Leýla ýuwaşja, agras gyz. Gündogar Türkmenistandaky Çärjew pedagogika institutynda okaýar. Mugallymlaryň biri ony käbir meseleleri ara alyp maslahatlaşmaga çagyranda, bu kurs işi üçin boljakdygyna şübhelenmedi.
"Günüň dowamynda mugallymyň işimde haýsy ýalňyşlyklary tapyp bilendigi hakda oýlandym" -diýdi. "Bellenen wagtyň soň gelendigine we fakultetde hiç kimiň bolmajakdygyna üns bermedim. Elbetde, işim barada jikme-jik pikir alyşmagyň ýerine meni stola ýatyryp we maňa ýapyşyp başlajakdygyna garaşmaýardym. Men özümi azat edip, otagdan zordan çykyp bildim. "
Şeýle-de bolsa, Leýlanyň kynçylyklary ol ýerde gutarmady. Leýla sözüni dowam etdirýär: "Ertesi gün, synpdaşlarynyň ýanynda mugallym bu meselede has köp işlemelidigimi aýtdy". Ol meniň işimiň dissertasiýa bilen bir mowzukdadygyny ýatlatdy we men ondan göçürmändigimi subut edip bilmedim".
Mugallym ýüz öwürmedi, Leýlanyň öýüne gelmegini teklip etdi we iş gününden soň hem otagynda has köp işlemegi talap etdi. Leýla aklawçy bilen maslahatlaşdy, ýöne ýagdaý gowulaşmady. "Aklawçy diňe egnini gysdy we kazyýet işiniň umytsyzdygyny aýtdy, sebäbi öz sözlerimden başga hiç hili şaýat ýok, subutnama ýok". "Bu mugallym institutda uzak wagt bäri işleýär we her kim ony fakultetiň abraýly mugallymy hökmünde tanaýar".
Leýla mugallym bilen gapma-garşylykdan gorkandygyny sebäbi bu onuň işine zyýan ýetirip biljekdigini aýtdy. Şeýle-de bolsa, ahyrynda çydap bilmedi we institutdan çykdy.
Türkmen bilim edaralarynda mugallymlar tarapyndan jyns taýdan ýanalmak adaty zat. Şeýle-de bolsa, ejir çekenler ýazgarylmakdan ýa-da abraýyny ýitirmekden gorkýanlygy sebäpli beýle ýagdaýlar seýrek açylýar.
Psihologiýa mugallymy Jeren Saparowa: "Köp aýallar professorynyň ýa-da ýolbaşçysynyň işden aýrylmagyny islemeýärler. Günäkärlik bilen ýaşamak islemeýärler. Aýallar hemme zat üçin özlerini günäkärleýärler" -diýdi.
Türkmen döwlet uniwersitetiniň öňki talyby Maýa fakultetiň dekany tarapyndan azar berildi. Maýa özüne garşy şikaýat etmezlik kararyna geldi we başga bir fakultete geçdi.
"Hukuk fakultetiniň ikinji ýylynda okaýardym, dekan maňa onuň öňe gidişlerine jogap bersem, okuwymda hiç hili kynçylyk çekmejekdigimi aç-açan yşarat edip başlady. Şol bir wagtyň özünde-de, eger men ony ret etsem, kynçylyk çekjekdigimi aç-açan aýtdy ".
Maýanyň pikiriçe, bularyň hemmesi bir aýa golaý dowam etdi. "Men gaharlandym we tolgunýardym, ýöne aladanyň sebäplerini ärime aýtmakdan gorkdum."
"Taryh fakultetine geçmek kararyna geldim. Ejem-kakam kararymy bilip, ejemiň ýüregi agyrdy. Men abraýly hukuk mekdebine şeýle kynçylyklar bilen girdim welin, kakam maňa kömek etmek üçin dostlaryny biynjalyk etmeli boldy. Diňe meniň ýoldaşym meniň üçin iň möhüm zat ýokary bilim almak "diýip, kararymy arkaýyn kabul etdi.
Türkmen döwlet uniwersitetiniň başga bir talyby Lena betbagtçylyk bilen tamamlanan ýanama wakasyny ýada salýar.
"Umumy ýaşaýyş jaýymyzda Tylla atly bir gyz bardy. Ol gündogar Türkmenistandan. Örän şirin we sada gyzdy. Bir gün okuwa gelmedi. Umumy ýaşaýyş jaýynda hiç kim ony görmedi. Ony gözlemek diňe agşam başlandy. Olar onuň gapysyny kakyp başladylar. Gapy döwülende bolsa, özüni asandygy anyklanyldy ".
"Diňe soňra fakultetimizdäki ýaş mugallymlaryň biriniň ony özi bilen ýakyn gatnaşykda bolmaga mejbur etmäge synanyşandygyny bildik. Ol institutda bu abraýly mugallymyň üns beren ýeke-täk gyzy däldi."
Lenanyň sözlerine görä, Tylla dekanyň kabinetine baryp, mugallymdan zeýrenipdir, ýöne ony özüne çekmekde aýyplanyp, has edepli hereket etmegi buýrupdyrlar. Mugallym berk käýinç aldy, ýöne fakultetde işine dowam etdi. Şondan bäri iki ýyl geçdi we betbagtçylyga jogapkär mugallym işinden boşadyldy. Emma oňa garşy hiç hili aýyplama bildirilmedi. Tyllanyň öz janyna kast etmeginiň sebäbi, bir synpdaşy üçin garşylyksyz söýgi diýilýärdi.
IWPR.
