Aktiwistler hasabatyň çap edilmeginiň Türkmenistanda ýapyk türmeleriň bolmagy meselesine dünýä jemgyýetçiliginiň ünsüni çekjekdigine garaşýarlar.
Birleşen Milletler Guramasynyň radiosynyň habaryna görä, gizlin türmeleri ulanmak boýunça garaşsyz gözleg 2010-njy ýylyň mart aýynda BMG Geňeşine hödürlener.
Gözlegçiler topary gizlin türmelere eýe bolan döwletleriň häkimiýetleriniň wekilleri, tussaglaryň maşgala agzalary, olaryň aklawçylary we öňki tussaglaryň özleri bilen söhbetdeşlik geçirdi.
Hasabatda "gizlin türmelerdäki tussaglar kanuny esasda işlemeýär we halkara hukugynda göz öňünde tutulan kepilliklerden mahrum edilýär" diýilýär.
Gynamalar boýunça ýörite hasabatçy we gözlegiň awtorlaryndan biri Manfred Nowak: "Gizlin tussag edilmegiň her bir işi, iň esasy adam hukuklarynyň bozulmagyny aňladýar" -diýdi.
Birleşen Milletler Guramasynyň habaryna görä, dünýädäki altmyş alty ýurt terrorçylyga garşy göreşde gizlin türmeleri ulandy ýa-da häzirki wagtda ulanýar. Türkmen adam hukuklaryny goraýjylaryň maglumatlaryna görä, dolandyryjy rejim syýasy tussaglara garşy gizlin türmeleri ulanýardy.
Türkmenleriň gizlin türmeleriniň ilkinji tussaglary 2002-nji ýylyň noýabr aýynda, öňki prezident Saparmyrat Nyýazowyň döwründe şowsuz döwlet agdarylyşygyna gatnaşmakda günäkärlenen onlarça adamlardy. Şondan bäri bu adamlaryň nirede, haýsy türmede we haýsy şertlerde saklanýandygy we diridigi belli däl.
"Biz bu barada aç-açan gürleşmeli we häkimiýetlerden gizlin türmeleri ýatyrmagyny we tussaglaryň sanawyny köpçülige açmagyny talap etmeli" -diýip, Aşgabatdaky aktiwistleriň biri belleýär. -"Bu, ölmezlige ýa-da gizlin jaýlanmazlyga umyt berýän ýeke-täk ýol."
Türkmenistanda on bäş sany jeza çaresini geçirilýän ýerler bar, olaryň arasynda Aşgabadyň elli kilometr demirgazygynda Garagum çägelerinde ýerleşýän Owadan-Depe şäherindäki iň ýokary howpsuzlyk türmesi aýratyn rehimsiz tussaglyk şertleri we gizlin kameralaryň bolmagy bilen tapawutlanýar.
Bu makala, Milli demokratiýa gaznasy tarapyndan maliýeleşdirilýän Merkezi Aziýa habarlary gysgaça taslamasynyň bir bölegi hökmünde taýýarlandy.
IWPR, Ýewropa Bileleşiginiň pikirlerini hiç hili görkezmeýän bu makalanyň mazmuny üçin jogapkärdir.
IWPR
