töleýjiniň salgytdan gaçmak niýetini görkezýän faktlar bar bolsa" salgyt gullugynyň möhletinden öň hasaplamagyna we salgytlaryň derrew tölenmegini talap edýän täze salgyt kodeksiniň maddalaryndan peýdalanypdyr.
Merhumyň garyndaşlary Baş prokuraturanyň Mawyýew maşgalasyny yzarlaýandyklaryny bellediler. Betbagtçylykdan biraz öň maşgalanyň ýaşulusy Atamyrat Mawyýew tussag edildi - general-maýor, 1990-njy ýyllaryň ortalarynda Türkmenistanyň Içeri işler ministriniň orunbasary, işgärler meselesi we hususy howpsuzlyk meseleleri boýunça işledi.
Atamyrat Mawyýewiň tussag edilmegi Içeri işler ministrliginiň organlarynda alnyp barylýan arassalamalar bilen baglanyşykly. Mundan başga-da, türkmen prokuraturasy, prezident S.Nyýazowyň kararyna salgylanyp, hukuk goraýjy edaralaryň öňki işgärlerini tussag edýär, adaty sebäbini: "işdäki göýberen kemçilikler üçin". "Işdäki kemçilikler üçin" jümlesi resmi taýdan 4-6 ýyl ozal işinden aýrylan islendik derejeli wezipeli adamlara garşy jenaýat işiniň açylmagy üçin delil bolup hyzmat edýär.
BMG Baş Assambleýasynyň Türkmenistan hökümetine aklawçylara we garyndaşlara tussag edilenleriň hemmesine çäklendirilmedik we köp ygtyýarlyk berilmegini üpjün etmek baradaky çagyryşlaryna garamazdan, ýurtda tussaglar barada maglumatlary gizlemek wagşyçylykly tejribesi dowam edýär.
Bu, öňki Krasnowodsk häzirki Türkmenbaşy şäheriniň golaýyndaky ýörite edarada azatlykdan mahrum edilen hukuk goraýjy işgärleri öz içine alýan 50 tussag barada başga bir hasabat (2003-nji ýylyň 03.23.2004-nji ýyldaky metbugat beýanatyna serediň). Bir çeşmäniň habaryna görä, olaryň ykbaly ýarym ýyldan gowrak wagt bäri belli däl. Bu tussaglar bilen baryp görüşmek gadagandyr. Bu tussaglar üçin garyndaşlaryndan iýmit posylkalaryny almaga jeza çäresiniň işgärleri ret edýärler. Ilatyň arasynda rejimiň iň bilýänleri - häkimiýet başyndaky adamlaryň jenaýatlary barada esasy maglumatlary göterijileri jezalandyrandygy barada myş-myşlar ýaýrady.
(Bellik: Türkmenistanda bir hukuk goraýjy guramanyň ýolbaşçylarynyň beýlekilerden has ýokary bolmagy we jeza beriji guramanyň roluny oýnamagy 90-njy ýyllardan başlap, Türkmenistanyň Içeri işler ministrligine ministr Serdar Çaryýarow ýolbaşçylyk edipdi. S.Çaryýarowyň ýurduň ähli hukuk goraýjy edaralaryna gözegçilik edýändigi, soň bu rol M.Nazarowyň ýolbaşçylygyndaky Türkmenistanyň Milli Howpsuzlyk Komitetine geçirildi. Indi jeza beriji roly Baş prokuratura we bölünmedik häkimiýete ýolbaşçylyk eden Atajanowa K. ýerine ýetirýär.
Adam hukuklary boýunça Türkmen Helsinki gaznasy.
