Garaşylmadyk dowamy, türkmen dissidenti Annadurdy Hajyýewiň hekaýasy boldy, Gazagystanyň häkimiýetleri Astananada ÝHHG-nyň gözden geçiriş konferensiýasyna gatnaşmagynyň öňüni almak üçin wiza bermegi gijikdirdi (has giňişleýin maglumat üçin “Memorial” Adam hukuklary merkeziniň metbugat beýanatyna serediň 20.11.2010).
Wiza almakdaky kynçylyklar “Memorial” neşirinden belli boldy, 22-nji noýabrda öýlän bosguna Wenadan Gazagystanyň ÝHHG-nyň hemişelik wekiliniň orunbasary Usen Süleýmenow jaň etdi, wiza bermek meselesiniň oňyn çözülendigini aýtdy. Süleýmenow Hajyýewiň Gazagystana erkin baryp biljekdigine ynandyrdy, sebäbi onuň ady häzirki wagtda Interpol sanawynda ýok (ozal Türkmenistan häkimiýetleri Hajyýewiň ykdysady aýyplamalar bilen ekstradisiýa edilmegini talap edipdi, emma bu talap Bolgariýa kazyýeti tarapyndan ret edildi).
Süleýmenow bilen gürleşenden soň, Hajyýew Sofiýadaky Gazagystanyň ilçihanasyna jaň etdi. Ilçihananyň işgäri Talgat Ketebaýew ilçihananyň wiza bermäge taýýardygyny tassyklady, ýöne "yslam dinini kabul edýän adam hökmünde" migranta Gazagystana gitmezligi maslahat berdi, sebäbi serhetden geçen badyna tussag ediler. Ketebaýewiň sözlerine görä, Gazagystanyň Baş prokuraturasy Minsk konwensiýasy boýunça bosguny ekstradisiýa etmek üçin eýýäm türkmen tarapdan haýyş aldy. Türkmen tarapynyň haýyşyny ýerine ýetirmek Gazagystanyň adam hukuklary babatdaky halkara borçlaryna ters geljekdigi baradaky jedeller hasaba alynmady. Hajyýew “Memorial” Adam hukuklary merkezine beren habarynda, haýbatlara garamazdan, wagtynda wiza alsa Astana uçmaga taýýardygyny aýtdy. Soňky aýlarda türkmen häkimiýetleri Gazagystana basyş edip, daşary ýurtlarda ýaşaýan türkmen dissidentlerine ÝHHG-nyň çärelerine gatnaşmaga rugsat berilse Astana sammitini boýkot (ykdysady göreş) etjekdigini aýdyp haýbat atýarlar.
Aşgabady köşeşdirmek üçin aç-açan synanyşykda Gazagystanyň Türkmenistandaky ilçihanasy oktýabr aýynda dört raýat jemgyýetiniň wekiline wiza bermekden ýüz öwürdi. Olaryň üçüsi BMGÖM-iň (Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasy) Almatydaky ilat we jyns meseleleri boýunça konferensiýasyna, biri BMG-nyň Adam hukuklary boýunça ýokary komissarynyň sebit bölümi tarapyndan gurnalan adam hukuklary seminaryna çagyryldy.
Witaliý Ponomarew,
Merkezi Aziýanyň “Memorial” maksatnamasynyň müdiri
